بیضه
اندام داخلی در سیستم تولید مثل مردان / From Wikipedia, the free encyclopedia
بیضه، خایه، تخم، خاگ،[1] دنبلان یا تِستیکول (به فرانسوی: Testicule) غدهای جنسی و بخشی از اندام جنسی است که در همهٔ پستانداران نر وجود دارد (معمولا زیر پنیس) و همانند اندام هومولوگ خود یعنی تخمدان (در مادهها) دارای دو وظیفه یعنی ساخت و تولید اسپرم (گامت نر) و ترشح هورمونهای درونریز (اندوکرین) به ویژه تستوسترون است. این اندام دارای لولههای پیچخوردهٔ فراوانی است که لولهٔ اسپرمساز نام دارند و اسپرمسازی درون این لولهها انجام میشود. سپس اسپرمهای تولیدشده به لولهٔ دیگری در پشت بیضه که اپیدیدیم نام دارند منتقل و در آنجا ذخیره میشوند. اپیدیدیم به صورت هلالی و در پشت بیضهها قرار دارد. دو هورمون دیگر بیضه نیز به نامهای دی هیدروتستوسترون و اندرستن دیون میباشد. هر دو عمل یادشده به وسیلهٔ تحریک و کنترل هیپوفیز پیشین صورت میپذیرد. هورمون لوتئینهکننده (LH) باعث تولید تستوسترون شده و هورمون محرکه فولیکولی (FSH) برای ساخت اسپرم (اسپرماتوجنز) لازم است. زمانی که در آزمایشهای هورمونی مقدار LH و FsH بالاتر از نرمال باشد به معنی نارسایی بیضه میباشد که در غالب موارد قابلدرمان نیست. نرها دو بیضه با اندازه همانند دارند که در داخل کیسه بیضه (اسکرتوم) قرار دارند که امتداد دیواره شکمی است.[2] نامتقارنی کیسه بیضه، که در آن یک بیضه بیشتر از آن دیگری به پایین امتداد مییابد، شایع است. این به دلیل تفاوت در آناتومی عروق است.[3] برای ۸۵٪ از مردان، بیضه راست پایینتر از آن یکی چپی به پایینتر آویزان است.[4]