Gavõ

Gavõ, héra tee hína Gavõ Tavakuairetã (hyãsiañe'ẽme: République gabonaise), ha'e peteĩ tetã hekosãsóva oĩva Áfrika rembe'y kuarahyreiképe, upe paraguasu Atlántiko rembe'ýre. Ijerére ojejuhu Ginéa Ekuatogua, Kamerũ, upe Tavakuairetã Kóngo ha parapyte Ginéa (paraguasu Atlántiko).

Tavakuairetã Gavõ
{{{nombre_común}}}
Poyvi Ha'erã'i
Tetã ñe'ẽ akã: Union, Travail, Justice (hyãsiañe'ẽme: «Joaju, Mba'apo, Tekojoja»)
Tetã Momorãhéi: La Concorde
Tavusu	Libreville
Táva tuichavéva	Libreville
Ñe'ẽnguéra	Hyãsiañe'ẽ
Tetãygua réra	Gavõygua
Tekuái reko	Tavakuairetã mburuvicharapépe
• Tendota	Brice Oligui
Tetã Amandaje	Parlamento de Gabón
Sãso - hekosãso tee	Hyãsia pegua 17 jasypoapy ary 1960
Yvy apekue	Ñemoĩha 77.º
• Opaite	267 667 [1] km²
• Y (%)	3,7 %
Tembe'y	3 261 km [1]
Y rembe'y	885 km [1]
Yvyty yvatevéva	Monte Bengoué
Ava hetakue	Ñemoĩha 147.º
• Hetakue	1.633.000 hab.
• Typy'ũ	6 hab./km²*
PIB (PPA)	Ñemoĩha 120.º
• Opaite (2016)	US$ 36.218 sua
• Per cápita	US$ 19.252
IDH (2015)	0,697[2] (109.º) – Mbytegua
Viru	Franco CFA de África Central
Ára	UTC + 2
ISO Jehero	266 / GAB / GA
Tetã renda tee Ñandutíme	.ga
Tetã pumbyry papapy	+241
Tetã puhoe papapy	TRA-TRZ
COI Jehero	GAB
Atyvete ONU, UA, OPEP, Ñembyamérika-Áfrika (ASA)
Opaite Tetã Yvýgui
[editar datos en Wikidata]

Gavõ ijapekue ha'e 267 667 km²,^[1] ha oiko ipype amo 1.500.000 tetãyguakuéra. Itavusu ha itáva tenondegua ha'e Libreville, Port-Gentil ha Franceville ha'e avei táva guasu Gavõ retãme

Isãso Hyãsia retãgui ára 17 jasypoapy ary 1960 guive, ku tavakuairetãre mbohapy tendota oisãmbyhy. Umíva pegua, karai El Hadj Omar Bongo oisãmbyhy Gavõ rehe ary 1967 omano meve ary 2009-pe, ha'e tuvicha Áfrika pegua hi'arevéva oisãmbyhy. Umi ary 90 iñepyrũme, Gavõ rekuái oheja toiko heta aty ojokuaikuaáva ha ojapo iléi guasurã oheja ojeporavo hasy'ỹ mburuvichakuérape, ombopyahu avei hetaite tetã rekuái atyvete.

Gavõ imba'eheta umi tetã Áfrika Kuarahyreikégua mbytépe, oĩgui ijapekue guýpe heta itakyra ha Gavõ oñemukuaa itakyra tetã ambuépe. Gavõ retãygua rekove oñemoporã, hákatu hetaite mboriahu oĩmeméva imbytépe.

Ko tetã réra «Gavõ» ou poytugañe'ẽ gabão, ha he'ise ao puku ahojáicha, upéicha ojogua ysyry Komo ñesẽ ysaja osẽvo paraguasúpe, táva Libreville-pe.