Féth fíada

I Miotaseolaíocht na nGael, ceo draíochta ba ea Féth fíada,^[1] a raibh ar chumas na Tuatha Dé Danann é a mhúscailt, chun iad a dhéanamh dofheicthe.

Seanscéal

I Leabhar Gabhála na hÉireann, deirtear i sliocht amháin gur tháinig na Tuatha Dé Danann go hÉirinn "gan bháid gan soithí, i néalta ceo". I sliocht ina dhiaidh ámh, moltar míniú réasúnach, gur tháinig na Tuatha Dé go hÉirinn ó thar lear, agus dhóigh siad a gcuid bád tar éis tagtha i dtír. Ba é de bharr deatach na mbád ag dó go ndúradh gur tháinig siad i néalta ceo".^[2] Ag iarraidh teacht Chlainne Mhíle a chosc le cabhair ó féth fíada, chloígh Amergin Glúingel iad lena amhrán.^[3]

Faightear sampla den cheo draíochta in Altram Tige Dá Medar. Sannann Manannán mac Lir Sidhe le gach ball desna Tuatha Dé, agus músclaíonn sé an féth fíada chun iad a cheilt ó dhaoine daonna.^[4][5]

Sa Rúraíocht, faightear a leithéid de cheo draoíochta sa scéal Fleadh Bhricreann.^[6]

Naomh Pádraig

Cuireadh in am trátha an cheo draíochta i leith na naomh Críostaí.^[7] Faightear tagairt don féth fíada i Lúireach Phádraig, léirithe le Naomh Pádraig féin. I dteannta leis an lúireach fhileata, tá míniú próis faoina bunús.

Agu an toil aige bac a chuir ar an naomh agus a bhuíon teacht go Teamhraigh chun an creideamh a scaipeadh, chuir an t-Ard Rí Laoghaire mac Néill feadhain amach chun iad a aimsiú agus a ghabháil. Ach d'aithris Pádraig an lúireach seo, a chuir in iúl dá dtóraithe gurbh fhianna nó oisíní iad.^[8]

Tugadh an teideal Fáeth Fiada don lúireach, le brí "glao fia" a deirtear, cé gur soiléir é go bhfuil an nath fréamhaithe ó féth fíada. De réir Stokes agus Strachan, is mílitriú é fáeth fiada de fóid fiada, truaillithe a thuilleadh fós mar feth fia i Leabhar Bhaile an Mhóta, 345^b 26.^[9][10]

Féach freisin

• Geis
• Glám dícenn
• Imbas forosnai
• Tarbfeis
• Baile in Scáil

Foinsí

• Mackillop, James (1998). "Dictionary of Celtic Mythology". Oxford University Press.
• Dobbs, Margaret E. (1929). "Altrom Tighi da Meadar (The Fosterage of the House of Two Goblets)" (snippet). Zeitschrift für celtische Philologie 18: 187–230. (eag. & aistr.) (CLC, Branda)
• Stokes, Whitley (1901). "Patrick's Hymn" (google) 2. Cambridge University Press.; Introduction, lch. xl
• Henderson, George (1899). "Fled Bricrend: the Feast of Bricriu" (google). David Nutt.

• Helmut Birkhan: Kelten. Versuch einer Gesamtdarstellung ihrer Kultur. Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1997, ISBN 3-7001-2609-3.