Cúscraid

Sa Rúraíocht i Miotaseolaíocht na nGael, mac Chonchúir mhic Neasa ba ea Cúscraidh Meann Mhacha (Sean-Ghaeilge Cúscraid Mend^[1] Macha).^[2]

Cúscraid

Cineál	carachtar i miotaseolaíocht na nGael
Comhthéacs
Cruinne	miotaseolaíocht na nGael
Dáta
Inscne	fireann
Muintir
Athair	Conchúr mac Neasa

Ag dul i mbun comhraic don chéad uair, bhí sé i gceannas buíne in aghaidh na gConnacht. Bhuail laoch na gConnacht, Cead Mac Mágach, leis ag an teorainn. Ghoin Cead Cúscraid sa scornaigh (nó ar bharr na teanga) le sleá, ag tabhairt a bhac teanga dó.^[3][4]

Ba iad Cú Chulainn, Conall Cearnach agus Cúscraid na laochra ba mhó a raibh gean orthu i measc na mban. Dheineadh na mná aithris ar saintréith an laoich ba mhó ba ghrá leo: chamadh mná Conaill a muiníl, chrapadh mná Chú Chulainn súil amháin (mar a riastradh), bhíodh stad ina gcuid cainte ag mná Chrúscrach.^[5]

Tar éis bás Chonchúir, thogh fir na nUladh a mhac is sine, Cormac Cond Longas mar chomharba, ach maraíodh é sular tháinig sé i gcoróin. Thairg é ansin do Chonall Cearnach, a dhiúltaigh é, ag moladh ina ionad a mhic altrama, Cúscraid.^[6]

Foinsí

• Scéal Muc Mhic Dhathó
  • "The Story of Mac Dáthó's Pig and Hound" (1894): 51–64. Clarendon Press. (eag. & aistr.) Rawlinson B 512, f. 105v.-
  • "'The Scél Mucci Mic Dathó', or 'Story of Mac Dathó's Pig'" (NLS) (1927): 9–24. Cambridge University Press. (eag. & aistr.), leagan ón Leabhar Laighneach
• Serglige Con Culainn
  • Leahy, A. H. (1905). "The Sick-bed of Cuchulain" (google): 51–85.
• Cath Airtigh
  • Best, Osborn (1915). "The Battle of Airtech". Ériu 8: 170–190.: Téacs ag Thesaurus Linguae Hibernicae
• Cross, T. P. (Tom Peete) (1936). "Ancient Irish tales" (blúire). Henry Holt.
• Maier, Bernhard (1997). "Dictionary of Celtic Religion and Culture" (blúire). Boydell & Brewer.