بالاترین سوالات
زمانبندی
چت
دیدگاه
نظریه تصمیم
از ویکیپدیا، دانشنامه آزاد
Remove ads
نظریۀ تصمیم (به انگلیسی: Decision Theory)، نظریۀ تصمیمگیریِ عقلانی است. هدف نهایی نظریۀ تصمیم این است که فرضها دربارۀ تصمیمگیری عقلانی را تا جای ممکن بهطور دقیق و درستی فرمولبندی کند.[۱]. عقلانیت در متون اقتصادی و نظریۀ تصمیم معنای دقیق و مشخصی دارد، چیزی که فیلسوفان عمدتاً آن را «عقلانیتِ ابزاری» میخوانند[۱]، به این معنی که فرد همواره کنشی را انتخاب میکند که سودش را بیشینه کند (به مقالۀ نظریۀ انتخاب عقلانی نگاه کنید).
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (دسامبر ۲۰۲۰) |
نظریۀ تصمیم یک پروژه بینرشتهای است که در آن فلاسفه، اقتصاددانان، روانشناسان، دانشمندان علوم کامپیوتر و آماردانان بنابر تخصصشان همکاری میکنند.[۱]
گاه «نظریۀ تصمیم» بهطور کلی به همۀ زیرشاخههای این رشته اطلاق میشود، اعم از نظریۀ تصمیم فردی و نظریۀ بازی و نظریۀ انتخاب اجتماعی، و گاه فقط به نظریۀ تصمیم فردی ارجاع میدهد، به این معنا که تنها یک فردِ تصمیمگیرنده کنشی را انتخاب میکند، بدون اینکه تصمیمگیرندههای دیگر را هم در انتخابش درنظر بگیرد یا سهیم کند. این که کدام یک مدنظر باشد باید توسط متن مشخص شود.[۱]
نظریۀ تصمیم با استدلال بر اساس انتخابهای کاربر مربوط است. خواه این یک انتخاب روزمره باشد بین سوار شدن اتوبوس یا تاکسی گرفتن، یا انتخابی دوردستانهتر دربارۀ اینکه آیا فرد به دنبال اشتغال در سیاست باشد یا نه. ( توجه کنید که کاربر در اینجا نهادی را عهدهدار است، که معمولاً یک شخص منفرد و قادر به سنجش و کنش است.) اندیشۀ جاافتاده این است که چیزی که یک فرد در هر فرصتِ دادهشده انجام میدهد، کاملاً توسط ارزشها، باورها و تمایلاتش تعین میشود، اما این غیرقابل بحث نیست.[۲]
در هر مورد، نظریۀ تصمیم تا حدی با نظریه باورها، تمایلات و دیگر نگرشهای مربوط به انتخاب کردن مرتبط است. مهم آن است که چگونه این نگرشهای متنوع (که آنها را «نظریات ترجیح» مینامیم ) با یکدیگر تلفیق و هماهنگ میشوند. [۲]
Remove ads
تصمیمهای درست در مقابل تصمیمهای عقلانی
یک تصمیم می تواند عقلانی باشد بدون اینکه درست باشد و یک تصمیم می تواند درست باشد بدون اینکه عقلانی باشد. یک تصمیم عقلانی است اگر و فقط اگر تصمیمگیرنده چیزی را برای انجام شدن انتخاب کند که در نقطۀ زمانیی که تصمیم گرفته میشود بیشترین دلیل انجام شدن را دارد. یک تصمیم درست است اگر و فقط اگر پیامدهای فعلیاش دستکم به اندازۀ هر پیامد ممکن دیگری خوب باشد.[۱]
نظریۀ تصمیم توصیفی و نظریۀ تصمیم هنجارمند
تقریباً بین همۀ نظریهپردازان، تمایز بین نظریۀ تصمیم توصیفی و نظریۀ تصمیم هنجارمند تمایزی با معنا است. نظریههای تصمیم توصیفمند در جستجوی توضیح دادن و پیشبینی کردن این هستند که افراد در واقعیت چگونه تصمیم میگیرند. این یک رشتۀ تجربی برگرفته از روانشناسی تجربی است. نظریههای تصمیم هنجارمند در پی ارائۀ توصیههایی در این مورد است که الزامات عقلانی تصمیمگیرندهها چیست یا در مورد این است که تصمیمگیرندهها باید چه کاری انجام دهند. بنابراین نظریۀ تصمیم هنجارمند و نظریه تصمیم توصیفمند دو زمینۀ مجزای تحقیق اند که ممکن است بهطور مستقل از یکدیگر مطالعه شوند.[۱]
Remove ads
تقسیمبندی نظریۀ تصمیم از لحاظ اطلاعات تصمیمگیرنده
در تصمیمهای پرخطر، تصمیمگیرندگان احتمال پیامدهای ممکن را میدانند، در حالیکه در تصمیمهای ناشناخته، احتمالات یا ناشناخته اند یا وجود ندارند. با این حال اصطلاح تصمیمهای ناقطعیتی گاه به عنوان همخانوادهای برای تصمیمهای ناشناخته بکار میرود و گاه به عنوان یک اصطلاح گستردهتر که به هر دو نوع تصمیمهای پرخطر و تصمیم های ناشناخته اطلاق میشود.[۱]
منابع
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads