Próinséas Ní Chatháin

Scoláire agus foclóirí Gaeilge ab ea (Máire) Próinséas Ní Chatháin (1936 – 24 Samhain 2018), a chuir go mór le príomhfhoclóir na Sean-Ghaeilge agus na Meán-Ghaeilge (Dictionary of the Irish Language) faoi scáth Acadamh Ríoga na hÉireann. Bhí post aici mar Ollamh le Gaeilge Luath agus Gaeilge na Meánaoise sa Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath.^[1]

Próinséas Ní Chatháin

Beathaisnéis
Breith	1936
Bás	24 Samhain 2018 81/82 bliana d'aois
Chair of Old and Middle Irish at University College Dublin (en)
Gníomhaíocht
Gairm	acadóir
Teangacha	Béarla

Rinne Ní Chatháin a cuid staidéir i gColáiste na hOllscoile Gaillimh (Ollscoil na hÉireann Gaillimh anois) faoi stiúir Kathleen Mulchrone, áit ar bronnadh BA uirthi (1956). Fuair sí Scoláireacht Taistil ó Ollscoil na hÉireann chun staidéar a dhéanamh i mBonn na Gearmáine, agus ansin d'fhreastail sí ar Ollscoil Dhún Éideann áit ar bhain sí PhD amach sa bhliain 1966.^[2] Bhí sí ina Scoláire i Scoil an Léinn Cheiltigh in Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath idir 1962 agus 1965, agus cúig bliana is fiche ina dhiaidh sin, shuigh sí ar bhord rialaithe na Scoile sin (1987–88).^[3]

Thosaigh sí ar a gairm múinteoireachta mar léachtóir cuartaíochta in Ollscoil Pennsylvania, agus ina dhiaidh sin, sa bhliain 1967, ghlac sí le post i Roinn na Sean-Ghaeilge sa Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath, áit ar fuair sí ardú céime ó léachtóir cúnta go hollamh le linn na fiche bliain ina dhiaidh sin. Bhunaigh sí M.Phil. idirdhisciplíneach i gcomhar leis an staraí an tOllamh Francis John Byrne, agus níos déanaí bhí baint aici le bunú cúrsa fochéime ar Shibhialtacht na gCeilteach.^[4]

Bhí sí ina hUachtarán ar Chumann Ríoga Ársaíochta na hÉireann ó 1997 go 2000.^[5] In 2002 foilsíodh festschrift ina honóir dar teideal Ogma: essays in Celtic Studies in honour of Próinséas Ní Chatháin, arna chur in eagar ag iar-chomhghleacaithe dá cuid, Michael Richter agus Jean-Michel Picard.^[6]