بالاترین سوالات
زمانبندی
چت
دیدگاه
بالابان (ساز)
از ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد
Remove ads
بالابان یا بالامان[۷] (ترکی آذربایجانی: Balaban) ساز بادی استوانه‌ای دو نی به طول حدود ۳۵ سانتی‌متر که در ابتدا و به صورت اورجینال شش سوراخ انگشت داشت که اکنون به هفت یا هشت سوراخ انگشت می‌رسد. این ساز در بین مردمان مناطق شمال غربی ایران معروف است.
Remove ads
پیشینه
بنابر اسناد و مدارک در دسترس، نوعی ساز بادی از خانواده نی و سرنا دست‌کم از سده‌های نخستین دورة اسلامی در ایران شناخته شده بوده، و در میان مردم بخشهایی از این سرزمین به کار می‌رفته‌است.
بالابان به معنای نوعی ساز بادی نیین به صورتهای بَلَبَن، بالَبَن و بالابَن در فرهنگهای لغات ترکی - روسی آمده‌است. در «لغت آذربایجانی - روسی»، بالابان به معنای ساز بادی نه چندان بزرگ و شبیه زُرنا (= سرنا)، در دائرةالمعارف موسیقی ترکی» بَلَبَن یا نایِ بَلَبَن با اشاره به مطلب جامع‌الالحان، نوشته عبدالقادر مراغی و «سازهای ترکی» نوشته فارمر، سازی بادی شبیه زُرنا، و در «فرهنگ موسیقی ترکی» بَلَبَن ساز بادی شبیه‌ساز نیین مِی متداول در ارزروم، تعریف شده‌است. در فرهنگها و دائرةالمعارفهای روسی واژه بالابان به معنای‌سازی بادی زبانه‌دار معمول میان اقوام قفقاز شمالی و ایرانیان آمده‌است. بالابان به عنوان‌سازی بادی و بومی در حوزه‌های جغرافیایی - فرهنگی آذربایجان، به ویژه تبریز، ارومیه و اردبیل و زنجان، و کردستان ایران و برخی جاهای دیگر به کار می‌رود و گروهی از نوازندگان این مناطق بالابان نوازند. در زبان کردی این ساز را «باله‌وان»، و در شوشتری نی را «بَلَبون» (= بلبان) می‌گویند.
Remove ads
ثبت در میراث فرهنگی یونسکو
ساز بالابان به عنوان یکی از میراث‌های فرهنگی در ترکیه، در سال ۲۰۲۳ به عنوان یکی از میراث‌های فرهنگی جهان به ثبت رسید.[۸]
جستارهای وابسته
- سازهای ایرانی
- بالابان (ساز)
- دودوک
- قمیش (موسیقی)
نگارخانه
ساز بالابان از موسیقی شمال استان همدان
موزه ملی تاریخ جمهوری آذربایجان
یک عاشیق در باکو در حال بالابان زدن
پانویس
منابع
پیوند به بیرون
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads