آلپ‌ارسلان تورکش

آلپ‌ارسلان تورکِش (به ترکی استانبولی: Alparslan Türkeş) (زاده ۲۵ نوامبر ۱۹۱۷ نیکوزیا – درگذشته ۴ آوریل ۱۹۹۷ آنکارا) با نام اصلی «حسین فیض‌الله» سیاست‌مدار ملی‌گرای اهل ترکیه بود. تورکش بنیانگذار و رئیس حزب جنبش ملی‌گرا یا همان حزب جنبش ملی(به انگلیسی(MHP)بود. او که جناح دست راست را در طیف سیاسی ترکیه نمایندگی می‌کرد در سال ۱۹۴۵ به اتهام «فعالیت‌های فاشیستی و نژادپرستانه» محاکمه شد اما در سال ۱۹۴۷ در دادگاه تبرئه گشت. وی در دهه ۱۹۴۰ در جنگ جهانی دوم به طرفداری از آلمان متهم شد.

حزب حرکت ملی آلپ‌ارسلان تورکش
قائم‌مقام نخست‌وزیر ترکیه
دوره مسئولیت ۲۱ ژوئیه ۱۹۷۷ – ۵ ژانویه ۱۹۷۸
نخست‌وزیر	سلیمان دمیرل
Served with	نجم‌الدین اربکان
پس از	Orhan Eyüboğlu
پیش از	Turhan Feyzioğlu
دوره مسئولیت ۳۱ مارس ۱۹۷۵ – ۲۱ ژوئن ۱۹۷۷
نخست‌وزیر	سلیمان دمیرل
نجم‌الدین اربکان Turhan Feyzioğlu
پس از	Zeyyat Baykara
پیش از	Orhan Eyüboğlu
رهبر حزب حرکت ملی
دوره مسئولیت ۸ فوریه ۱۹۶۹ – ۵ آوریل ۱۹۹۷
پس از	تشکیل پست
پیش از	دولت باحچلی
نماینده مجلس ملی کبیر ترکیه
دوره مسئولیت ۱۰ اکتبر ۱۹۹۱ – ۲۴ دسامبر ۱۹۹۵
حوزه انتخاباتی	Yozgat (۱۹۹۱)
دوره مسئولیت ۱۰ اکتبر ۱۹۶۵ – ۱۲ سپتامبر ۱۹۸۰
حوزه انتخاباتی	Ankara (۱۹۶۵) Adana (۱۹۶۹، ۱۹۷۳، ۱۹۷۷)
اطلاعات شخصی
زاده	۲۵ نوامبر ۱۹۱۷ قبرس نیکوزیا
درگذشته	۵ آوریل ۱۹۹۷ (۷۹ سال) آنکارا، ترکیه
حزب سیاسی	Republican Villagers Nation Party (۱۹۵۸–۱۹۶۹) حزب حرکت ملی (۱۹۶۹–۱۹۹۷)
محل تحصیل	Kuleli Military High School
خدمات نظامی
وفاداری	ترکیه
خدمت/شاخه	نیروی زمینی ترکیه
سال‌های خدمت	۱۹۳۳–۱۹۶۳
درجه	سرهنگ

آلپ ارسلان در دوران جوانی

پس از مرگ تورکش، افشا شد که وی دو تریلیون لیره ترک از فدراسیون اروپایی ترکیه اختلاس کرده‌است. گروه پان‌ترکیست تورکش بخشی از پول این اختلاس‌ها را برای پشتیبانی از جنگ دوم چچن و کمک به ابوالفضل ایلچی‌بیگ در جمهوری آذربایجان استفاده کردند.^[۱]

پیشینه

آلپ‌ارسلان تورکش در نیکوزیا، پایتخت قبرس، به‌دنیا آمد ولی در سن پانزده‌سالگی به جمهوری ترکیه آمد. وی در ترکیه افسر ارتش شد، ولی در اواخر دومین دهه عمرش، عمیقاً در فعالیت‌های سیاسی جناح راست درگیر شد. او در پایان جنگ جهانی دوم و در زمانی که نسبت به طرفداران پان‌ترکیسم واحد سختگیری می‌شد مدت کوتاهی به زندان افتاد. در سال ۱۹۶۰ نقش مهمی در کودتای نظامی علیه دولت عدنان مندرس ایفا کرد و از عناصر تندروی شورای نظامی (کمیته اتحاد ملی) به‌شمار می‌رفت که پس از کودتا حکومت کشور را به‌دست گرفته بود؛ ولی او و هوادارانش کمی بعد پاکسازی شدند و وقتی میانه‌روها کشور را به مسیر دموکراسی بازمی‌گرداندند، آلپ‌ارسلان، آرام و بی صدا، به سمت وابسته نظامی ترکیه در دهلی نو منصوب شد. در سال ۱۹۶۳، او با رها کردن سمت خود به ترکیه بازگشت و وارد سیاست شد. تا سال ۱۹۶۵، وی به ریاست «حزب جمهوری‌خواه دهقان و ملت» رسید (که پس از سال ۱۹۶۹ «حزب ملی‌گرایانه اقدام» نام گرفت) و تا زمان مرگش، از شخصیت‌های سیاسی برجسته در حیات ترکیه بود و در برخی از دولت‌های ائتلافی به کابینه راه یافت.