Dai

En dai as en miat för't tidj an hää flook bedüüdangen.

"Dai" uun ööder spriakwiisen

Sölring  Öömrang  Fering  Halunder  Halifreesk  Mooring  Wiringhiirder  Karhiirder  Gooshiirder

Tekst üüb Öömrang

Miat
Norm	SI-ianhaid
Nööm	Dai
Tiaken	${\displaystyle \mathrm {d} }$ [1]
Füsikaalisk grate	Tidj
Dimenjuun	${\displaystyle {\mathsf {T}}}$
Dimenjuunsümbool	${\displaystyle t;\,T;\;\,\tau ,\,\mathrm {T} }$
Uun SI-Ianhaiden	${\displaystyle \mathrm {1\,d=86\,400\;s} }$
Luke uk diar: Juar, Muun, Stünj, Minüüt

Füsiik

Ään dai (d) hää 24 stünj, 1.440 minüüten of 86.400 sekunden.

Astronomii

En dai as det tidj, huar a eerd ham iansis am ham salew dreit. Di "san-dai" düüret 24 stünj, man uun disalew tidj dreit a eerd ham uk en letj stak widjer am a san. Sodenang as di "stäär-dai" en betj kurter, det san sowat 23 stünj, 56 minüüten an 4 sekunden.

At lengde faan en dai üüb dön öler planeeten faan't sansüsteem kön linger of kurter üüs üüb a eerd wees:

• en dai üüb Merkurius wooret amanbi 59 daar üüb a eerd;
• en dai üüb Weenus wooret amanbi 118 daar;
• en dai üüb Mars wooret amanbi 37 minüüten linger üüs üüb a eerd;
• en dai üüb Juupiter wooret bluat 10 stünj;
• en dai üüb Saturnus wooret 10 stünj an 42 minüüten;
• en dai üüb Uranus wooret 17 stünj an 14 minüüten; an
• en dai üüb Neptunus wooret 16 stünj an 6 minüüten.

Siafaard

En dai begant, wan a san apgongt an häält ap, wan a san onergongt. Do komt a naacht. Sodenang as't üüb a nuurdelk eerdheleft uun a somer linger dai üs uun a wonter. De lingst dai as bi't Somersankiar an de kurtst bi't Wontersankiar.

Kalender

Diar san sööwen wegdaar:

#	Öömrang	Fering	Sölring	Wiidinghiirder	Mooring	Hoorninger	Hoolmer	Haliifreesk	Halunder	Seeltersk	Waastfresk	Ufkemst
1	Mundai	Mundai	Mondai	Mundäi	Moundi	Moundi	Moondi	Mööndii	Mundai	Moundai	Moandei	a dai faan a muun
2	Teisdai	Teisdai	Tiisdai	Teedäi	Täisdi	Täisdi	Teesdi	Taisdii	Taisdai	Täisdai	Tiisdei	faan de ualgermaans god Tyr
3	Wäärnsdai	Weedensdai	Winjsdai	Wjinsdäi	Weensdi	Winsdi	Weensdi	Maaderwich	Meddeweeken of Merreweeken	Middewíek	Woansdei	faan de ualgermaans god Odin (ualingels: Woden)
4	Süürsdai	Tüürsdai	Türsdai	Türdäi	Törsdi	Tünersdi	Tünersdi	Tonersdii	Tünnersdai	Tuunsdai	Tongersdei	faan de ualgermaans god Thor (toner)
5	Freidai	Freidai	Friidai	Fraidäi	Fraidi	Fraidi	Fraidi	Fraidii	Fraidai	Fräindai	Freed	faan de ualgermaans gödin Frigg
6	Saninj	Saninj	Seninj	Sänjin	Saneene	Saneene	Saneene	Soneene	Senin	Snäivende of Sneeuwende	Sneon	a inj föör a dai faan a san
7	Söndai	Söndai	Sendai	Sändäi	Sandi	Sandi	Saandi	Sondii	Sendai	Sundai	Snein	a dai faan a san

En kalender-muun hää tesken 28 an 31 daar.

Spreegwurden

• Uun det spreegwurd Piadersdai - naachtert bi dai as tuiarst di kalenderdai mend, an leeder at dailaacht.
• Maaren komt uk en dai^[1]
• A prääster pretjet man iansis üüb a dai^[1]

Luke uk diar

 Commonskategorii: Dai – Saamlang faan bilen of filmer

Futnuuten

1. Volkert Faltings an Reinhard Jannen: Fering-Öömrang Spreegwurdleksikon, Hüsem 2012