Bokmål
estándar máis común da lingua norueguesa From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
O bokmål (literalmente lingua de libro) é o estándar máis común da lingua norueguesa baseado orixinalmente no danés, a outra forma escrita oficial é o nynorsk. É utilizado, como forma escrita, por entre o 85 e 90% da poboación[1] e é usado comunmente para os estudantes estranxeiros que aprenden noruegués.
Escritura e fala
A primeira ortografía do bokmål foi oficialmente adoptada en 1907 co nome de riksmål despois de estar en desenvolvemento desde 1897. Foi unha adaptación do danés escrito, o cal se usaba como lingua oficial dende a pasada unión con Dinamarca, á koiné dano-norueguesa falada principalmente pola elite urbana norueguesa, especialmente na capital. Cando en 1923 o gran xornal conservador Aftenposten adoptou a ortografía de 1907, a escritura danesa deixou practicamente de se utilizar en Noruega. O nome bokmål foi adoptado oficialmente en 1929 despois dunha proposta de chamar a lingua escrita "dano-norueguesa", proposta derrotada por un voto no Storting.
Distinto á maioría das linguas estándar, non existe un estándar codificado para o bokmål (e o nynorsk) falado. Hai, con todo, variedades faladas de noruegués que son case idénticos ou estreitamente relacionados ao bokmål escrito. Para Gjert Kristoffersen en "A Fonoloxía do Noruegués", o bokmål é a variedade máis común entre a clase media urbana atopado especialmente na parte occidental do sur de Noruega, con Oslo como o seu centro obvio.
Remove ads
Historia
Até ao redor do ano 1300, o idioma escrito de Noruega, o noruegués antigo, foi esencialmente idéntico ao nórdico antigo. Esta fala foi gradualmente diferenciándose en dialectos rexionais e locais. Mentres Noruega permaneceu como un reino independente a lingua escrita mantívose esencialmente constante.
En 1380, Noruega uniuse con Dinamarca e por moito tempo non tivo o seu propio rei. A comezos do século XVI, Noruega perdera as súas institucións políticas separadas e xunto a Dinamarca formou a unidade política chamada Dinamarca-Noruega até 1814, converténdose progresivamente no membro débil da unión. Durante este período o noruegués escrito foi substituído polo danés, o cal foi usado virtualmente en todos os documentos administrativos.
Os noruegueses utilizaron primeiramente o danés na escritura, pero este gradualmente pasou ser falado pola elite urbana en ocasións formais ou oficiais. Aínda que o danés non se converteu na lingua falada pola basta maioría da poboación, para a época de 1814 cando os lazos entre Noruega e Dinamarca eran fortes, un vernáculo dano-noruegués a miúdo chamado "fala educada diaria" converteuse en lingua materna de parte da elite urbana. Esta nova koiné dano-norueguesa como danés con pronuncia de noruegués do leste, algo de vocabulario noruegués e unha gramática simplificada. Ou como o expresou Kristoffersen:
O estándar Østnorsk pode ser considerada un sociolecto que foi desenvolvido como resultado de tensión entre o danés como escritura oficial e nalgúns contextos falado, lingua usada polas clases altas antes de 1814, e a variedade de noruegués usada polas clases sociais baixas nos pobos orientais de Noruega.
En 1814, Noruega foi cedida por Dinamarca a Suecia. Nese entón Noruega desafiou a Suecia e os seus aliados, declarou a súa independencia e adoptou unha constitución democrática. Aínda que obrigada a someterse a unha unión dinástica con Suecia, este sentimento independentista continuou crecendo, influenciando a evolución da lingua en Noruega. Antigos idiomas tradicionais foron revividos polo poeta patriótico Henrik Wergeland (1808-1845), quen defendeu unha lingua escrita non danesa. Haugen indica que:
Dentro da primeira xeración de liberdade, dúas solucións emerxeron e gañaron adeptos, unha baseada na fala das clases altas e unha na do pobo común. A primeira chamada de norueguización do danés escrito, a última para un novo comezo.
A máis conservadora das dúas transicións do idioma foi adiantada polo labor de escritores como Peter Asbjørnsen e Jørgen Moe, o mestre e axitador da reforma lingüística Knud Knudsen e o seu famoso discípulo Bjørnstjerne Bjørnson, así como unha máis prudente norueguización por Henrik Ibsen. En particular, o traballo de Knudsen na reforma lingüística a mediados do século XIX foi imporante para a ortografía de 1907 e a subsecuente reforma de 1917. Knudsen é a miúdo chamado "pai do bokmål".
Remove ads
Características
Diferenzas co dialecto tradicional de Oslo
Coloquialmente, o estándar Østnorsk é a miúdo chamado o dialecto de Oslo. Con todo, o Østnorsk estándar non está confinado a Oslo e o dialecto tradicional de Oslo é diferente ao Østnorsk estándar. En realidade, moitos nativos de Oslo poden falar un sociolecto que vai nunha escala desde o dano-noruegués tradicional nun extremo até o dialecto de Oslo ao outro extremo.
A seguinte táboa mostra algúns importantes casos onde o bokmål e o Østnorsk estándar seguen ao danés máis que ao dialecto tradicional de Oslo. Noutros casos o bokmål segue ao dialecto de Oslo. As formas radicais que están permitidas pero non son moi usadas están entre paréntese.
Remove ads
Notas
Véxase tamén
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads