سرب (II) نیترات

سرب (II) نیترات یا نیترات سُرب، یک ترکیب شیمیایی، نمک غیرآلی نیتریک اسید و سرب، با فرمول Pb(NO_۳)₂ می‌باشد. این ماده، یک بلور بی‌رنگ یا پودر سفید و یک اکسیدکنندهٔ قوی و پایدار است. بر خلاف بیشتر نمک‌های سرب (II)، در آب حل می‌شود. کاربرد اصلی این ماده از قرون وسطی، با نام plumbum dulce، مادهٔ خام برای تولید رنگدانه‌ها بوده است. از قرن بیستم، به عنوان یک پایدارساز (تثبیت‌کننده) در نایلون و پلی‌استرها و روکش‌دار کردن کاغذهای دمانگاری به کار رفته است. استفاده‌های تجاری در اروپا تا سدهٔ ۱۹ رخ نداد و این مدت برای ایالات متحده تا سال ۱۹۴۳ بود که در آن زمان با یک خط تولید عمدهٔ سرب فلزی یا اکسید سرب (II) در نیتریک اسید آغاز شد.

سرب (II) نیترات
نام‌گذاری آیوپاک Lead(II) nitrate
دیگر نام‌ها Lead nitrate Plumbous nitrate Lead dinitrate Plumb [نیازمند منبع]dulcis
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	۱۰۰۹۹-۷۴-۸ Y
پاب‌کم	۲۴۹۲۴
کم‌اسپایدر	۲۳۳۰۰ Y
شمارهٔ یواِن	1469
ChEBI	CHEBI:37187 Y
شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس	OG2100000
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1
SMILES [N+](=O)([O-])[O-].[N+](=O)([O-])[O-].[Pb+2]
InChI InChI=1S/2NO3.Pb/c2*2-1(3)4;/q2*-۱;+۲ Y Key: RLJMLMKIBZAXJO-UHFFFAOYSA-N Y InChI=1S/2NO3.Pb/c2*2-1(3)4;/q2*-۱;+۲
خصوصیات
فرمول مولکولی	Pb(NO3)2
جرم مولی	331.2 g/mol
شکل ظاهری	کریستال‌های سفید یا بی‌رنگ
چگالی	4.53 g/cm3 (20 °C)
دمای ذوب	270 °C, decomp.
انحلال‌پذیری در آب	37.65 g/100 mL (0 °C) 52 g/100 mL (20 °C) 127 g/100 mL (100 °C)
انحلال‌پذیری در نیتریک اسید در اتانول در متانول	نامحلول 0.04 g/100 mL 1.3 g/100 mL
ضریب شکست (nD)	1.782[۱]
ساختار
ساختار بلوری	دستگاه بلوری مکعبی
موقعیت هندسی	cuboctahedral
خطرات
MSDS	ICSC 1000
شاخص ئی‌یو	۰۸۲-۰۰۱-۰۰-۶
طبقه‌بندی ئی‌یو	Repr. Cat. 1/3 سمی (T) مضر (Xn) خطرناک برای محیط زیست (N)
کدهای ایمنی	R۶۱, R20/22, R33, R62, R50/53
شماره‌های نگهداری	S53, S45, S60, S61
لوزی آتش	OX
نقطه اشتعال
ترکیبات مرتبط
دیگر آنیون‌ها	سولفات سرب(II) کلرید سرب(II) برمید سرب(II)
دیگر کاتیون‌ها	قلع(II) نیترات
ترکیبات مرتبط	نیترات تالیم(III) بیسموت(III) نیترات
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
Y (بررسی) (چیست: Y/N؟)
Infobox references

سرب (II) نیترات، سمی و احتمالاً سرطان‌زا است؛ بنابراین این ماده باید با دقت فراوان جابه‌جا و نگه‌داری شود.لمس، بوییدن و یا چشیدن این ماده خطرناک است و عواقب آن غیرقابل درمان شاید باشد

تاریخچه

از قرون وسطی، سرب (II) نیترات به عنوان مادهٔ خام برای تولید رنگدانه‌ها به کار رفته است، مانند زرد کرومی (سرب (II) نیترات)، نارنجی کرومی (سرب (II) هیدروکسید کرومات) و سایر ترکیبات مشابه سرب. در اوایل سدهٔ ۱۵ میلادی، کیمیاگر آلمانی، آندریاس لیباویوس این ترکیب را به دست آورد، و نام‌های قرون وسطایی plumb dulcis و calx plumb dulcis را انتخاب کرد.^[۲] گرچه پروسهٔ تولید از نظر شیمیایی سرراست است، تولید این ماده تا قرن ۱۹ در اندازهٔ بسیار کمی بود و هیچ تولید غیراروپایی تا قرن ۲۰ گزارش نشده است.^[۳][۴]

شیمی

هنگامی که سرب (II) نیترات، حرارت داده می‌شود، به سرب (II) اکسید تجزیه می‌شود، که با تولید صدای ترق وتروق همراه است. به دلیل این ویژگی، سرب نیترات، گاهی در مواد آتش‌زنه و آتش‌بازی استفاده می‌شود.

2 Pb(NO₃)₂(s) → 2 PbO(s) + 4 NO₂(g) + O₂(g)

تهیه

این ترکیب، معمولاً با حل کردن سرب به عنوان فلز یا اکسید در محلول آبی نیتریک اسید تهیه می‌شود.^[۵] Pb(NO₃)₂ بدون آب، می‌تواند مستقیماً از محلول گرفته‌شود. هیچ مقیاس صنعتی شناخته شده وجود ندارد.

3 Pb + 8 HNO₃ → 3 Pb(NO₃)₂ + 2 NO + 4H₂O

PbO + 2 HNO₃ → Pb(NO₃)₂ + H₂O

جستارهای وابسته

• درگاه شیمی

• سفید سربی
• زرد نپالی
• قرمز سربی