Ակրուքս
աստղ Հարավային Խաչ համաստեղությունում / From Wikipedia, the free encyclopedia
Ակրուքս (անգլ.՝ Acrux) /ˈeɪkrʌks/, հայտնի նաև որպես α Crucis (լատիներեն Alpha Crucis, կրճատ՝ Alpha Cru, α Cru), բազմակի աստղային համակարգ, որը գտնվում է Հարավային Խաչ համաստեղությունում, Արեգակից 321 լուսային տարի հեռավորության վրա[2][3]։ +0.76 տեսանելի աստղային մեծությամբ հանդիսանում է Հարավային Խաչ համաստեղության ամենապայծառ աստղը և 13-րդ ամենապածառը գիշերային երկնքում։ Առաջին մեծության աստղերից ամենահարավայինն է և գտնվում է Կենտավրոսի ալֆայից 2.3 աստիճանով դեպի ավելի հարավ[4]։
Հետազոտման տվյալներ | |||
---|---|---|---|
Տեսակ | բազմակի աստղ և նավիգացիոն աստղ | ||
Կազմված է | Q76281848? և HR 4729? | ||
Հեռավորություն | 320 լուսային տարի | ||
Տեսանելի աստղային մեծություն | 0,76[1] (V) | ||
Համաստեղություն | Հարավային Խաչ | ||
Աստղաչափություն | |||
Ճառագայթային արագություն (Rv) | −11,2 km/s | ||
Պարալաքս | 10,13 մավ | ||
Բացարձակ աստղային մեծություն | −3,77 | ||
Բնութագիր | |||
Սպեկտրալ դասակարգում | B0.5IV + B1V | ||
Ֆիզիկական տվյալներ | |||
Շառավիղ | 4,76 արևային շառավիղ | ||
Լուսավորություն | 25 000 արեգակնային լուսատվություն | ||
Պտույտ | 120 km/s | ||
Ուղեծրի էլեմենտներ | |||
|
Անզեն աչքով Ակրուքսը մեկ աստղ է երևում, սակայն իրականում այն բազմակի աստղային համակարգ է՝ բաղկացած վեց աստղից։ Օպտիկական աստղադիտակով դիտելիս Ակրուքսը եռակի աստղ է, որի երկու ամենապայծառ աստղերը տեսանելիորեն հեռու են միմյանցից մոտավորապես 4 արքվայրկյանով և հայտնի են որպես Ակրուքս A և Ակրուքս B, α1 Կրուսիս և α2 Կրուսիս, կամ α Կրուսիս A և α Կրուսիս B։ Երկուսն էլ B-տիպի աստղեր են և Արեգակից բազմաթիվ անգամներ ավելի ծանր ու պայծառ։ α1 Կրուսիսը սպեկտրոսկոպիկ կրկնակի աստղ է, որի բաղադրիչները հայտնի են որպես α Կրուսիս Aa (պաշտոնապես՝ Ակրուքս, որն ամբողջ համակարգի պատմական անունն է)[5][6] և α Կրուսիս Ab։ Այս երկու բաղադրիչ աստղերը պտտվում են յուրաքանչյուր 76 օրը մեկ՝ միմյանցից մոտավորապես 1 աստղագիտական միավոր հեռավորության վրա։ HR 4729, որը նաև հայտնի է որպես Ակրուքս C, հանդիսանում է համակարգի ավելի հեռու գտնվող բաղադրիչը, որով կազմում է եռակի աստղ։ C-ն ինքը նույնպես սպեկտրոսկոպիկ կրկնակի աստղ է, որով այս համակարգի աստղերի թիվը հասնում է առնվազն հինգի։