Promotor (genetika)

Promotor odnosno promotorsko mjesto je lokacija u genu na koji se vezuje enzim RNK polimeraza koji obavlja transkripciju.^[1] RNK polimeraza ga prepoznaje i potom započinje transkripciju.^[2] Transkripcija počinje to prije što je gen bliži promotoru, te produkta toga gena ima više.^[2] Represorska bjelančevina može kočiti transkripciju, jer se nalazi na operatoru čime onemogućuje RNK polimerazi pristupiti promotoru.^[2]

1: RNK polimeraza, 2: represor, 3: promotor, 4: operator, 5: laktoza, 6: lacZ, 7: lacY, 8: lacA. Gore: Gen je isključen. Nema laktoza koja će inhibirati represor, pa se represor vezuje na operator, čime sprječava RNK polimerazu vezati se na promotor i tvorbu laktaze. Dolje: Gen je uključen.

Više susjednih gena pod zajedničkom transkripcijskom kontrolom istog promotora i operatora čini operon.^[2]

Promotori se nalaze blizu mjesta gdje se geni prepisuju, na istom lancu uzvodno na DNK (prema 5' kraju kodnog lanca). Mogu biti dugo oko 100–1000 baznih parova.^[3]