بالاترین سوالات
زمانبندی
چت
دیدگاه
آتیلا پسیانی
بازیگر و کارگردان تئاتر ایرانی (۱۳۳۶–۱۴۰۲) از ویکیپدیا، دانشنامه آزاد
Remove ads
آتیلا پسیانی (۱۰ اردیبهشت ۱۳۳۶ – ۱۴ مهر ۱۴۰۲)[۱] بازیگر و کارگردانِ تئاتر ایرانی بود.[۲] سریالهای گمگشته (۱۳۸۰) و چاردیواری (۱۳۸۹) در نقش «تقی تاکسی» از ماندگارترین نقشآفرینیهای او هستند.[۳][۴][۵][۶]
او در طول بیش از چهار دهه فعالیت، یکی از پرکارترین بازیگران ایرانی بهشمار میرفت و در بیش از ۴۰ نمایش، حدود ۸۰ فیلم، و بیش از ۷۰ مجموعه حضور یافت.[۷] پسیانی یکی از پیشگامان تئاتر تجربی در ایران دانسته میشود.[۸]
Remove ads
اوایل زندگی و حرفه
خلاصه
دیدگاه
آتیلا پسیانی در ۱۰ اردیبهشت ۱۳۳۶ در تهران زاده شد. او فرزند بازیگر جمیله شیخی بود.[۹] در دوران کودکی، پدرش حین مأموریتی در بهشهر درگذشت و او بههمراه مادرش به تهران بازگشت.[۱۰]
پسیانی در ۱۳۴۶ در ده سالگی به همراه مادرش در تمرین تئاتر نمایش حکومت زمانخان اثر میرزا آقا تبریزی حضور یافت و با بازیگری آشنا شد.[۱۱] او در این نمایش دو نقش، یعنی ولیعهد شاه قاجار و شاگرد دلاک را بازی کرد. بازیگر این نقشها آن زمان برای اجرا حاضر نشد و به درخواست رکنالدین خسروی پسیانی با بداههکاریهایاش به بازیگران این نمایش پیوست. او برای این کار ۲۴۰ تکتومانی دستمزد گرفت.[۱۰]
به گفتهٔ پسیانی او در ۱۱ سالگی با دیدن نمایش پژوهشی ژرف و سترگ و نو، در سنگوارههای دوره بیست و پنجم زمینشناسی یا چهاردهم، بیستم، و غیره، فرقی نمیکند به این نتیجه رسید که قطعاً در کار نمایش خواهد بود. او در ۱۶ سالگی وارد کارگاه نمایش شد. پسیانی فارغالتحصیل دانشکده هنرهای زیبا بود.[۱۲] او در دانشگاه در کلاسهای افرادی مانند بهرام بیضایی، حمید سمندریان و شمیم بهار شرکت کرد.[۱۰]
نخستین تجربهٔ سینمایی او در سال ۱۳۴۸ در تلهفیلم گمشدهای بهنام آرتیست اثر ابراهیم وحیدزاده بود که ۴۰ ثانیه در آن نقش داشت. او از سال ۱۳۶۳ حضور در تئاتر را با نمایش هفتخان رستم آغاز کرد و بازی در سینما را از سال ۱۳۶۰ با فیلم عفریت تجربه کرد.[۱۳][۱۴] او سال بعد در مرگ سفید حضور داشت که همسرش نیز از بازیگران آن بود. پسیانی برای مدتی از سینما فاصله گرفت و در سال ۱۳۶۵ با طلسم یکی از برجستهترین نقشهایش را بازی کرد.[۱۰]
Remove ads
سبک بازیگری
بخشی از پرکاری پسیانی به دلیل بازی او در نقشهای مکمل، همکاری با طیف متنوعی از سینماگران، بدون ملاکهای ایدئولوژیک، و چهره منعطفی بود که میتوانست قالبهای گوناگون به خود بگیرد.[۱۵] پسیانی طی حدود پنج دهه فعالیت با طیف گستردهای از کارگردانان کار کرد. او با تأسیس گروه تئاتر بازی، جریانسازی مطلوبی در تئاتر ایران و روند پیشرفت آن رقم زد.[۱۶] فرزاد مؤتمن پسیانی را بازیگری تکنیکی با تمرکزی بالا در صحنه دانست که قادر بود نقشهای پیچیده و روانشناختی را به گونهای ادراکپذیر بازی کند.[۱۰]
به عقیدهٔ ایرنا، پسیانی، «درگیری درخوری با نقش پیدا میکند و در مواجهه با آن، گارد سرسختانهای نمیگیرد. به همین دلیل، عمده نقشهایی که ایفا کرده، با صمیمیت و راحتی خاصی همراه بوده است که سبب شده تا مخاطب، به آن نزدیک شود.» این ویژگی در شمایل اخلاقی او نیز بود و به همین دلیل در سالهای ابتدایی حضور خود در بازیگری، همچنان مورد توجه کارگردانان مختلف بود.[۱۷]
Remove ads
زندگی شخصی و مرگ
پسیانی به ندرت با رسانهها گفتگوهای اختصاصی و مصاحبه داشت. آخرین حضور عمومی او مربوط به مراسم بزرگداشتی بود که در ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ برای وی برگزار شد.[۱۸]
پسیانی در سال ۱۳۵۶ با بازیگر فاطمه نقوی آشنا شد و سال بعد با او ازدواج کرد. این دو صاحب دو فرزند بازیگر، ستاره و خسرو شدند. این زوج در سال ۱۳۶۸ گروه تئاتر بازی با هدف توسعهٔ تئاتر تجربی را بنیانگذاری کردند.[۱۹]
پسیانی در آبان ۱۴۰۰ در مصاحبه با فریدون جیرانی گفت که ۱۷ سال است که تلویزیون نگاه نمیکند و حتی سریالهای خود را نمیبیند. این صحبتها واکنشهای زیادی از کیهان و اخبار ۲۰:۳۰ تا منتقدان و سریالسازان و کاربران فضای مجازی در پی داشت. در نهایت دو روز بعد پسیانی با انتشار پستی در اینستاگرام از همکاران و بینندگان تلویزیون عذرخواهی کرد.[۲۰][۲۱]
پسیانی در سالهای آخر زندگی به سرطان مبتلا بود. همزمان با سالروز تولد او مراسم بزرگداشتی برای پسیانی در ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ برگزار شد.[۲۲] در ۲۸ شهریور ۱۴۰۲ اعلام شد که او در بیمارستانی در فرانسه بستری شده است.[۲۳] او بر اثر عوارض بیماری در ۱۴ مهر ۱۴۰۲ در این کشور درگذشت.[۲۴] پیکر او در ۱۹ مهر به ایران بازگردانده شد و روز بعد در قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران دفن شد.[۲۵][۲۶]
کارنامه هنری
خلاصه
دیدگاه
تئاتر
پسیانی که فعالیت در تئاتر را با پیوستن به «کارگاه نمایش» در سالهای نخست دهه ۱۳۵۰ آغاز کرد و پس از انقلاب ۱۳۵۷ تا پیش از بیماری در سالهای پایانی زندگی، یکی از راهبران تئاتر تجربی بود.[۱۵] پسیانی از دهه ۱۳۶۰ خورشیدی به بعد حضور فعالی در عرصه تئاتر ایران داشت که شامل اجراهای جشنوارهای و آزاد میشد. او با آثار خود در چندین دوره جشنواره تئاتر فجر حضور داشت که از این میان میتوان به جشنواره فجر سال ۱۳۷۰ اشاره کرد. پسیانی در این دوره واقعهخوانی جهاز جادو نوشته محمد چرمشیر را کارگردانی کرد و در کنار آثاری نظیر سایه ماه به کارگردانی انوشیروان ارجمند، مرگ یزدگرد به نویسندگی بهرام بیضایی و کارگردانی گلاب آدینه، دلدار به نویسندگی و کارگردانی حسین نوری، و مالکنون به نویسندگی و کارگردانی مریم معترف و عزتالله مهرآوران به روی صحنه برد.[۲۷][۲۸]
- جنایت و مکافات (رضا ثروتی)، تالار وحدت، (۱۳۹۸)، (بازیگر)[۲۹]
- نام بُرده (علی اصغر دشتی)، ۱۳۹۷
- نمیتونم راجع بهش حرف بزنیم ۱۳۹۷
- طناب (بازیگر) ۱۳۹۷
- دیابولیک: رومئو و ژولیت ۱۳۹۵
- باغبان مرگ (آروند دشت آرای)، ۱۳۹۵
- «باغ آلبالو»؛ ۱۳۹۴ (بهعلاوه بازیگری)[۳۰]
- سوراخ ۲۰۱۴
- گنگ خواب دیده ۱۳۹۳
- «عرق خورشید ٬اشک ماه»؛ ۱۳۹۲
- «مخمل آبی»؛ ۱۳۹۲
- پروفسور بوبوس (بازیگر و کارگردان) ۱۳۸۹
- کشتی شیطان (نویسنده و کارگردان) ۱۳۸۸
- «متابولیک»؛ ۱۳۸۷
- نمایشنامهخوانی «کلاغ و دوچرخه»؛ ۱۳۸۳
- نمایشنامهخوانی «غلیظ مثل عسل»؛ ۱۳۸۲
- «نجوای خاک»؛ ۱۳۸۲
- «کالیگولا شاعر خشونت»؛ ۱۳۸۲
- «بحرالغرایب»؛ ۱۳۸۲
- «بازی در گالری»؛ ۱۳۸۱
- «بسه دیگه خفه شو»؛ ۱۳۸۱
- گنگ خواب دیده ۱۳۸۰
- «قهوهٔ قجری»؛ ۱۳۷۹
- «درد دل با سگ»؛ ۱۳۷۹
- «رستخیز»؛ ۱۳۷۸
- «تبار خون»؛ ۱۳۷۷
- «برف سبز»؛ ۱۳۷۷
- «اینم از این»؛ ۱۳۷۶
- «آبی که مار میخورد، زهر میشود»؛ ۱۳۷۵
- «آبی که گاو میخورد، شیر میشود»؛ ۱۳۷۵
- «بودن یا نبودن»؛ ۱۳۷۳
- «فاطمه عنبر»؛ ۱۳۷۳
- «بودن یا نبودن»؛ ۱۳۷۲
- «آئورا»؛ ۱۳۷۲
- «آئورا»؛ ۱۳۷۰
- «مجلس تقلید هفتخوان»؛ ۱۳۶۹
- «ارکستر زنان آشویتس»؛ ۱۳۶۸
- نمایشنامهخوانی «هرامسا» ۷۰۹/۷۰۵؛ ۱۳۶۸
- چهار تک پرده ۱۳۶۷
- هفت خوان رستم ۱۳۶۳
سینما
- خیابان آذرشهر، شماره ۳ (۱۴۰۰، کامبیز صفری)
- سه جلد (۱۴۰۰، مهدی اسماعیلی)
- سیاه باز (۱۳۹۹، حمید همتی)
- سلفی با دموکراسی (۱۳۹۸، علی عطشانی)
- سرخپوست (۱۳۹۷، نیما جاویدی)
- غلامرضا تختی (۱۳۹۷، بهرام توکلی)
- جاده قدیم (۱۳۹۶، منیژه حکمت)
- میلیونر میامی (۱۳۹۵، مصطفی احمدی)
- آشوب (۱۳۹۴، کاظم راست گفتار)
- نگار (۱۳۹۴، رامبد جوان)
- کارگر ساده نیازمندیم (۱۳۹۴، منوچهر هادی)
- آخرین بار کی سحر را دیدی؟ (۱۳۹۴، فرزاد مؤتمن)
- سیانور (۱۳۹۴، بهروز شعیبی)
- نیمه شب اتفاق افتاد (۱۳۹۴، تینا پاکروان)
- دلبری (۱۳۹۴۳، سید جلال دهقانی اشکذری)
- آتشبس ۲ (۱۳۹۳، تهمینه میلانی)
- مستانه (۱۳۹۳، محمدحسین فرح بخش)
- نازنین (۱۳۹۲، مهدی گلستانه)
- نقش نگار (۱۳۹۲، علی عطشانی)
- هیچکجا هیچکس (۱۳۹۱، ابراهیم شیبانی)
- زندگی خصوصی (۱۳۹۰، محمدحسین فرح بخش) (حضور افتخاری)
- خودزنی (۱۳۹۰، احمد کاوری)
- پل چوبی (۱۳۹۰، مهدی کرم پور)
- تلفن همراه رئیسجمهور (۱۳۹۰، علی عطشانی)
- یک عاشقانه ساده (۱۳۹۰، سامان مقدم)
- در امتداد شهر (۱۳۸۹، علی عطشانی)
- سوت پایان (۱۳۸۹، نیکی کریمی)
- پیتزا مخلوط (۱۳۸۹، حسین قاسمی جامی)
- نقطه بیبازگشت (۱۳۸۸، سیروس رنجبر)
- تهرون (۱۳۸۸، نادر تکمیل همایون)
- سلام بر عشق (۱۳۸۸، اصغر نعیمی)
- از رئیسجمهور پاداش نگیرید (۱۳۸۷، کمال تبریزی)
- دوزخ، برزخ، بهشت (۱۳۸۷، بیژن میرباقری)
- سفر مرگ (۱۳۸۷، حسن آقاکریمی)
- صداها (۱۳۸۷، فرزاد مؤتمن)
- فرزند صبح (۱۳۸۷، بهروز افخمی)
- یک وجب از آسمان (۱۳۸۷، علی وزیریان)
- موش (۱۳۸۶، شاهد احمدلو)
- سه زن (۱۳۸۵، منیژه حکمت)
- حس پنهان (۱۳۸۵، مصطفی رزاق کریمی)
- پاداش سکوت (۱۳۸۵، مازیار میری)
- آتشبس (۱۳۸۴، تهمینه میلانی)
- چه کسی امیر را کشت؟ (۱۳۸۴، مهدی کرم پور)
- شبانه (۱۳۸۴، کیوان علیمحمدی، امید بنکدار)
- عروسک فرنگی (۱۳۸۴، فرهاد صبا)
- کارگران مشغول کارند (۱۳۸۴، مانی حقیقی)
- اسپاگتی در هشت دقیقه (۱۳۸۳، رامبد جوان)
- جایی برای زندگی (۱۳۸۳، محمد بزرگنیا)
- مجردها (۱۳۸۳، اصغر هاشمی)
- برگ برنده (۱۳۸۲، سیروس الوند)
- کما (۱۳۸۲، آرش معیریان)
- گاهی به آسمان نگاه کن (۱۳۸۱، کمال تبریزی)
- گاوخونی (۱۳۸۱، بهروز افخمی)
- سفر به فردا (۱۳۸۰، محمدحسین حقیقی)
- شام آخر (۱۳۸۰، فریدون جیرانی)
- نیمه پنهان (۱۳۸۰، تهمینه میلانی)
- آب و آتش (۱۳۷۹، فریدون جیرانی)
- آواز قو (۱۳۷۹، سعید اسدی)
- ابر و خورشید (۱۳۷۹، محمدحسین حقیقی)
- نسل سوخته (۱۳۷۸، رسول ملاقلی پور)
- دو زن (۱۳۷۷، تهمینه میلانی)
- هیوا (۱۳۷۷، رسول ملاقلی پور)
- هفت سنگ (۱۳۷۶، سید عبدالرضا نواب صفوی)
- عقرب (۱۳۷۵، گروه کارگردانان)
- دیپلمات (۱۳۷۴، داریوش فرهنگ)
- شیخ مفید (۱۳۷۴، فریبرز صالح، سیروس مقدم)
- در کمال خونسردی (فیلم ۱۳۷۳) (۱۳۷۳، سیامک شایقی)
- روز شیطان (۱۳۷۳، بهروز افخمی)
- خاکستر سبز (۱۳۷۲، ابراهیم حاتمی کیا)
- مسافران (۱۳۷۰، بهرام بیضایی)
- دو فیلم با یک بلیت (۱۳۶۹، داریوش فرهنگ)
- راز خنجر (۱۳۶۹، محمدحسین حقیقی)
- پرواز پنجم ژوئن (۱۳۶۸، علیرضا سمیع آذر)
- کشتی آنجلیکا (۱۳۶۷، محمد بزرگنیا)
- طلسم (۱۳۶۵، داریوش فرهنگ)
- مرگ سفید (۱۳۶۲، حسین زندباف)
- عفریت (۱۳۶۰، فرشید فلک نازی)
تلویزیونی
شبکه نمایش خانگی
برنامهریز
- بهترین بابای دنیا (۱۳۷۰)
دستیار کارگردان
- بوی پیراهن یوسف (۱۳۷۴)
- بهترین بابای دنیا (۱۳۷۰)
- دو فیلم با یک بلیط (۱۳۶۹)
بازیگردان
- سفر به فردا (۱۳۸۰)
- هیوا (۱۳۷۷)
- بوی پیراهن یوسف (۱۳۷۴)
- مسافران (۱۳۷۰)
انتخاب بازیگر
- مزرعه پدری (۱۳۸۲)
- سفر به فردا (۱۳۸۰)
- آژانس شیشهای (۱۳۷۶)
- بوی پیراهن یوسف (۱۳۷۴)
دستیار صحنه و لباس
- دیپلمات (۱۳۷۴)
Remove ads
جوایز
Remove ads
منابع
پیوند به بیرون
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads