Bradashesh alközség
albániai alközség Elbasan megye Elbasan községében From Wikipedia, the free encyclopedia
albániai alközség Elbasan megye Elbasan községében From Wikipedia, the free encyclopedia
Bradashesh alközség harmadik szintű közigazgatási egység Albánia középső részén, a Shkumbin folyó jobb partján, Elbasantól légvonalban és közúton egyaránt 5 kilométerre nyugat–délnyugati irányban. Elbasan megyén belül Elbasan község része. Székhelye Bradashesh falu, további települései Balëz-Lart, Balëz-Poshta, Fikas, Gurabardh, Karakullak, Katund i Ri, Kozan, Kusarth, Letan, Petresh, Reçan, Rrila, Shëmhill, Shijon, Shtëmaj és Ulën (Ulem).[2] A 2011-es népszámlálás alapján Bradashesh alközség népessége 10 700 fő.[3] Fő nevezetessége az Ad Quintum-i római kori fürdőház romja és a 14. századi shijoni Szent János Vladimír-templom .
Bradashesh alközség | |
A shijoni Szent János Vladimír-templom | |
Közigazgatás | |
Ország | Albánia |
Megye | Elbasan |
Község | Elbasan |
Irányítószám | 3009 |
Népesség | |
Teljes népesség | 10 700 fő (2011) |
Népsűrűség | 191 fő/km² |
Földrajzi adatok | |
Terület | 56,0[1] km² |
Időzóna | UTC+01:00 |
Elhelyezkedése | |
é. sz. 41° 06′, k. h. 20° 01′ | |
A Wikimédia Commons tartalmaz Bradashesh alközség témájú médiaállományokat. | |
Sablon • Wikidata • Segítség |
A Shkumbin jobb (északi) partján elterülő alközség az Elbasani-síkba északról benyomuló Krrabai-hegység és Pezai-dombvidék találkozásánál fekszik. Déli települései – Bradashesh, Shijon, Katund i Ri, Karakullak, Kusarth – még síksági területen fekszenek, az északi irányba húzódó Kusha-völgytől – vagy másik nevén Karakullak–Balëzi-völgytől – keletre a Krrabai-hegység települései (Balëz-Lart, Balëz-Poshta, Gurabardh, Kozan, Letan és Rrila), nyugatra pedig a Pezai-dombvidék falvai (Fikas, Petresh, Reçan, Shëmhill és Shtëmaj) fekszenek 300-400 méteres tengerszint feletti magasságban. A legmagasabb, 600-700 méteres térszínformák az alközség északnyugati vidékén találhatóak; itt fekszik a nehezen megközelíthető Ulën falu. Az alközség déli peremén futó Shkumbin és az abba ömlő Kusha-patak (Përroi i Kushës) mellett további jelentős vízfolyás az alközség keleti részén a Shkumbinba tartó Zaranika-patak (Përroi i Zaranikës).[4]
A Kusha-völgyben 2011-ben vette kezdetét a Tiranát Elbasannal összekötő A3-as autópálya építése,[5] északnyugati irányból pedig az SH3-as tirana–korçai főút érkezik a vidékre és Bradasheshnél fordul keleti irányba, a Shkumbin völgyébe. Az SH3-asba ugyanitt, Bradasheshnél csatlakozik be az SH7-es főút, amely Elbasannak Peqinen keresztül az Adria-parti úttal biztosít összeköttetést.
Az i. e. 2. század második felétől a Genusus (Shkumbin) völgyében felépült római út, a Via Egnatia egy kisebb települése, Ad Quintum feküdt a mai Bradashesh falu helyén. A régészeti ásatások ez idáig egy 2–3. századi római villát és fürdőházát tárták fel.[6] Ad Quintum fontosabb regionális szerepkörrel nem rendelkezhetett, mert azt az i. sz. 1. századtól a néhány kilométerrel keletebbre, a mai Elbasan helyén felépült, castrummal is rendelkező Scampis töltötte be.[7] Scampis feltehetően 9. századi elnéptelenedését követően a környék piachelye a mai Shijon lett.[8]
Shijonban épült fel egy kolostor, amely eredetileg talán a bencésekhez kötődött.[9] A 14. században a kolostorba kerültek a még 1016-ban meggyilkolt és később szentté avatott dukljai fejedelem, Jovan Vladimír csontjai.[10] Vélhetően ekkor és ennek következményeként alakult ki a Shijon helynév: Jovan vagy János albánul Gjon, Szent János albánul Shën Gjon vagy röviden Sh’Gjon, ennek további rövidülése lehet a Shijon.[11] A kolostort földrengés pusztította el, amelynek helyén 1380–1381-ben Karl Topia albán fejedelem építtette fel az új Szent János Vladimír-templomot.[12] 1388-ban bekövetkezett halála után Topiát a kolostorban temették el, a templomból előkerült a teljes vértezetét ábrázoló 14. századi kőfaragvány is.[13] Vélhetően eleinte a kolostor volt a 18. század közepén kialakított diracsi (durrësi) ortodox érsekség monasztikus központja. Ebben az időszakban itt, a kolostorban dolgozták ki az elbasani ábécét, amelyet az Elbasani evangéliumhoz (Ungjilli i Elbasanit), az egyik legkorábbi albán evangéliumfordításhoz használtak fel.[14] 1944 márciusában a templom leégett, és még 1995-ben is tető nélküli torzóként állt Shijon mellett,[15] de a 21. század elején rekonstruálták az épületet.
Az 1970-es években Bradashesh közigazgatási területén, Elbasan délnyugati szomszédságában épült fel a korszak egyik legnagyobb nehézipari beruházása, A Párt Acélja Kohászati Kombinát, amely 10-12 ezer embernek adott munkát.[16] Az 1991-es rendszerváltást követően az ipari termelőegységek nagy része bezárt, de súlyosan elszennyezett környezetet hagytak hátra, aminek következtében országosan Elbasan és Bradashesh vidékén a legmagasabb a krónikus légúti és emésztőrendszeri megbetegedések, a koraszülések és születési rendellenességek aránya.[17]
Bradashesh két legjelentősebb nevezetessége a már említett ókori Ad Quintum fürdőházának romja és a 14. századi Szent János Vladimír-templom . További jelentős műemlék a Petresh határában magasodó Szkander bég szikláján (Shkëmbi i Skënderbeut) álló várrom.[18]
A shijoni templom közelében, Bradashesh irányában található Visarion Xhuvani (1887–1965) görögkeleti egyházi vezető sírja, akit 1946-ban a kommunista hatóságok bebörtönöztek, majd 1962-es szabadulásától haláláig a shijoni kolostorban élt.[19]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.