An Chrimé

Is poblacht fhéinrialaitheach de chuid na hÚcráine í an Chrimé. Tá an phoblacht suite i leithinis na Crimé ar chósta thuaidh na Mara Duibhe.

An Chrimé
Suíomh
45° N, 34° E
Críoch á éileamh ag	an Rúis an Úcráin
Stát ceannasach	an Úcráin
Autonomous republic (en)	Poblacht Fhéinrialaitheach na Crimé
Daonra
Iomlán	2,340,921 (2017)
• Dlús	86.7 hab./km²
Déamainm	Criméach
Tíreolaíocht
Achar dromchla	27,000 km²
Suite i nó in aice le limistéar uisce	an Mhuir Dhubh agus Muir Mheoid
Pointe is airde	Roman Kosch (1,545 m)
Sonraí stairiúla
Eachtra thábhachtach	2014 Russian invasion of Crimea (en) transfer of Crimea to Ukraine (en) annexation of Crimea by the Russian Empire (en) ionghabháil na Crimé in 2014 Cogadh na Crimé
Aitheantóir tuairisciúil

Is iomaí treibh a ghabh is a d'athghabh an Chrimé i rith na staire. Ina measc siúd, bhí na Gréagaigh, na Gotaigh, na hIaránaigh, na Hunaigh, na Casáraigh, Rúisigh Chív, na Biosantaigh, na Cipseácaigh, agus na Mongólaigh. Ceann de na ríochtaí ba thábhachtaí i stair na Crimé ab ea Cánacht na Crimé. Ina dhiaidh sin, thit an leithinis le himpireacht na Tuirce, agus san ochtú haois déag, shealbhaigh Impireacht na Rúise í. Ní ba déanaí, tháinig an tAontas Sóivéadach in áit na Rúise Impiriúla, agus nuair a bhain na poblachtaí Sóivéadacha amach a neamhspleáchas, b'í Poblacht na hÚcráine a choinnigh an Chrimé.

Is iad na Tataraigh Chriméacha muintir dhúchasach na Crimé, ach inniu, is mionlach beag iad: Tataraigh iad 13 % de dhaonra na poblachta féinrialaithí. Nuair a bhí Stailín ag rialú an Aontais Shóivéadaigh, ruaigeadh na Tataraigh Chriméacha ar fad go dtí an Chasacstáin, agus níor tháinig siad ar ais ach le déanaí.

Is í an Úcráinis an teanga oifigiúil, ach is tromlach iad na Rúisigh sa phoblacht, agus cé go bhfuil scéimeanna athbheochana Úcráinise á gcur chun cinn sa Chrimé, dealraíonn sé nach bhfuil fonn ar bith ar na Rúisigh malairt teanga a tharraingt orthu féin. Mar sin, is í an Rúisis caint na sráide i gcónaí. Is iomaí Úcráineach eitneach a bhfuil a chuid Rúisise níos líofa ná a chuid Úcráinise, agus de réir an daonáirimh, tá an Tatairis Chriméach féin níos coitianta mar theanga dhúchais sa Chrimé ná an Úcráinis.

Tíreolaíocht

• Achar: 26,100 km²
• Teorainneacha:
  • Teorainneacha inmheánacha: Cúige Kherson (Thuas)
  • Teorainneacha uisce: An Mhuir Dhubh (Theas/Thiar), Muir Mheoid (Thoir Thuas)
• An ball is airde: Sliabh Roman-Kosh 1,545 m

Na hAonaid Riaracháin

Léarscáil an réigiúin i bPoblacht Fhéinrialaitheach na Crimé.

Tá an phoblacht roinnte ina 25 réigiún.

Réigiúin

1. Bakhchisarayskyi 2. Bilohirskyi 3. Dzhankoiskyi 4. Kirovskyi 5. Krasnohvardiyskyi 6. Krasnoperekopskyi 7. Leninskyi

8. Nizhnohirskyi 9. Pervomaiskyi 10. Rozdolnenskyi 11. Sakskyi 12. Simferopolskyi 13. Sovetskyi 14. Chornomorskyi

Bardais (Cathracha)

15. Bardas Alushta 16. Bardas Armyansk 17. Bardas Dzhankoy 18. Bardas Eupatoria 19. Bardas Kerch 20. Bardas Krasnoperekopsk

21. Bardas Shaky 22. Bardas Shimferopol 23. Bardas Shudak 24. Bardas Fheodosiya 25. Bardas Yalta