Bartolo Ushigua

Bartolo Ushigua, cuxo nome sápara é Manari, nado en Llanchamacocha^[1] é o presidente e voceiro da asociación Naku da nación sápara,^[2] pobo orixinario da provincia de Pastaza en Ecuador, que vive á beira do río Conambo. Foi vicepresidente da Confederación de Nacionalidades Indíxenas de Ecuador.

Bartolo Ushigua

Biografía
Nacemento	Pastaza, Ecuador
Actividade
Ocupación	activista político

Traxectoria

Bartolo Ushigua é fillo de Blas, o último dos xamáns sáparas dunha comunidade de 115 persoas, e de Mucutsawa, fundadora de Llanchamacocha.^[3] O seu nome en sápara, Manari, é o nome dun lagarto do bosque. O estado ecuatoriano esixe que os indíxenas teñan nomes españois para inscribirse no rexistro civil e é por iso que leva o nome de Bartolo Ushigua.^[4]

Os sáparas viven ao longo dos ríos Conambo e Pindoyacu e no alto Curaray en Ecuador, e ao longo do Tigris no Perú. No seu día posuían un territorio moito máis amplo que se estendía (entre os séculos XVIII e XIX) dende os ríos Pastaza ata Curaray e dende os contrafortes andinos ata a fronteira peruana.^[5]

O nome sáparo vén da cesta feita de vides partidas en dous e dúas veces tecidas, entre as que se colocan follas impermeables, e unha tapa traballada do mesmo xeito, que os sáparos empregan para poñer a roupa e outras cousas secas.^[6] Eles chámanse a si mesmo káyapwö.^[7] A súa cultura e lingua foron declaradas Patrimonio Cultural Inmaterial da Humanidade pola UNESCO en 2001. A súa poboación estímase nunhas 250 persoas en Ecuador e no Perú.