Գոշ
գյուղ Հայաստանի Տավուշի մարզում From Wikipedia, the free encyclopedia
գյուղ Հայաստանի Տավուշի մարզում From Wikipedia, the free encyclopedia
Գոշ, գյուղ Հայաստանի Տավուշի մարզի Դիլիջանի տարածաշրջանում, մարզկենտրոն Իջևանից 30 կմ հարավ-արևմուտք, Գոշ գետի հովտում[2]։ Գտնվում է Երևանից՝ 118 կմ հեռավորության վրա։
Գյուղ | |||
---|---|---|---|
Գոշ | |||
Գյուղի վերևի մասը Գոշավանքի կողմից | |||
Երկիր | Հայաստան | ||
Մարզ | Տավուշի մարզ | ||
Շրջան | Դիլիջան | ||
Համայնք | Տավուշի մարզ | ||
Գյուղապետ | Գևորգ Ամիրխանյան | ||
Հիմնադրված է | 1840-1850 թ. | ||
Այլ անվանումներ | Գոշավանք, Տանձուտաձոր | ||
ԲԾՄ | 1215 մետր | ||
Կլիմայի տեսակ | մերձարևադարձային | ||
Պաշտոնական լեզու | հայերեն | ||
Բնակչություն | ▼1115 մարդ (2011)[1] | ||
Ազգային կազմ | Հայեր | ||
Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
Տեղաբնականուն | գոշեցի | ||
Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| |||
Գոշը հիմնվել է 1840-1845 թթ.-ին։ Առաջին բնակիչներն եղել են նախկին Նոյեմբերյանի շրջանի Բարեկամավան և Կոթի գյուղերից վերաբնակեցվածները։
Որպես հին բնակատեղի հիշվում է դեռևս X-XI դարերից։ 1178 թ.-ին կառուցվել է Գոշավանքի վանական համալիրը։ Այն կառուցվել է Մխիթար Գոշի կողմից՝ Իվանե Զաքարյան իշխանի աջակցությամբ։ Գոշավանքը եղել է Միջնադարյան Հայաստանի հոգևոր և մշակութային խոշոր կենտրոններից մեկը, որտեղ ստեղծվել և պահպանվել են բազմաթիվ արժեքավոր ձեռագրեր։
Այստեղ են ուսում առել և գործել Վանական վարդապետը և Կիրակոս Գանձակեցին։ Գոշավանքը եղել և մնում է որպես համաշխարհային պատմամշակութային գլուխգործոցներից մեկը։ Պատահական չէ, որ տարիներ առաջ այստեղ անցկացված միջազգային սիմպոզիումին ներկա են գտնվել աշխարհի բազմաթիվ երկրներից ժամանած 250 գիտնականներ և ճարտարապետներ։
Մխիթար Գոշը եղել է այս գյուղից։ Մի անգամ նա երազ է տեսնում, երազում Աստված նրան ասում է՝ Մխիթա՛ր, յոթ տարի հացի առատություն է լինելու, յոթ տարի էլ չորային։ Առատության տարիներին պաշար հավաքի, սովի ժամանակ ժողովուրդը նեղություն չքաշի։ Գոշը մեծ-մեծ ամբարներ է շինել տալիս, վանքի հարստությունով հացի էժան տարին ցորեն է առնում, լցնում ամբարները։ Երբ սովը ընկնում է ժողովրդի մեջ, նա մի գուշ փայտե կլոր աման է շինել տալիս և դրանով ցորեն բաժանում մարդկանց։ Դրանից հետո նրա անունը մնում է Գուշ Մխիթար։ Երբ Մխիթարը մեռնում է՝ գյուղը նրա անունով կոչում են Գոշ կամ Գոշի գյուղ[3][4][5]։
Ըստ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների՝ Գոշի մշտական բնակչությունը կազմել է 1115, առկա բնակչությունը՝ 882 մարդ[6]։ Հիմնադրման պահից ի վեր բնակիչները հայեր են[7], որոնց նախնիների մի մասը այստեղ են տեղափոխվել մարզի Բարեկամավան և Կոթի գյուղերից և այլ գյուղերից[8]։
Գոշի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում՝ ստորև[9].
Գոշն ունի բարեխառն կլիմա։ Ամռանը միջին ջերմաստիճանը + 29 °C է, ձմռանը՝ -7 °C։
Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ, դաշտավարությամբ, պտղաբուծությամբ և ծխախոտագործությամբ։
Գոշում և նրա շրջակայքում կան պատմաճարտարապետական արժեքավոր հուշարձաններ, որոնց կենտրոնը Գոշավանքի համալիրն է Սբ. Աստվածածին (1191-1196 թթ.), Սբ. Գրիգոր (1231 թ.) և Սբ. Գևորգ (1254 թ.) եկեղեցիներով։
Գոշում է գտնվում նաև Սբ. Հռիփսիմե գմբեթակիր փոքրածավալ եկեղեցին, որտեղ հանգչում է միջնադարի հայ մեծ մտածող, առակագիր Մխիթար Գոշի (1130-1213 թթ.) աճյունը, որի գերեզմանին կանգնեցված խաչքարը իր տեսակի մեջ բացառիկ արվեստի մի հրաշալի կոթող է։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.