Desaparición forzada
From Wikipedia, the free encyclopedia
Desaparición forzada[1] ou tamén, desaparición involuntaria de persoas, é o termo xurídico co que diversos textos internacionais, entre eles a "Convención Internacional para a protección de todas as persoas contra as desaparicións forzadas[2] e a lexislación penal de varios países denominan un tipo de delito complexo, que supón a violación grave de múltiples dereitos humanos e que cometido en determinadas circunstancias de práctica xeneralizada ou sistemática, tamén é cualificado de crime de lesa humanidade[3]
O crime de desaparición forzada caracterízase pola privación de liberdade, mediante accións de secuestro, arresto ou detención, se é por parte de axentes do Estado ou por persoas ou grupos que actúan co seu apoio, seguida da negativa a recoñecer devandita privación de liberdade da persoa co fin de subtraela da protección da lei, ocultando o seu paradoiro de sorte que, frecuentemente, resulta na morte da persoa tras un cativerio violento e tortura, de maneira que se favorece deliberadamente a impunidade dos responsábeis, co fin de causar intimidación ou terror á comunidade ou colectivo social ao que pertence a persoa. Os efectos da desaparición forzada, cualificada por Nacións Unidas como unha "ultraxe á dignidade humana", perduran ata que non se resolve a sorte ou paradoiro das persoas, e tamén se estenden co sufrimento causado a familiares ou achegados, considerados tamén vítimas deste delito, así como os nenos que poidan ser subtraídos de pais afectados pola desaparición forzada.
Desde o último cuarto do século XX, por mor da multiplicación dos casos de desaparecidos por todo o mundo e en especial, durante os períodos de réximes ditatoriais en diversos países de América Latina, creáronse organizacións non gobernamentais especializadas na súa denuncia e concienciación que requiriron á comunidade internacional o desenvolvemento dunha xurisprudencia para a súa tipificación e persecución, co precedente desenvolvido para xulgar os crimes cometidos polo nazismo durante a segunda guerra mundial.
A constitución en 1980 do Grupo de Traballo sobre Desaparicións Forzadas ou Involuntarias, dependente da Comisión de Dereitos Humanos de Nacións Unidas, e a resolución de 1983 da Organización de Estados Americanos (OEA), resultaron en 1989 na primeira formulación da primeira sentenza de condena por parte da Corte Interamericana de Dereitos Humanos e posteriormente á Declaración sobre a protección de todas as persoas contra as desaparicións forzadas da Asemblea Xeral de Nacións Unidas de 1992, a Convención Interamericana sobre Desaparición Forzada de Persoas de 1994 e a tipificación universal no Estatuto de Roma da Corte Penal Internacional de 1998.
O 6 de febreiro de 2007 celebrouse en París a firma da Convención Internacional para a protección de todas as persoas contra as desaparicións forzadas coa que se chegaba ao termo de máis de 25 anos de desenvolvemento do dereito penal internacional para o establecemento de obrigacións universais xuridicamente vinculantes para os Estados signatarios.
Desde a constitución do Grupo de Traballo en 1980 ata a Convención aprobada en 2006, o delito de desaparición forzada revelouse un problema mundial habendo sidos rexistrados por este organismo 51.531 casos en 79 países[4] de todo o mundo, principalmente naqueles estados que se ven afectados por conflitos internos, por políticas de represión cara aos opositores políticos ou polos casos que permanecen sen resolver e que constitúen delitos permanentes.
As vítimas deste crime son coñecidas como desaparecidos, palabra que é empregada na súa transcrición española en moitos idiomas, e tamén particularmente en América Latina, como detidos desaparecidos (DD.DD.).
Co fin de recordar a todas as nacións e gobernos do mundo a existencia da realidade dos "Desaparecidos", a Federación Latinoamericana de Asociacións de Familiares de Detidos-Desaparecidos (FEDEFAM), declarou o 30 de agosto como o Día Internacional do Detido Desaparecido.