میرزا مسعود انصاری

میرزا مسعود خان انصاری وزیر امور خارجهٔ ایران در زمان محمد شاه قاجار و پنج ماههٔ نخست پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار بود.

مسعود انصاری
وزیر خارجه ایران
دوره مسئولیت ۱۲۶۲ ه‍.ق (۱۲۲۵ ه‍.خ) – ربیع‌الاول ۱۲۶۵ ه‍.ق (بهمن/اسفند ۱۲۲۷ ه‍.خ)
پادشاه	محمد شاه قاجار ناصرالدین شاه قاجار
پس از	میرزا ابوالحسن خان شیرازی
پیش از	محمدعلی شیرازی
دوره مسئولیت جمادی‌الاول ۱۲۵۱ ه‍.ق (شهریور/مهر ۱۲۱۴ ه‍.خ) – شعبان ۱۲۵۶ ه‍.ق (مهر/آبان ۱۲۱۹ه‍.خ)
پادشاه	محمد شاه قاجار
پس از	علی فراهانی
پیش از	ابوالحسن خان شیرازی
حاکم خراسان
دوره مسئولیت ۱۲۵۵ – ۱۲۵۶ قمری
اطلاعات شخصی
زاده	میرزا مسعود خان اِشلَقی گرمَرودی انصاری اِشلَق (عِشلَق یا ایشلَق)، ایران
درگذشته	ربیع‌الاول ۱۲۶۵ ه‍. ق بهمن یا اسفند ۱۲۲۷ ،
ملیت	ایران
همسر(ان)	شاه بیگم ضیاءالسلطنه (دختر فتحعلی شاه)
فرزندان	محمد و علی از همسر نخست، شهشاه بیگم (آغاجان)، شاهزاده بیگم، حسن (نایب‌الوزاره) و حسین (مصباح‌السلطنه) از ضیاءالسلطنه
پیشه	سیاستمدار
لقب(ها)	میرزا مسعود مستوفی

زندگی

در زمان فتحعلی شاه، مستوفی عباس میرزا نایب‌السلطنه بود. پس از مرگ فتحعلی شاه قاجار با دخترش شاه بیگم ضیاءالسلطنه ازدواج کرد. او مسلط به زبان‌های فرانسوی و روسی بود و متن فرانسوی عهدنامهٔ ترکمانچای را به فارسی ترجمه کرد. پس از قتل گریبایدوف جزء هیئتی به همراه خسرو میرزا فرزند عباس میرزا به سن‌پترزبورگ رفت.

در دورهٔ محمد شاه پس از برکناری میرزا ابوالقاسم قائم‌مقام فراهانی و فرزند جوانش میرزا علی که اسماً وزارت امور خارجه را عهده‌دار بود، به سمت وزارت امور خارجه دست یافت. در سال‌های ۱۲۵۵ و ۱۲۵۶ ه‍.ق به‌عنوان حاکم خراسان برگزیده شد ولی در حالتی نامعمول همچنان وزارت امور خارجه را عهده‌دار بود هر چند که کارهای این وزارتخانه در دست پسرش میرزا علی انصاری بود.^{[پانویس ۱]} به‌دنبال آشکار شدن خطای فرزندش در شعبان ۱۲۵۶ ه‍.ق از کار برکنار گردید و در شوال میرزا ابوالحسن خان شیرازی وزیر خارجهٔ دوران فتحعلی شاه جانشین او شد. اما پس از مرگ ابوالحسن شیرازی دوباره به شغل پیشینش بازگشت و تا آغاز پادشاهی ناصرالدین شاه در این سمت بود.

پانویس

1. اوژن فلاندن که در صفر ۱۲۵۶ ه‍.ق محمد شاه را دیده‌است از میرزا علی فرزند میرزا مسعود به‌عنوان وزیر خارجهٔ ایران یاد می‌کند و می‌نویسد که حاج میرزا آقاسی صدراعظم وقت به دلیل اختلاف با میرزا مسعود او را به خراسان می‌فرستد و شغلش را به میرزا علی می‌سپارد. ولی در صفحهٔ ۴۶۴ کتابش نامه‌ای به تاریخ ۷ محرم ۱۲۵۶ ه‍.ق از میرزا مسعود را می‌آورد که در بالایش چنین آمده‌است: «مکتوب میرزا مسعود حاکم خراسان و وزیر خارجهٔ ایران به موسیو سرسی سفیر فرانسه در دربار پادشاه ایران به سال ۱۸۴۰» که نشانگر این است که میرزا مسعود رسماً از وزارت خارجه برکنار نگردیده‌است.

منابع

• آدمیت، فریدون (۱۳۸۵). امیرکبیر و ایران. انتشارات خوارزمی. ص. ص ۲۰۸. شابک ۹۷۸۹۶۴۴۸۷۰۳۰۹.
• تیموری، ابراهیم (۱۳۸۲). «گوشه‌ای از تاریخ ایران (۲۰)». اطلاعات سیاسی - اقتصادی (۱۹۷): ۶۶–۷۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۳-۱۲-۱۲.
• سعادت نوری، حسین (۱۳۴۳). «حاج میرزا آقاسی - ۱۳ -». یغما (۱۹۸): ۴۶۰–۴۶۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۳-۱۲-۱۲.
• فلاندَن، اوژن (۲۵۳۶ شاهنشاهی). سفرنامهٔ اوژن فلاندن. ترجمهٔ حسین نورصادقی. تهران: انتشارات اشراقی. تاریخ وارد شده در |سال= را بررسی کنید (کمک)
• قاضیها، فاطمه (۱۳۸۳). «شاه بیگم ضیاءالسلطنه دختر شاعر و هنرمند فتحعلی شاه». گنجینه اسناد (۵۶): ۸–۲۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۳-۱۲-۱۲.