نبرد خوی (۱۹۱۸)
From Wikipedia, the free encyclopedia
حمله به آذربایجان ایران، حملهای است که توسط داشناکها به فرماندهی آندرانیک اوزانیان در هفتم خرداد ۱۲۹۷ برابر با بیست نهم مه ۱۹۱۸ و هیجدهم شعبان ۱۳۳۶ طرحریزی شده و با حمله به خوی و محاصره آن در رمضان همان سال شکل عملی به خود گرفت.[1][2][3]
این مقاله دارای چندین مشکل است. خواهشمندیم به بهبود آن کمک کنید یا در مورد این مشکلات در صفحهٔ بحث گفتگو کنید. (دربارهٔ چگونگی و زمان مناسب برداشتن این برچسبها بیشتر بدانید)
|
گمان میرود که این مقاله ناقض حق تکثیر باشد، اما بدون داشتن منبع امکان تشخیص قطعی این موضوع وجود ندارد. اگر میتوان نشان داد که این مقاله حق نشر را زیر پا گذاشته است، لطفاً مقاله را در ویکیپدیا:مشکلات حق تکثیر فهرست کنید. اگر مطمئنید که مقاله ناقض حق تکثیر نیست، شواهدی را در این زمینه در همین صفحهٔ بحث فراهم آورید. خواهشمندیم این برچسب را بدون گفتگو برندارید. |
این مقاله نیازمند ویکیسازی است. لطفاً با توجه به راهنمای ویرایش و شیوهنامه، محتوای آن را بهبود بخشید. |
زریاب خویی علت حمله را چنین بیان میدارد:[4]
"داشناکها در ارمنستان به قدرت رسیده بودند و میخواستند بعضی از ولایات را که به عقیدهٔ ایشان به ارمنستان تعلق داشت متصرف شوند. آنها که هموطنانشان در خاک عثمانی قتل عام شده بودند و زورشان به دولت عثمانی نمیرسید چون ایران را ضعیف و بیسرپرست دیدند فرصت را غنیمت شمرده به خوی حملهور شدند."
اصولاً ضعف قدرت مرکزی در طی جنگ جهانی اول و پس از آن، یکی از عوامل کشانده شدن مسایل برونمرزی به درون مرزهای ایران بودهاست.[5]
نیمه اول خرداد ماه آن سال مسیحیانی متشکل از ارامنه و آسوریهای ارومیه؛ دامنه شمالی گردنه قوشچی تا سلماس را در تصرف خود داشتند که بعد از آمدن سپاهیان عثمانی به حدود سلماس، مجبور به ترک سلماس و اطراف و دهات جنوبی، دیلمقان و کهنه شهر شدند. اما در جبهه قفقاز بر مسلمانان غلبه کرده و توانستند نیروی موجود در آنجا را بر جبهه جنگ ایران انتقال دهند.[6]
در وان نیز دستههایی از ایشان به صورت پارتیزانی دردسرهایی برای سپاهیان عثمانی ایجاد میکردند.[نیازمند منبع] در این زمان فرماندار خوی حسنقلی خان آقاسی بود و عثمانیها نیز در حدود ۷۰۰ نظامی به فرماندهی عبدالرحمن بیگ و زهدی بیگ در خوی مستقر کرده بودند. عمده قوای عثمانی پس از درگیری در سلماس مستقر بودند و عده ای از مردان مسلح خوی و کردها به فرماندهی علی احسان پاشا نیز در آن اردو بودند.[6]
تمرکز ارامنه به دلیل کمبود قوای مسلح در خوی به آن جا معطوف شده بود. با وجود اینکه اهالی خوی بیشتر از ناحیه ارامنه و آسوریان ارومیه و سلماس احساس خطر میکردند، به دلیل استقرار سپاهیان عثمانی در جنوب و در بین خوی و سلماس تاحدود زیادی آسودهخاطر بودند؛ اما حمله از جانب قفقاز را نادیده گرفته بودند. به همین دلیل به محض اطلاع از حمله داشناکها غافلگیر شدند.[7] نیروی تحت رهبری آندرانیک متشکل از ارامنه مجهز و آزموده بود که در طول جنگ نیز تجارب فراوانی اندوخته بودند. روسها نیز به علت وقوع انقلاب در روسیه و عقبنشینی نیروهایشان از ایران، امکانات جنگی بسیاری را در اختیار ارامنه و سایر متحدین محلی روسیه قرار داده بودند.[8]