Iglu
sněhowy domčk / From Wikipedia, the free encyclopedia
Iglu je stajny, ze sněha wobstejacy domčk. Inuktitutowe słowo „Iglu“, časćišo „Illu“, woznamjenja powšitkownje „bydlenje“ a wopřijima sněhowy dom, Qarmaq, stan u. ä. Jako bydlenje je iglu wot 1950. lětow wusłužił. Hač na mało wuwzaćow bydla Inuity dźensa w sydlenskich domach a za čas zymskich přebytkow na wsach w drjewowych hětach (tak mjenowane „Cabins“). Najskerje su samo wjele hač połojcow něhdźe 100.000 w Kanadźe a Grönlandskej bydlacych Inuitow hišće nihdy w igluwje spali, a iglu hižo dołho njemóže kóždy Inuk twarić. Inuity wužiwaja iglu dźensnišo zwjetša jako škitnu hětu, jeli woni so, na přikład za čas hońtwjerskeho wulěta, wot nahłych přeměnow wjedra přesłapjuja. Tutón w Arktisy přeco hišće wažny zaměr je tež přičina za to, zo twarjenje iglujow so hač do dokładneho stopjenja tež w šuli wuči. W někotrych sydlišćach, na př. Pond Inlet, so přenocowanje w igluwje jako turistisku atrakciju poskićuje.
W nutřkowneho su z Arktisowych wobydlerjow dospołnje přijomne ćopłotowe wuměnjenje, dokelž sněh jako dobry ćopłotowy izolator skutkuje. Jako normalnje płaća temperatury wokoło mjerznjenskeho dypka; na wyšo hač zachodoweho wobłuka ležacy městnje k spanju so dla horje postupowaceho ćopłeho powětra samo plusowe stopjenja dosahuja. Přirunajo z wonkownymi temperaturami móže dospołnje 50 stopjenjow diferency być; tak su na přikład při wonkownej temperaturje wot -46° C -6° C na pódowej wysokosći (spanski spódk) a samo +4° C na ramjenjowej wysokosći móžne. Ćopłotowe žórła kaž čłowjekowa ćělna ćopłota a něhdy Qulliq, dźensnišo na přikład Coleman-warjak hodźa so dospołnje +5° C dosahnyć. Wyše temperatury dowjedu wšak k roztawanju sněha a k přemokowanju wobydlerjow.