Desdentados

O dos desdentados^[1] ou edentados (Edentata) constitúe un taxon de mamíferos placentarios hoxe en día abandonado. Reunía aos armadillos ou tatús, os osos formigueiros, os preguiceiros, os pangolíns e os oricteropos.

Desdentados / Edentados Edentata
Oso formigueiro de colar Tamandua tetradactyla nun gravado do século XVIII
Clasificación científica
Reino: Animalia Subreino: Eumetazoa Filo: Chordata Subfilo: Vertebrata Infrafilo: Gnathostomata Superclase: Tetrapoda Clase: Mammalia Subclase: Placentalia (= Eutheria) Orde: Edentata Vicq d'Azyr, 1792

Un grupo controvertido

Aínda que o termo desdentados implica a ausencia de dentes, só os pangolíns e os osos formigueiros están totalmente desprovistos deles, os demais membros do grupo non teñen dentes incisivos dianteiros e carecen (ou, se os teñen, están pouco desenvolvidos) os molares. Trataríase dun exemplo de converxencia evolutiva.^[2][3]

A homoxeneidade deste grupo suscitou un debate xa na segunda metade do século XIX e, en 1872, Thomas Huxley desprazou aos pangolíns e os oricteropos a unha orde separada. Pouco despois, Edward Cope propuxo o termo Xenarthra para reagrupar os desdentados suramericanos.

Este clado foi confirmado por análises moleculares como polifilético e, en consecuencia, os desdentados foron divididos, para reflectir a súa verdadeira filoxenia, nas ordes dos Pilosa (pilosos), que engloba aos osos formigueiros e os preguiceiros, e o dos Cingulata (cingulados), que comprende os armadillos.^[4][5]

Nota: Para ver o estado deste grupo até hai poucos anos, véxase Maldentados na Enciclopedia Salvat de las ciencias. Tomo 6. Animales vertebrados. Pamplona: Salvat, S. A. de Ediciones, pp. 78–88.

Etimoloxía

O nome científico Edentata está formado polo elemento do latín e- que indica a acción de "separar", de "privar de algunha cousa", e dentata, nominativo plural do adxectivo dentatus, a-, -um, "dentado", "que ten dentes". Literalmente: "os privados de dentes".