قیام ورشو
From Wikipedia, the free encyclopedia
قیام ورشو (لهستانی: powstanie warszawskie؛ آلمانی: Warschauer Aufstand) یکی از مهمترین عملیاتهای جنبش مقاومت لهستان در طی جنگ جهانی دوم بود که برای آزاد سازی ورشو از سلطه آلمان نازی سامان داده شد.
قیام ورشو | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از جنگ جهانی دوم | |||||||||
موقعیت نیروهای مقاومت لهستان در روز چهارم قیام (۴ اوت ۱۹۴۴)، مشخصشده با خطوط قرمز | |||||||||
| |||||||||
طرفهای درگیر | |||||||||
نیروهای مقاومت لهستان نیروهای هوایی ارتش ایالات متحده | آلمان نازی | ||||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||||
تادئوس کوموروسکی (اسیر) تادئوس پلچینسکی (اسیر) آنتونی خروشچل (اسیر) کارول ژیمسکی (اسیر) ادوارد فایفر (اسیر) لئوپولد اکولیتسکی یان مازورکویچ زیگموند برلینک کنستانتین روکوسوفسکی |
والتر مدل نیکولاس فون ورمان راینر استهایل اریش فون دم باخ-زلوسکی هاینز راینفارت برانیسلاو کامینسکی اسکار دیرلوانگر پترو دیاچنکو | ||||||||
قوا | |||||||||
بین ۲۰۰۰۰ تا ۴۹۰۰۰ نفر ۲۵۰۰ نفر مسلح در ابتدا |
۱۳۰۰۰ تا ۲۵۰۰۰ نفر در ابتدا قیام تا ۵۰۰۰۰ نفر در میانه قیام | ||||||||
تلفات و خسارات | |||||||||
۱۵۲۰۰ نفر کشته و مفقود ۵۰۰۰ نفر زخمی ۱۵۰۰۰ نفر اسیر |
بین ۸۰۰۰ تا ۱۷۰۰۰ کشته و مفقود ۹۰۰۰ نفر زخمی | ||||||||
۱۵۰۰۰۰ الی ۲۰۰۰۰۰ نفر غیرنظامی کشته و ۷۰۰۰۰۰ غیرنظامی نیز از شهر اخراج شدند. |
در روز اول اوت سال ۱۹۴۴ میلادی هنگامی که نیروهای ارتش شوروی به نزدیکی ورشو رسیده بودند و پشت رودخانه ویستولا قرار داشتند، اعضای جنبش مقاومت لهستان به رهبری ارتش میهنی در داخل شهر ورشو حمله علیه اشغالگران نازی را شروع کرد. هدف از این قیام که خود جزئی از قیامی بزرگتر و ملی به نام عملیات تندباد بود، پیشدستی نسبت به نیروهای شوروی برای در تصرف درآوردن ورشو به عنوان پایتخت و مهمترین شهر لهستان بود. اعضای جنبش مقاومت میخواستند از این موقعیت برای بازگشت دولت در تبعید لهستان از لندن و برقراری جمهوری استفاده کنند. اما شوروی که این مسئله را به ضرر خود میدید از هرگونه کمک به شورشیان در داخل شهر اجتناب کرد تا بتواند پس از نابودی نیروهای لهستانی، دولت دستنشانده خودش را در لهستان برپا کند.
طی روزهای اول قیام قسمتهای مهمی از شهر به دست شورشیان افتاد اما نیروهای آلمانی در درون نواحی آزادشده هنوز بسیاری از پادگانها و مناطق حساس را حفظ کرده و سرسختانه مقاومت میکردند. با گذشت روزهای بیشتر و رسیدن قوای کمکی، نیروهای آلمانی به سازماندهی خود پرداختند و حملات سهمگینی را برای بازپسگیری شهر آغاز کردند. در همین حال اما نیروهای روس بیتوجه به خواست لهستانیها برای کمک از پیشروی و یاری به شورشیان سرباز زدند و در نزدیکی شهر توقف کردند؛ تنها در اواسط ماه سپتامبر تعدادی از لهستانیهایی که زیر نظر قوای شوروی میجنگیدند از رود ویستولا عبور کرده و خود را به شورشیان رساندند اما برای آنها نیز کمکی ارسال نشد و نتوانستند کاری از پیش ببرند. با افزایش وخامت اوضاع، بریتانیا و آمریکا در قالب عملیاتی تحت عنوان پل هوایی ورشو اقدام به ارسال مهمات و ملزومات از طریق هوا کردند که این کمکها به دلیل عدم همراهی شوروی و دور بودن مسیر و پارهای از مشکلات دیگر ناکافی بود.
این نبرد خونین ۶۳ روز به طول انجامید و بزرگترین عملیات نهضتهای مقاومت در طول جنگ جهانی دوم بود که منجر به نابودی کامل ورشو و تلفات سنگین غیرنظامی در کنار قتلعامهاو تجاوزها شد. در طول این قیام اهالی ورشو سعی میکردند با راهاندازی رادیو و دیگر سرویسهای شهری، زندگی عادی خود زیر سایه آزادی را ادامه دهند اما در نهایت و در فقدان کمک کارآمد از خارج ورشو، این قیام در روز دوم اکتبر سال ۱۹۴۴ میلادی شکست خورد.
تخمین زده میشود در طول این قیام بیش از ۱۵٬۰۰۰ نظامی و ۲۰۰ هزار نفر غیرنظامی لهستانی جان خود را از دست داده باشند. تعداد زیادی نیز به اردوگاههای کار آلمان برده شدند و بعداً در آنجا کشته شدند. شهر ورشو در طول نبرد آسیب جدی دید و پس از پایان قیام نیز به دستور هیتلر کاملاً ویران شد. نیروهای آلمانی نیز در طول این قیام تلفات زیادی دادند و نزدیک به ۲۰ هزار نظامی آلمانی به علاوه صدها تانک و کامیون و زرهپوش دیگر از دست رفت.