ایهام
آرایهی ادبی / From Wikipedia, the free encyclopedia
برای گروه موسیقی به همین نام، ایهام (گروه موسیقی) را ببینید.
ایهام یک واژه است با حداقل دو معنی که یکی نزدیک به ذهن و دیگری دور از ذهن. مقصود شاعر گاه معنی دور مثل داستان تاریخی یا موضوعی بین دو نفر یا ضرب المثل، و گاه معنی نزدیک است. در ایهام، واژه یا عبارت آنگونه است که ذهن بر سر دوراهی قرار میگیرد بین داستان اصلی و داستان گذشته تاریخی و یا میان نفرات یا ضرب المثل و نمیتواند در یک لحظه یکی از دو معنی را انتخاب کند. گرچه دریافتن اینکه کدام معنی اصلی است و کدام فرعی، بسته به رابطهٔ کل کلمات مصرع یا بیت با کلمهٔ دارای ایهام است. البته در بعضی اشعار هر دو معنی قابل قبول است.
این انتخاب، کاری آسان نیست و این حالت روانی عموماً باعث التذاذ ادبی میشود. زمانی خواننده میتواند آرایه ایهام را دریابد که از معانی مختلف واژهها و عبارات آگاه باشد.
ایهام از مهمترین آرایههای ادبی بهکار رفته در شعر حافظ است.