افزایش تنش نظامی بین ایران و آمریکا From Wikipedia, the free encyclopedia
بحران ۲۰۱۹–۲۰۲۰ خلیج فارس، تقابل ایران و آمریکا[31] یا بحران در خلیج،[32][33] افزایش تنش نظامی بین نظام جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در منطقه خلیج فارس بود.
بحران ۲۰۱۹–۲۰۲۰ خلیج فارس | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از درگیری نیابتی ایران و عربستان سعودی | |||||||
پادساعتگرد از بالا: یک بمبافکن استراتژیک بی-۵۲ اچ در قطر مهٔ ۲۰۱۹، یک قایق گشتی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در نزدیکی تانکر استنا ایمپرو که دارای پرچم بریتانیا است. اعضای سامانه امنیت بینالمللی دریایی در بحرین، مراسم تشییع جنازه قاسم سلیمانی در تهران، بقایای پهپاد بدون سرنشین آرکیو-۴ گلوبال هاوک ایالات متحده آمریکا سرنگون شده توسط ایران، موضعگیری سربازان ایالات متحده در حین حمله به سفارت آمریکا در بغداد | |||||||
| |||||||
طرفهای درگیر | |||||||
ایالات متحده آمریکا |
حمایت: | ||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||
دونالد ترامپ مارک اسپر بوریس جانسون بن والاس سلمان بن عبدالعزیز آل سعود محمد بن سلمان آل سعود |
سید علی خامنهای حسن روحانی امیر حاتمی قاسم سلیمانی † فالح الفیاض ابومهدی المهندس † | ||||||
قوا | |||||||
|
| ||||||
تلفات و خسارات | |||||||
|
| ||||||
تانکرها و کشتیها
مجموع: ۲۲۲ کشته |
در ماه مه و ژوئن، چندین کشتی تجاری و نفتکش از سوی منبعی نامشخص مورد حمله قرار گرفت و آسیب دید. ایالات متحده آمریکا و متحدانش ایران را متهم کردند، درحالیکه ایران هرگونه مداخله را تکذیب کرد.
در ۲۰ ژوئن پهپاد نورثروپ گرومن آر کیو-۴ گلوبال هاوک توسط ایران سرنگون شد. ایران این پهپاد را متهم به ورود غیرقانونی به فضای هوایی کشور کرد. این موضوع ایران و آمریکا را تا آستانه مواجهه نظامی پیش برد.
مدتی بعد، جمهوری اسلامی ایران به تلافی بازداشت یک فروند کشتی نفتکش حامل نفت ایران توسط بریتانیا در جبل الطارق به اتهام حمل نفت برای سوریه، یک کشتی بریتانیایی را تصرف و ملوانانش را بازداشت کرد. در پی آن بریتانیا به نیروهای آمریکایی در خلیج فارس پیوست. با این حال دیگر کشورهای اروپایی، امارات متحده عربی و عربستان سعودی راهحل دیپلماتیک را ترجیح دادند.[34][35][36]
ایالات متحده، در پاسخ به این وقایع، یک نهاد بینالمللی امنیت دریایی موسوم به سامانه امنیت بینالمللی دریایی ایجاد کرد تا به گفته وزیر دفاع این کشور «نظارت و امنیت در آبراههای کلیدی در خاورمیانه افزایش یابد.»[37]
در ۱۹ مهر ۱۳۹۸ (۱۱ اکتبر ۲۰۱۹)، یک نفتکش متعلق به جمهوری اسلامی ایران با نام سابیتی در آبهای دریای سرخ و در فاصلهٔ ۶۰ مایل (۹۷ کیلومتر) از بندر جده واقع در عربستان سعودی منفجر شد.[38][39] وزارت امور خارجه ایران ضمن «حمله» خواندن این انفجار، اعلام کرد که این انفجار بر اثر دو بار هدف قرار گرفتن این نفتکش رخ داده است؛ اما منشأ حمله مشخص نبوده است.
دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در ۲۴ مهر ماه ناامنی در آبراههای بینالمللی را به عنوان یکی از عوامل خطرناک ایجاد بحران در منطقه نام برد و تصریح کرد: پاسخ پشیمان کنندهای به عوامل حمله به کشتی ایرانی در دریای سرخ که در صدد ایجاد موج جدیدی از تشنج آفرینی در منطقه هستند خواهیم داد[40]
وی هرگونه تجاوز و تحمیل جنگ به کشورهای منطقه را اقدامی در راستای سیاستهای ناامن کنندهٔ آمریکا و رژیم صهیونیستی در منطقه عنوان و خاطرنشان کرد: مردم رنجدیده کشورهایی که سالها درگیر جنگ و خونریزی بودهاند دیگر تحمل پذیرش بحرانهای جدید را ندارند.[41]
خبرگزاری بلومبرگ با انتشار سرمقالهای گفت در هفتههای اخیر، ایران به همسایگان خود تاخته، برنامه هستهای خود را تشدید کرده، بهطور خشونت باری بازرگانی منطقه را مختل کرده، جهان را تهدید کرده، و اروپا جز آرام کردن و کشیدن ناز رژیم کار دیگری نکرده است. این اقدامات اروپا «باید متوقف شود»، چرا که ثبات اقتصاد جهان و ثبات خاورمیانه، به این رویکرد اروپا بستگی دارد. اروپاییها باید اکنون فهمیده باشند که آن که به احتمال قوی ممکن است جرقه جنگ را بزند آمریکا نیست، بلکه ایران است. اگر اروپاییها جرأت کافی ندارند و نمیتوانند پشت پرزیدنت ترامپ بایستند، دستکم باید از سر راه او کنار بروند.[42]
به گفته عادل الجبیر وزیر مشاور در امور خارجه پادشاهی عربی سعودی نیروهای حوثی ۳۰۰ موشک و ۱۰۰ پهپاد به سمت عربستان پرتاب کردهاند.[48]
روز پنجشنبه ۲۴ بهمن ۱۳۹۸ ستاد فرماندهی ایالات متحده آمریکا (سنتکام) اعلام کرد که یک قایق حامل سلاح و مهمات ساخت ایران را کشف و توقیف کرده است، محموله توقیف شده شامل ۱۵۰ موشک هدایتشونده ضدتانک، ۳ موشک زمین به هوا، تجهیزات برای پهپاد و قایقهای بدون سرنشین و دوربینهای نشانه گیر حرارتی میشود. مشخص شد این سلاحها به مقصد حوثیهای یمن ارسال میشد. سنتکام ارسال سلاح برای حوثیها را برخلاف قطعنامههای شورای امنیت دانست.[49][50]
روز چهارشنبه ۲۷ فروردین ۱۳۹۹ یازده فروند قایق سپاه پاسداران چندین بار به ناو یواساس لوئیس بی. پولر، پاول همیلتون، فایربولت، سیروکو، رنگل و مائوئی که در حال مانور بودند، نزدیک شدهاند. کشتیهای آمریکایی از طریق ارتباطات رادیویی و به صدا درآوردن آژیرهای هشدار هشدارهای متعددی را به شناورهای ایرانی داده و این کار قایقهای سپاه را خطرناک و تحریک کننده خواندند. سپاه پاسداران این اقدام خود را پیام قاطع نامیدند.[51]
در ۱۱ ژوئیه ۲۰۱۹، خبری مبنی بر تکذیب قصد ایران برای توقیف نفتکش انگلیسی در خلیج فارس منتشر شد. این در حالی بود که پنتاگون اعلام کرده بود، ایران قصد متوقف کردن نفتکش انگلیسی در آبهای ایران را داشت که با هشدار جنگی کشتی انگلیسی عقب نشست. در اطلاعیه سپاه آمده بود که ایران قصدی برای توقیف نفتکش انگلیسی نداشته است.[52]
یک نفتکش در ۱۳ ژوئیه ۲۰۱۹ توسط ایران به اتهام قاچاق سوخت توقیف شد.[53] در ۱۸ ژوئیه ۲۰۱۹ هم یک نفتکش به اتهام قاچاق سوخت، از جانب سپاه پاسداران توقیف شد.[54] در ۱۹ ژوئیه همان سال،[55] کشتی دیگری که از سوی منابع، استانا ایمپرو(stena impero) معرفی شد، توسط سپاه توقیف شد. این کشتی متعلق به انگلستان و دارای ۲۳ خدمه بود و به اتهام تخلفات دریایی توقیف شد.[56][57] گفته میشود که این توقیف در پی توقیف نفتکش گریس ۱ توسط نیروهای دریایی جبل الطارق با همکاری نیروهای دریایی انگلستان صورت گرفته است.
در روز ۱۵ دی ۱۳۹۹ مصادف با ۴ ژانویه ۲۰۲۱، نیروی دریایی سپاه پاسداران یک نفتکش متعلق به کره جنوبی (HANKUK CHEMI) و خدمه آن را توقیف کرد. جمهوری اسلامی علت توقیف را «آلودگی زیستمحیطی» خواند و خواستار پرداخت غرامت توسط کره جنوبی شد. این توقیف در آستانه سفر معاون وزارت خارجه کره جنوبی به ایران جهت مذاکره برای آزادسازی ۸ میلیار دلار پول ایران در بانکهای کره بود که بخاطر تحریمهای آمریکا، کره جنوبی اجازه انتقال پول به ایران را ندارد. پس از توقیف کره جنوبی یک یگان مقابله با دزدی دریایی فرستاد تا با ائتلافی به رهبری آمریکا مشارکت کند.[58][59] ایالات متحده این توقیف را «تلاش آشکار آن برای اخاذی از جامعه بینالمللی در راستای کاهش فشار تحریمها» نامید و گفت که این عمل «حقوق و آزادی تردد دریایی در خلیج فارس را تهدید میکند.»[60] آمریکا به همراه کره جنوبی خواستار آزادی فوری کشتی و خدمه آن شد.[61] کره جنوبی از مشتریان ثابت نفت ایران بود ولی بعد از اعمال تحریم علیه صنعت انرژی و بانکدارای ایران در سال ۲۰۱۹ پول ایران در بانکهای کره جنوبی مسدود شد.[62] برخی رسانهها معتقدند این عمل بخاطر فشار بر کره جنوبی جهت انتقال این پولها به ایران است و «محیط زیست» فقط یک بهانه بود.[63][64]
در ۲۷ مه ۲۰۲۲ دو نفتکش یونانی از جانب سپاه توقیف شدند. این اقدام در تلافی به توقیف نفتکش ایرانی توسط یونان صورت گرفت. اما ایران آن را به دلیل تخلفات این دو نفتکش عنوان کرد.[65]
در ۳۱ اکتبر ۲۰۲۲، سپاه پاسداران نفتکشی غیر ایرانی را به اتهام انتقال سوخت قاچاق توقیف کرد.[66][67] به گفته رئیس دادگستری استان هرمزگان، این نفتکش ۱۱ میلیون لیتر سوخت قاچاق حمل میکرده.[68] به گفته فرمانده نیروی دریایی سپاه، این نفتکش با پرچم کشور پاناما و ۲۱ خدمه توقیف شده است.[69]
در پی تحریکات صورت گرفته در منطقه، ائتلافی با رهبری آمریکا و مشارکت عربستان، امارات، بحرین، کویت، قطر، بریتانیا، آلبانی و استرالیا برای ایجاد امنیت در خلیج فارس شکل گرفت. کشورهای اروپایی، با رهبری فرانسه، ائتلافی مجزا را در منطقه تشکیل دادند. ایران اما این ائتلاف و حضور نیروهای غیر بومی در منطقه را دلیلی بر بیثباتی منطقه دانسته.[70]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.