Eksponensiel waaksen

Wan en wäärs ham auer en fäästen tidjrüm am en fäästen prosentdial feranert, do feranert hi ham eksponensiel.

Tekst üüb Öömrang

Eksponensiel waaksen (green) ferlääpt ööders üs linear (ruad) of kuubisk (blä).

Linear waaksen: f_(x) = 50x

Kuubisk waaksen: f_(x) = x³

Eksponensiel waaksen: f_(x) = 2^x

Eksponensiel waaksen ment, dat di wäärs leewen grater woort. Eksponensiel ufnemen (= negatiif waaksen) ment, dat di wäärs leewen letjer woort.

Wan en wäärs auer en wasen tidjrüm dobelt so grat woort, do het di tidjrüm generatsioonstidj. Wan di wäärs auer en wasen tidjrüm bluas noch hualew so grat as, do het didiar tidjrüm hualewwäärstidj.

Bispalen

Sinsen

Din beenk dää di för 1000 EUR spaarjil 3% sinsen, do heest dü efter

• 1 juar: 1000 * 1,03 = 1030 EUR
• 2 juar: 1000 * (1,03)² = 1060,90 EUR
• 3 juar: 1000 * (1,03)³ = 1092,27 EUR an so widjer
• ..
• 50 juar: 1000 * (1,03)⁵⁰ = 4383,91 EUR

Bakteerien

Kolibakteerien üs EHEC haa en generatsioonstdj faan amanbi 20 minüüten. Det ment, ütj ian bakteerium wurd efter

• 20 minüüten: 2¹ = 2
• 40 minüüten: 2² = 4
• 60 minüüten: 2³ = 8 an so widjer
• ..
• 1 dai (= 72 x 20 minüüten): 2⁷² ≈ 4 722 366 483 000 000 000 000 000 000 000

Raadionukliiden

Raadionukliiden üs t.b. Sürstoof-15 haa en hualewwäärstidj faan 2 minüüten. Det ment, ütj 100 g wurd efter

• 2 minüüten: 100g * ¹⁄₂ = 50 g
• 4 minüüten: 100g * (¹⁄₂)² = 25 g
• 6 minüüten: 100g * (¹⁄₂)³ = 12,5 g an so widjer
• ..
• 1 stünj (= 30 x 2 minüüten): 100g * (¹⁄₂)³⁰ ≈ 0,000 000 000 931 225 746 g

Luke uk diar

• Hualewwäärstidj
• Generatsioonstidj