Xunca doce

A xunca doce ou herba da bóla^[1], Cyperus esculentus, é unha planta herbácea cosmopolita de follas longas e finas que produce un tubérculo coñecido como chufa, nome co que tamén se coñece a planta. Cultívase tradicionalmente en España, nos arredores de Valencia para a produción de orchata.

Xunca doce
Cyperus esculentus
Clasificación científica
Reino: Plantae Subreino: Tracheobionta División: Magnoliophyta Clase: Liliopsida Subclase: Commelinidae Orde: Poales Familia: Cyperaceae Xénero: Cyperus
Nome binomial
Cyperus esculentus L., 1753

Etimoloxía

Xunca ou xonza provén do latín juncea, que significa "de xunco", isto é, "planta de xunco"^[2].

Gastronomía

Os tubérculos son comestíbeis e teñen un sabor de noces lixeiramente suave, parecido cun tubérculo de gusto máis amargo relacionado, Cyperus rotundus. Son bastante duros e, xeralmente, postos a remollo antes de seren inxeridos. Teñen varios usos; en particular, para fabricar o refresco coñecido como "orchata"^[3].

As chufas teñen un excelente valor nutricional, cunha cantidade de calorías semellante á das olivas. Son ricas en minerais, principalmente fósforo e potasio. Tamén carecen de colesterol e glute e teñen pouco sodio. O seu aceite contén 18 por cento de ácidos graxos saturados (ácido palmítico e ácido esteárico) e 82% de ácidos graxos insaturados (ácido oleico e ácido linoleico).^[4]

O refresco feito a partir das chufas pode usarse na dieta dos intolerantes á lactosa.

Aceite

Considerando que os tubérculos conteñen de 20 a 36 por cento de aceite, é posible a súa utilización na produción de biodiesel.