Chrósćicy

gmejna w Budyskim wokrjesu From Wikipedia, the free encyclopedia

Chrósćicymap
Remove ads

Chrósćicy (němsce Crostwitz) su wjes a gmejna w Hornjej Łužicy, kotraž leži w serbskich Horjanach něhdźe dwanaće kilometrow wuchodnje města Kamjenc w katolskim jadrje serbskeho sydlenskeho ruma. Gmejna słuša k zarjadniskemu zwjazkej „Při Klóšterskej wodźe” a ma něhdźe tysac wobydlerjow, z kotrychž wjace hač połojca we wsy samej bydli.

Zakładne fakty Wopon, Zakładne daty ...
51.23833314.244167

Wjace hač 90 % ludnosće wobknježi serbšćinu a němčinu a wjele wobydlerjow ma serbšćinu jako maćeršćinu. Žiwe nabožne žiwjenje słuša k serbsko-katolskej tradiciji. W ludowym erće so husto praji, zo su Chrósćicy srjedźišćo serbskeje Hornjeje Łužicy.

Přez Chrósćicy běži rěčka Satkula.

Thumb
Powětrowy wobraz Chrósćic
Remove ads

Stawizny

Thumb
Pohlad wsy z wuchoda

Wjes so k prěnjemu razej w lěće 1225 jako Crostiz naspomni, bě pak hižo do toho wobsydlena, kaž dopokazuja štyri narowne kamjenje z 11. abo 12. lětstotka, kotrež słušeja k najstaršim wobchowanym swědkam křesćanskeje wěry w Hornjej Łužicy.

W aprylu 1945, w druhich kónčinach běše Druha swětowa wójna hižo dokónčena, wotměwachu so w Chrósćicach wojowanja mjez wojerstwom juh, někotrymi SS-jednotkami a Čerwjenym wójskom. Pomnik na Fulkec hórce w Chrósćicach wopomina woporow, kotřiž běchu předewšěm pólscy wojacy. Dnja 10. meje 1945 (jenož pjeć dnjow po skónčenju poslednich wójnskich aktiwitow) so najwažniše serbske towarstwo Domowina znowazałoži.

Remove ads

Geografija

Wjesne dźěle

Ke gmejnje słušeja wjeski Hórki, Chrósćicy, Kopšin, Kozarcy, Nuknica a Prawoćicy.

Ležownostne mjena

Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena w Chrósćicach: Trjebjeń, Kunčowa hora, Zejičanske polo, Lěsk, Za hunami, Zatkula, Wroblec skałka, Čorna, Slěborna hórka, Kšibjeńca, W haju, W suchim, Kopače, Pjechec dubičk, Na štukach, Fulkec hórka, Gronsec hórka, Syporšća, Jězor, Kozarcy, Šołćic chójny, Stara cyhelnica, Matkec hat, Pola korčmarjec wowčernje.[2]

Remove ads

Kubłanje

Kubłanje w Chrósćicach a wokolinje započina so hižo w pěstowarni: w serbskej pěstowarni „Chróšćan kołć". Tuta pěstowarnja w nošerstwje Serbskeho šulskeho towarstwa wobdźěluje so na WITAJ-projekće k zdźerženju serbskeje rěče.

Serbska zakładna šula „Jurij Chěžka” z 71 šulerjemi w šulskim lěće 2022/23[3] je w nošerstwje Chróšćanskeje gmejny. Srjedźna šula „Jurij Chěžka” so w lěće 2003 po wjele demonstracijach dla małeje ličby šulerjow zawrě.

W lěće 2002 zakónči so twar starownje swj. Ludmile. Wot tutoho časa sem wita starownja wšěch pomocy potrěbnych starych ludźi.

Kultura a wobhladanja hódne

Thumb
Chróšćanska nawjes z farskej cyrkwju w pozadku

Chrósćicy leža w juhozapadźe sydlišćoweje kónčiny Serbow w Hornjej Łužicy. Při kromach pućow pokazaja křiže, modlerske stołpy a serbske napisma (na přikład wjesne tafle abo mjena pućow) žiwosć serbskeje rěče a kultury, kotraž nosy husto katolski raz. Serbske tradicije so wosebje w Chrósćicach a w kónčinje dokoławokoło jara hladaja, tak zo so tu kóžde lěto chodojty pala, meje mjetaja, ptački kwasuja a swjateho Měrćina swjeći. Tež wjacezaměrowa hala „Jednota” so husto za kulturelne poskitki wužije: wotchadnička maturantow, kóžde druhe lěto mjezynarodny folklorny festiwal Łužica, nazymske koncerty, Schadźowanka, kopańcowy turněr TCM, předstajenje ptačokwasneho programa Serbskeho ludoweho ansambla za dźěći a dorosćenych so w tutej hali prawidłownje wotměwaja.

1772 natwarjena farska cyrkej je kóžde lěto centralny dypk wšěch Chróšćanskich křižerjow. Po zhromadnej mši wšitkich jěcharjow jěchaja tute do susodneje gmejny Pančicy-Kukow.

Na Chróšćanskim kěrchowje bu sławny serbski spisowaćel Jurij Brězan pohrjebany.

Dalše atrakcije:


Hlej tež: Lisćina kulturnych pomnikow w Chrósćicach
Remove ads

Wobydlerstwo

Thumb
Serbšćina je w Chrósćicach wjetšinowa rěč

Po Arnošta Mukowej statistice mějachu Chrósćicy we 1880tych lětach 538 wobydlerjow, z nich 523 Serbow (97 %) a 15 Němcow.[4] W lěće 1956 zwěsći Arnošt Černik serbskorěčny podźěl ludnosće wot jenož hišće 73,9 %,[5] zdźěla přez přićehnjenje wuhnatych z něhdyšeho němskeho wuchoda po Druhej swětowej wójnje.

W lěće 1925 bě we wsy samej mjez 563 wobydlerjemi 540 katolskich (95,9 %) a 23 ewangelskich. Po ludličenju lěta 2011 bě 93,4 % wobydlerjow Chróšćanskeje gmejny katolskeje a 1,9 % ewangelskeje konfesije. Z tym běchu Chrósćicy gmejna z najwyšim podźělom katolikow w Budyskim wokrjesu.[6] Po censusu 2022 běchu 90 % Chróšćanow katolscy a 2,3 % ewangelscy.[7]

Gmejnske dźěle

Dalše informacije wjes, wob. ...
Remove ads

Politika

Gmejna słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 53 (Budyšin 2) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 156 (Budyšin I).

Gmejnska rada

Chróšćanska gmejnska rada ma tuchwilu jědnaće čłonow, mjez nimi jenička žona. Komunalne wólby zašłych lět mějachu slědowace wuslědki:[9]

Dalše informacije Strony a zjednoćenstwa, % ...

Gmejnskej radźe přisłušeja wot 2024 slědowacy radźićeljo a radźićelka:

  • Swobodni wolerjo gmejny Chrósćicy: Jan Wjesela, Katharina Jurkowa, Benedikt Wjenk, Christian Zahrodnik, Uwe Macka
  • CDU: Roman Nuk, Beno Hojer, Tadej Cyž, Mario Beuttenmüller
  • Chrósćicy doprědka: Dawid Wróbl
  • Zhromadnje wudźeržliwje pohibować: Jurij Bulank[10]

Wjesnjanosta

Čestnohamtski wjesnjanosta Chrósćic je Marko Kliman (CDU). Wón bu dnja 7. junija 2015 ze 87,2 % hłosow za naslědnika dołholětneho wjesnjanosty Maćija Brycki wuzwoleny. Wolerske wobdźělenje wučini 46,8 %.[11] Při komunalnych wólbach 2022 bu z 92,3 % w zastojnstwje wobkrućeny (wobdźělenje: 52,9 %).[12]

Dalše informacije wólba, wjesnjanosta ...
Remove ads

Wobchad

Přez Chrósćicy wjedźe statna dróha S 101 (Biskopicy–Rakecy), kotraž je sewjernje wsy jako „serbski highway“ znata. Z wuchoda přińdźe S 98 (Njeswačidło–Chrósćicy), kotraž so tule skónči. Wokrjesne dróhi zwjazuja wjes z Pančicami, Njebjelčicami a Haslowom.

Při busowym zastanišću na nawsy zastawaju regionalne busy linijow 186 (do Kamjenca a Ralbic), 195 (do Worklec, Róžanta, Hórkow) a 196 (do Njebjelčic, Róžanta, Sernjan).

Remove ads

Wobrazarnja

  • Thumb
    Pomnik padnjenym pólskim wojakam
  • Thumb
    Chróšćanska fara
  • Thumb
    Serbska zakładna šula „Jurij Chěžka“
  • Thumb
    W cyrkwi swj. Symana a Judy
  • Thumb
    Cyrkej swj. Symana a Judy

Wosobiny

Tule so narodźili

  • Donat Józef Ćěsla (1614–90) – duchowny, spisaćel
  • Jan Józef Ignac Freišlag ze Šmidentala (1669–1743) – duchowny a nabožinski prócowar
  • Jakub Jan Józef Wóski z Baerenstamma (1692–1771) – biskop
  • Mikławš Jakub Fulk (1754–1829) – duchowny, katolski rozswětler a nabožinski prócowar
  • Jurij Kislink (1788–1869) – pastyr, twarc časnikow a sykawow
  • Jakub Pjech (1797–1870) – farar a kulturny prócowar
  • Jakub Kral (1828–1911) – wučer, domiznowědnik a ludowy spisowaćel
  • Józef Božidar Lajder (1847–1937) – prawiznik a spisowaćel w młodych lětach
  • Jakub Skala (1851–1925) – duchowny, katolski kulturny prócowar a předsyda Maćicy Serbskeje
  • Jurij Winger (1872–1918) – farar, spisowaćel a přełožowar
  • Pawoł Wićaz-Chróšćanski (1901–33) – ratarski dźěłaćer, redaktor a basnik
  • Pawoł Völkel (1931–97) – slawist, słownikar, wudawaćel a přełožowar
  • Měrćin Völkel (1934–2007) – kulturny wědomostnik, publicist

We wsy skutkowali

  • Jan Michał Haška (1778–1854) – farar a nabožinski spisowaćel; 1802–24 kapłan a 1824–34 farar w Chrósćicach
  • Michał Kokla (1840–1922) – burski kubler a zapósłanc Sakskeho krajneho sejma; bydleše w Chrósćicach a organizowaše tamniše towarstwowe žiwjenje
  • Pětr Hila (1860–1932) – wučer a kantor; wot 1880 w Chrósćicach, přez 40 lět dirigent spěwarskeho towarstwa Jednota
  • Jan Just (1869–1922) – farar a kulturny prócowar; 1894–1908 kapłan w Chrósćicach
  • Marja Kubašec (1890–1976) – spisowaćelka; wot 1911 do 1925 wučerka w Chrósćicach
  • Jurij Wuješ (1905–1968) – wučer, redaktor, basnik, dramaturg; wot 1926 do 1929 w Chrósćicach

Žórła

Wotkazy

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads