Deleción

En xenética, unha deleción^[1] é un tipo de anomalía estrutural cromosómica que consiste na perda dun fragmento de ADN dun cromosoma e dos xenes que houbese alí.^[2] Esta perda origina un desequilibrio, polo que as delecións están incluídas dentro das reordenaciones estruturais desequilibradas. O portador dunha deleción é monosómico respecto á información xénica do segmento correspondente do homólogo normal.^[3]

Deleción nun cromosoma.

Unha deleción pode producirse no extremo dun cromosoma (deleción terminal) ou ao longo dun dos seus brazos (deleción intersticial).^[3]

A orixe das delecións pode ser unha simple rotura cromosómica e perda do segmento acéntrico. En certos casos, as delecións son o resultado dun entrecruzamento desigual entre cromosomas homólogos ou cromátides irmás mal aliñados. Tamén se poden producir na descendencia por segregación anormal dunha translocación ou unha inversión equilibradas dos proxenitores.^[3]

Incidencia

As delecións autosómicas citoxeneticamente visibles teñen unha incidencia de aproximadamente 1/7.000 nacidos vivos. As delecións submicroscópicas máis pequenas detectadas por medio de análises con micromatrices (microarrays) son moito máis frecuentes, pero aínda non se determinou o significado clínico destas microdelecións.^[3]

Detección

Para detectar unha deleción demasiado pequena como para ser detectada en preparacións metafásicas adoitan utilizarse as técnicas de bandeo de alta resolución ou a técnica FISH. Para ser detectada por bandeo de alta resolución a deleción debe ser de polo menos varios millóns de pares de bases. Polo contrario, a técnica FISH e as técnicas de micromatrices poden detectar delecións cariotípicamente indetectables ou delecións dubidosas con consecuencias fenotípicas utilizando para iso sondas específicas da rexión de interese.^[3]

Consecuencias

A deleción de material xenético pode afectar desde a un só nucleótido (deleción puntual) a grandes rexións visibles citoxeneticamente.^[3] As pequenas delecións é menos probable que sexan letais; as máis grandes xeralmente si o son. As de medio tamaño orixinan diversos trastornos nos humanos. A consecuencia clínica das delecións é a haploinsuficiencia, é dicir, a incapacidade da copia única do material xenético (a outra perdeuse pola deleción) para levar a cabo as funcións que normalmente efectúan as dúas copias. As consecuencias parecen depender do tamaño do segmento delecionado e do número e funcións dos xenes que contén. A deleción dun número de pares de bases que non é divisible por tres orixina unha mutación por corremento da pauta de lectura, que fai que todos os codóns que van despois do lugar da deleción se lean incorrectamente durante a tradución de proteínas, producindo proteínas moi alteradas e non funcionais. Mesmo poden aparecer codóns de parada prematuros. Cando a deleción afecta a un número de codóns divisible por tres é unha deleción dentro da pauta (ou in-frame).^[4]

Investigacións recentes suxiren que algunhas delecións de secuencias moi conservadas (CONDELs) poden ser responsables das diferenzas evolutivas entre especies emparentadas. Tales delecións nos humanos denomínanse hCONDELs e poden ser responsables das diferenzas anatómicas e de comportamento entre os humanos, chimpancés e outros mamíferos.^[5]

A deleción dun xene ou de parte dun xene pode ocasionar unha enfermidade ou unha anomalía. As delecións son responsables dalgúns casos de infertilidade masculina e 2/3 dos casos da distrofia muscular de Duchenne.^[2] As delecións que afectan ao xene que codifica a proteína supervivencia de motoneurona (necesaria para un correcto splicing) causan atrofia muscular espiñal, a causa xenética máis común de morte infantil. Outros trastornos xenéticos nos que están implicadas delecións son:

• Síndrome do Cri du chat (deleción do brazo curto do cromosoma 5)
• Síndrome de Prader-Willi (deleción do brazo longo do cromosoma 15)
• Síndrome de Angelman (deleción dunha rexión do cromosoma 15)
• Síndrome deleción 22q13 (deleción do extremo distal do brazo longo do cromosoma 22)