Scaradh sóisialta
From Wikipedia, the free encyclopedia
Is éard is scaradh sóisialta ann ná tacar de ghníomhartha rialaithe ionfhabhtaithe neamh-chógaisíochta a bhfuil sé d’aidhm acu leathadh galar tógálach a stopadh nó a mhoilliú. Is é cuspóir an scartha shóisialta ná an dóchúlacht teagmhála idir daoine a bhfuil ionfhabhtú orthu a laghdú, agus daoine eile nach bhfuil ionfhabhtaithe, d’fhonn tarchur galair, galracht agus básmhaireacht a íoslaghdú.[1][2]
Cineál | non-pharmaceutical countermeasure (en) |
---|---|
Acmhainní seachtracha | |
MeSH | D000085762 |
UMLS CUI | C5392135 |
Is éifeachtaí an scaradh sóisialta nuair is féidir an t-ionfhabhtú a tharchur trí ionfhabhtaithe bhraoinínigh (casacht nó sraothartach); theagmhála fisiciúla dírí, lena n-áirítear teagmháil ghnéasach; teagmháil fhisiciúil indíreach (m.sh. trí dhul i dteagmháil le dromchla éillithe cosúil le fomite); nó tarchur aeriompartha (más féidir leis an miocrorgánach maireachtáil san aer ar feadh tréimhsí fada).[3]
D’fhéadfadh sé nach mbeadh an scaradh sóisialta chomh héifeachtach i gcásanna ina dtarchuirtear an t-ionfhabhtú go príomha trí uisce nó bia éillithe nó ag veicteoirí mar mhuiscítí nó fheithidí eile, agus níos chomh minic céanna ó dhuine go duine.[4]
I measc na míbhuntáistí a bhaineann leis an scaradh sóisialta tá uaigneas, táirgiúlacht laghdaithe, agus cailliúint sochar eile a bhaineann le hidirghníomhaíocht an duine .
Sa seachtú haois RC a haimsítear ceann de na tagairtí is luaithe don scaradh sóisialta i Leabhar Leviticus, 13:46: ""Agus an lobhar leis a bhfuil an phlá ... fanfaidh sé ina aonar; in áit chónaithe [lasmuigh] den champa. " [5]
Go stairiúil, bunaíodh coilíneachtaí lobhar agus lazarettos mar bhealach chun leathadh lobhra agus galair thógálacha eile a chosc trí scartha shóisialta,[6] go dtí go dtuigfí an tarchur agus gur cumadh cóireálacha éifeachtacha.