سامانه حسی-پیکری
مجموعهای پیچیده از نورونهای حسی و مسیرهای عصبی که به تغییرات در سطح یا داخل بدن واکنش نشان میدهند / From Wikipedia, the free encyclopedia
سامانه حسی-پیکری (به انگلیسی: Somatosensory System) (یا دستگاه حسی-پیکری یا بهسادگی تنحسی) بخشی از دستگاه حسی است. دستگاه حسی-پیکری مجموعه پیچیدهای از نورونهای حسی و مسیرهای عصبی است که به تغییرات در سطح یا داخل بدن واکنش نشان میدهند. آکسونهای (به عنوان الیاف عصبی آوران) نورونهای حسی به سلولهای گیرنده مختلفی متصل شده یا به آنها پاسخ میدهند. این سلولهای گیرنده حسی توسط تحریکات مختلفی چون گرما و درد فعال شده و به همین دلیل نام این نورونها مربوط به نوع واکنشی است که از خود بروز میدهند؛ مثلاً گیرنده گرمایی اطلاعات تغییر دما را منتقل میکند. انواع دیگر شامل گیرنده مکانیکی، گیرنده شیمیایی و گیرنده درد است که پیامهایشان را از طریق عصب حسی به طناب نخاعی رسانده، جایی که این اطلاعات ممکن است با نورونهای حسی دیگر پردازش شده و در نهایت برای پردازش بیشتر به مغز بازارسال (رله) شوند. گیرندههای حسی در تمام بدن شامل پوست، بافت پوششی، ماهیچه اسکلتی، استخوانها، مفاصل، اعضای داخلی و دستگاه گردشی یافت میشوند.
حسهای پیکری را برخی مواقع حسهای سومستتیک (به انگلیسی: Somesthetic Senses),[1] مینامند، با این نیت که احساسات سومستتیک شامل حس لامسه، حس عمقی (حس موقعیت و حرکت)، و (بسته به کاربرد) حس هپتیک.[2]
نگاشت سطوح بدن در مغز را بدن-نگاری (سوماتوتوپی) مینامند. در قشر مغز به این نگاشت، هومونکولوس قشری (یا انسان مینیاتوری قشری) میگویند. در هر صورت، نقشه سطح مغزی ("قشری") تغییرناپذیر نیست. براثر سکته یا جراحت ممکن است تغییرات شدیدی در این نگاشت شکل گیرد.