1936

1936 is in skrikkeljier dat begjint mei in woansdei. (Gregoriaanske kalinder foar 1936.) Dit jier makket ûnderdiel út fan it desennium fan 'e 1930-er jierren.

Iuwen:	15e	16e	17e	18e	19e	20e iuw	21e	22e	23e	24e	25e
Jierren:	1931	1932	1933	1934	1935	1936	1937	1938	1939	1940	1941

Kalinders
Gregoriaanske kalinder	1936 MCMXXXVI
Ab urbe condita	2689
Armeenske kalinder	1385 ԹՎ ՌՅՁԵ
Etiopyske kalinder	1928 – 1929
Hebriuwske kalinder	5696 – 5697
Hindoekalinders
- Vikram Samvat	1991 – 1992
- Shaka Samvat	1858 – 1859
- Kali Yuga	5037 – 5038
Iraanske kalinder	1314 – 1315
Islamityske kalinder	1355 – 1355
Juliaanske kalinder	Gregoriaansk min 13 dgn.
Sineeske kalinder	4632 – 4633 壬亥 – 癸子

Foarfallen

jannewaris

• 20 - De Britske kening George V komt te ferstjerren. Hy wurdt opfolge troch syn âldste soan, Edwert VIII.

febrewaris

• 7-16 - De Olympyske Winterspullen wurde holden yn Garmisch-Partenkirchen, yn nazy-Dútslân.
• 16 - By parlemintsferkiezings yn Spanje behellet it Folksfront, in koälysje fan linkse politike partijen, in grutte oerwinning.

maart

• 7 - De Dútske diktator Adolf Hitler fiert de Remilitarisaasje fan it Rynlân troch.

maaie

• 9 - Italjaanske troepen behelje de oerwinning op Abessynje yn 'e Twadde Italjaansk-Abessynske Oarloch. Begjin fan 'e Italjaanske besetting fan Abessynje. Kening Fiktor Emanuel III fan Itaalje lit himsels troch it regear fan Benito Mussolini útroppe ta keizer fan Abessynje.
• 14 - Yn Fryslân riidt de persoanetrein tusken Stiens en Tsjummearum foar de lêste kear.

juny

• 8 - Yn Parys wurde ûnder bemiddeling fan 'e Frânske premier Léon Blum de Akkoarten fan Matignon sletten tusken fertsjintwurdigers fan 'e wurknimmers en de wurkjouwers.

july

• 15 - It Folkebûn beslút de sanksjes op te heffen dy't Itaalje oplein wiene foar de agresje tsjin en besetting fan Abessynje. It bûn leit him del by de Italjaanske oerhearsking fan Abessynje, nettsjinsteande it feit dat Abessynje in lidsteat fan it Folkebûn is en ferheftich tsjin dizze gong fan saken protestearret.
• 17 - Yn Spanje fynt in steatsgreep plak tsjin it demokratysk keazen regear, dy't útfierd wurdt troch generaal Francisco Franco en ferskate lykstimde ofsieren. Dit is it begjin fan 'e Spaanske Boargeroarloch.
• 21 - Nei fjouwer dagen fan fûleindige gefjochten hawwe de faksistyske opstannelingen ûnder lieding fan generaal Francisco Franco yn Spanje de Kanaryske Eilannen, Spaansk-Marokko, it grutste part fan 'e Baleären, en dielen fan Galysje en Andalûsje yn 'e hannen. Yn 'e rest fan it lân is harren steatsgreep lykwols mislearre.
• 29 - Marten van der Hem, Anne Braam en Willem Bosma winne yn Frjentsjer de 85ste PC. Willem wurdt útroppen ta kening.

augustus

• 1-16 - De Olympyske Simmerspullen wurde holden yn Berlyn, yn nazy-Dútslân.
• 3-9 - De swarte Amerikaanske atleet Jesse Owens wint fjouwer kear goud op 'e Olympyske Spullen yn Berlyn: foar de 100 m, de 200 m, de 4×100 m estafette en it fierspringen.
• 4 - Mei stipe fan kening George II fan Grikelân ropt de faksistyske Grykske premier Ioannis Metaxas himsels út ta diktator.
• 14 - Troepen fan 'e opstannige generaal Francisco Franco feroverje de stêd Badajoz, yn Ekstremadoera. Neitiid rjochtsje se dêr it Bloedbad fan Badajoz oan, wêrby't likernôch 1.800 kriichsfinzen nommen leden fan regearingsgetrouwe milysjes fermoarde wurde.

septimber

• 1 - De foaroansteande Spaanske kommuniste Dolores Ibárruri, better bekend as La Pasionaria, docht op in massale gearkomste yn Parys in berop op 'e ynternasjonale linkse beweging om 'e Spaanske Republyk te help te kommen yn 'e Spaanske Boargeroarloch. Begjin fan 'e organisaasje fan bûtenlânske frijwilligers yn 'e saneamde Ynternasjonale Brigades.
• 6 - De lêst bekende Tasmaanske bûdelwolf giet dea yn in dieretún yn Tasmaanje. Dêrmei stjert dizze bistesoarte út.

oktober

• 1 - De opstannige generaal Francisco Franco lit him yn Burgos ynstallearje as 'haad fan it regear fan 'e Spaanske steat'.

novimber

• 1 - De Italjaanske diktator Benito Mussolini proklamearret yn Rome yn it ramt fan 'e tanimmende gearwurking mei nazy-Dútslân de 'as Rome-Berlyn'.
• 7-23 - Yn 'e Slach om Madrid wurdt de opmars fan 'e faksistyske troepen fan generaal Francisco Franco ta stean brocht troch Madrileenske boargermilysjes en de earste Ynternasjonale Brigades, besteande út Italjanen en Dútsers (dy't út eigen lân flechte binne foar it faksisme) en út Frânsen.

desimber

• 10 - De Britske kening Edwert VIII docht ôfstân fan 'e troan om't er mei Wallis Simpson, in skieden Amerikaanske, trouwe wol.
• 11 - Yn it Feriene Keninkryk wurdt de abdisearre kening Edwert VIII opfolge troch syn jongere broer George VI.

Berne

jannewaris

• 11 - Meindert Leerling, Nederlânsk politikus en sjoernalist († 2021)
• 23 - Nikolai van der Heyde, Nederlânsk regisseur († 2020)

febrewaris

• 11 - Burt Reynolds, Amerikaansk akteur († 2018)
• 14 - Anna German, Poalsk sjongeres († 1982)

maart

• 17 - Pyt Kramer, Frysk taalkundige
• 26 - Robert Drews, Amerikaansk histoarikus
• 28 - Arie Oostlander, Nederlânsk politikus en Europeesk Parlemintslid († 2019)
• 30 - Jacobus Knol, Frysk skriuwer en oersetter († 2023)

april

• 15 - Raymond Poulidor, Frânsk hurdfytser († 2019)
• 18 - Sjoukje Ultzen, Frysk byldzjend keunstneresse
• 22 - Sieta Posthumus, Frysk swimster
• 23 - Roy Orbison, Amerikaansk muzikant († 1988)
• 23 - Tom Doherty, Amerikaansk útjouwer
• 28 - Wam de Moor, Nederlânsk literatuerkritikus en skriuwer († 2015)

maaie

• 9 - Glenda Jackson, Ingelsk aktrise en politika († 2023)
• 10 - Roel Falkena Frysk feedokter en provinsjaal politikus († 2021)
• 16 - Elly Meijer, Nederlânsk keunstneres († 2024)
• 17 - Herman Verbeek, Nederlânsk pryster en politikus († 2013)

juny

• 2 - Jean Nelissen, Nederlânsk sportsjoernalist († 2010)
• 17 - Hylke Speerstra, Frysk sjoernalist en skriuwer
• 12 - Henk van Brussel, Nederlânsk fuotballer en fuotbaltrainer († 2007)
• 18 - Denis Hulme, Nijseelânsk Formule 1-koereur († 1992)
• 25 - Paul Nowee, Nederlânsk sjoernalist en skriuwer († 1993)
• 26 - Haye Thomas, Nederlânsk sjoernalist en ferslachjouwer († 1996)

july

• 14 - Hannie Bruinsma-Kleijwegt, Nederlânsk politika út namme fan de PvdA († 2021)
• 17 - Danuta Rinn, Poalsk sjongeres en aktrise († 2006)
• 26 - Nico ter Linden, Nederlânsk predikant en skriuwer († 2018)

augustus

• 1 - Yves Saint Laurent, Frânsk moadeûntwerper († 2008)
• 13 - Schelto Patijn, Nederlânsk politikus († 2007)
• 17 - Floyd Red Crow Westerman, Amerikaansk akteur, sjonger en aktivist († 2007)
• 18 - Robert Redford, Amerikaansk akteur en regisseur († 2025)
• 29 - Inga Artamonova, Russysk reedrydster († 1966)
• 29 - John McCain, Amerikaansk politikus († 2018)

septimber

• 7 - Buddy Holly, Amerikaanske sjonger († 1959)
• 9 - Cornelius Onno Jellema, Nederlânsk dichter († 2003)
• 24 - Jim Henson, Amerikaansk marionettespiler en programmamakker († 1990)
• 26 - Winnie Mandela, Súd-Afrikaansk aktiviste en frou fan Nelson Mandela († 2018)
• 29 - Silvio Berlusconi, Italjaansk ûndernimmer en politikus († 2023)

oktober

• 5 - Václav Havel, presidint fan Tsjechje († 2011)
• 22 - Cees van Drongelen, Nederlânsk radio- en telefyzjepresintator († 2021)

novimber

• 15 - Hugo Roepel, Frysk masseur en sportfersoarger († 2010)
• 30 - Eric Walter Elst, Belgysk astronoom († 2022)

desimber

• 17 - paus Fransiskus
• 18 - Cees Schrama, Nederlânsk jazzmuzikant en produsint († 2019)
• 16 - Jan Roelof Kruithof, Frysk reedrider en arsjitekt
• 21 - Caroline Kaart, Skotsk-Nederlânsk opera-sjongster († 2020)
• 22 - Héctor Elizondo, Amerikaansk akteur

datum ûnbekend

• Jacobus Knol, Frysk skriuwer en oersetter
• Syt Palma, Frysk oersetster
• Kevin Thomas, Amerikaansk filmkritikus

Ferstoarn

• 18 jannewaris - Rudyard Kipling, Ingelsk skriuwer en dichter (* 1865)
• 26 febrewaris - Charles Varnum, Amerikaansk militêr (* 1849)
• 27 febrewaris - Ivan Pavlov, Russysk psycholooch (* 1849)
• 28 april - kening Fûad I fan Egypte (* 1868)
• 11 juny - Robert E. Howard, Amerikaansk skriuwer (* 1906)
• 18 juny - Maksim Gorki, Russyske skriuwer (* 1868)
• 6 july - Arjen Draisma de Vries, Frysk ûndernimmer en politikus (* 1843)
• 7 augustus - Johannes Kuiken, Frysk drukker, útjouwer en polityk aktivist (* 1860)
• 19 augustus - Federico García Lorca, Spaansk toanielskriuwer (* 1898)
• 10 septimber - Sieger Baukema, Frysk keunstskilder (* 1852)
• 22 septimber - Jan bij de Leij, Frysk ûnderwizer, aktivist en toanielskriuwer (* 1864)
• 5 oktober - Jan Jacob Slauerhoff, Frysk dichter en skriuwer (* 1898)

datum ûnbekend

• Rikel (He Dog), opperhaad fan 'e Lakota (* 1840)

Literatuer

romans

• Theun de Vries, Stiefmoeder Aarde (oerset yn it Frysk as Styfmem Ierde)

toaniel

• Federico García Lorca, La Casa de Bernarda Alba (oerset yn it Frysk as It Hûs fan Bernarda Alba)

Jierren:	1931	1932	1933	1934	1935	1936	1937	1938	1939	1940	1941
Iuwen:	15e	16e	17e	18e	19e	20e iuw	21e	22e	23e	24e	25e

Boarnen, noaten en referinsjes