آتشفشان

برای دیگر کاربردها، آتشفشان (ابهام‌زدایی) را ببینید.

آتشفِشان روزنه‌ای در سطح زمین است که در زمان فعالیت، سنگ‌های گداخته به بیرون پرتاب می‌کند، بسیار داغ است، بوی بدی دارد (به دلیل گازهای سمی) و خاکستر و گازهای درون زمین، از آن به بیرون فوران می‌کنند. فعالیت آتشفشانی با برون‌افکنی سنگ‌های مذاب، با گذشت زمان، باعث پیدایش کوه‌های آتشفشانی بر سطح زمین شده است‌. آتشفشان‌ها معمولاً در نقاطی یافت می‌شوند که صفحه‌های سخت پوسته زمین‌ساخت، همگرا یا واگرایی دارند. هر آتشفشان سه قسمت اصلی دارد:

1. دهانه: قله آتشفشان است.
2. اتاقک مواد مذاب و داغ آتش فشان: محلی که مواد مذاب قبل از فوران آنجا جمع می‌شود.
3. مجرای مرکزی: محل اتصال اتاقک به دهان آتشفشان است.

فوران آتشفشان بالای روستا، کوه وزوو در سال ۱۸۳۴. نقاشی

درون زمین، تودهٔ سنگ‌های آذرین با حرارت بسیار زیاد (حدود ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد و بیشتر) وجود دارد که ماگما (تَفتال) نامیده می‌شود. ماگما، با رسیدن به سطح زمین، سرد و جامد شده و گُدازه نامیده می‌شود که این فرایند باعث تشکیل آتشفشان می‌شود. در ماگما و گدازه، حباب‌های گاز وجود دارد که در زمان فوران باعث انفجار می‌شود.^[۱]

بروز آتشفشان، تأثیراتی به همراه دارد (که دراز مدت یا کوتاه مدت هستند).

یکی از آن‌ها، تغییر آب‌وهوا است. فوران آتشفشان می‌تواند باعث بارش برف و ایجاد رعد و برق شود. آتشفشان‌ها می‌توانند تأثیراتی درازمدت در وضعیت آب و هوا ایجاد کنند. از طرفی، گدازه‌هایی که سریع حرکت می‌کنند، می‌توانند باعث مرگ انسان‌ها شوند؛ چون خاکستر حاصل از بروز آتشفشان، تنفس را دشوار می‌کند.^[۲]

این آتشفشان که کمپین نام دارد در کشور ایتالیا و درشهر میلان قرار دارد.

بزرگ‌ترین آتشفشان‌های فعال کرهٔ زمین

بزرگ‌ترین آتشفشان کره زمین، ماونا لوا نام دارد که بخشی از جزایر هاوایی را تشکیل می‌دهد. محیط قاعده یا مخروط این آتشفشان ۶۰۰ کیلومتر] و قله آن نسبت به کف اقیانوس آرام که آن را احاطه کرده است ۱۰ کیلومتر ارتفاع دارد. این آتشفشان، همراه با سایر قسمت‌های جزایر هاوایی، نشان‌دهندهٔ موادی هستند که به وسیله فوران‌هایی که از یک میلیون سال پیش تاکنون ادامه داشته‌اند، شکل گرفته‌اند.

اوخوس دل سالادو واقع در مرز شیلی و آرژانتین بلندترین آتشفشان جهان است.^[۳]

سایر آتشفشان‌های مطرح کره زمین عبارتند از:

1. آتشفشان وزوو
2. آتشفشان مونالوآ
3. آتشفشان پله
4. آتشفشان بزیمیانی
5. آتشفشان پاری کوتین در مکزیک
6. آتشفشان سنت هلن

پیوند به بیرون