رده‌شناسی زبانی

رده‌شناسی زبان یا گونه‌شناسی زبان یا رده‌شناسی زبانی یا گونه‌شناسی زبانی شاخه‌ای از دانش زبان‌شناسی است که در آن شاخه جدا و رها از نگاه ژنتیک به ویژگی‌های دستوری و چگونگی ساختار و جایگاه واژگان در هر زبان پرداخته و آنها را با هم سنجیده و رده بندی میکند این ویزگی و ردهبندی هیچ کاری به ژنتیک زبانها ندارد و تنها به همانندیهای دیگر میپردازد

برای نمونه زبان پارسی باستان مونث و مذکر داشته و واژگان و نامها نیز صرف میشدند و از این نگاه با عربی در یک رده هستند اما با پارسی پهلوی و پارسی دری در یک رده نیست با انکه پارسی باستان و پارسی پهلوی و پارسی دری گوناگونی یک زبان در سه دوره تاریخی است .

دسته‌بندی‌های رده‌شناسی هیچ‌گونه پیوندی با دسته‌بندی ژنتیکیِ زبان ندارد. در دسته‌بندی ژنتیکی، به خویشاوندی میان زبان‌ها میپردازند و زبان‌ها به خانواده‌هایی مانند هندواروپایی(زبانهای آریایی) افروسامی (زبانهای سامی و خویشاوندان افریقایی اش) و آلتایی (زبانهای ترکی و مغولی و خویشاوندانش) دسته بندی می‌شوند؛ ولی در رده‌شناسی ، زبانها بنا بر چگونگی ساختار واژگان و ترتیب و پیوند آن در گفتار رده بندی میشود و بدینگونه زبان‌هایی مانند دراویدی (بومیِ هند) و ترکی و بانتو (آفریقا) بی هیچ پیوند ژنتیکی میان انها تنها برای همانندیهایی دستوری و دگر ویژگیها رده بندی میشوند

سیستم‌های رده‌شناسانه

ترتیب نهاد، فعل و مفعول در جمله

یکی از معیارهای رده‌شناسی زبانی، ترتیب نهاد، فعل و مفعولِ مستقیم در جمله است. از این نگاه، زبان‌ها به شش دسته تقسیم می‌شوند:

• نهاد-فعل-مفعول
• نهاد-مفعول-فعل
• فعل-نهاد-مفعول
• فعل-مفعول-نهاد
• مفعول-نهاد-فعل
• مفعول-فعل-نهاد