Թենեսի

Թենեսի (անգլերեն՝ Tennessee), նահանգ ԱՄՆ-ի հարավային մասում։ Թենեսին 36-րդ ամենամեծ և 16-րդ ամենաաղքատ նահանգն է։ Թենեսին սահմանակից է Կենտուկի և Վիրջինիա նահանգներին։ Արևելյան մասը գրավում են Ապալաչյան լեռները, արևմուտքում Միսսիսիպիի դաշտավայրն է։ Նեշվիլն նահանգի խոշորագույն քաղաքն է, մոտ 660,388 բնակչությամբ։ Թենեսիի երկրորդ խոշորագույն քաղաքը Մեմֆիսն է, որը բնակչությունը 652.717 է^[2]։

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Թենեսի (այլ կիրառումներ)

Թենեսի անգլ.՝ Tennessee
Թենեսիի դրոշ
Երկիր	ԱՄՆ
Մասն է	Մայրցամաքային նահանգներ
Կարգավիճակ	ԱՄՆ-ի նահանգ
Մտնում է	ԱՄՆ
Վարչկենտրոն	Նաշվիլ
Ամենաբարձր կետ	Clingmans Dome?
ԲԾՄ	280 մետր
Օրենսդրական մարմին	Tennessee General Assembly?
Դատական մարմին	Tennessee Supreme Court?
Նահանգապետ	Մայք Բիբի
Միության մուտք	հունիսի 1, 1796 (16-րդ)
Պաշտոնական լեզուներ	անգլերեն
Բնակչություն	▲6 910 840 մարդ (ապրիլի 1, 2020)[1] (17 տեղ)
Տարածք	109 247 կմ²  (36 տեղ)
Հիմնադրված է	հունիսի 1, 1796 թ.
Սահմանակցում է	Արկանզաս, Միսսուրի, Կենտուկի, Վիրջինիա, Հյուսիսային Կարոլինա, Ջորջիա, Ալաբամա և Միսսիսիպի
Ժամային գոտի	EDT? և CDT?
Հապավում	TN և Tenn.
Փոխարինեց	Southwest Territory?
ISO 3166-2 կոդ	US-TN
Անվանված է	Tanasi?
Մականուն	The Volunteer State
Միության մուտք	հունիսի 1, 1796 (16-րդ)
tn.gov​(անգլ.)
Թենեսի Վիքիպահեստում

Թենեսի նահանգը գտնվում է Վատաագայի Ասոցիացիայում, 1772 սահմանային իրավունքը, ընդհանուր առմամբ, համարվում է որպես առաջին սահմանադրական արևմտյան Appalachians-ի կառավարությունը^[3]։ Թենեսին նախապես Հյուսիսային Կարոլինայի, իսկ ավելի ուշ, հարավարևմտյան Տարածքների մի մաս է։ Թենեսին ընդունվել է Միության կողմից, որպես 16-րդ նահանգ, 1796 թվականի հունիսի 1-ին։ Թենեսին վերջին նահանգն էր, որը թողնելով Միությունը, միացավ Կոնֆեդերացիային, 1861 թվականի Ամերիկյան քաղաքացիական պատերազմի բռնկման ժամանակ։ 1862 թվականին, Թենեսին կրկին միացավ Միությանը^[4]։

Անվանումն առաջացել է Թենեսի գետից^[5]։

Աշխարհագրություն

Թենեսի նահանգը սահմանակից է ութ այլ նահանգների հետ՝ Կենտաուկկի և Վիրժինյա հյուսիսից, Հյուսիսային Կարոլինա արևելքից, Ջորջիա, Ալաբամա և Միսիսիպի հարավից, Արկանզաս և Միսսուրի՝ Միսիսիպի գետի վրա-արևմուտքից։ Թենեսը քարանձավների քանակությամբ ԱՄՆ-ի ամենամեծ նահանգն է, որտեղ մինչ օրս գրանցվել են ավելի քան 8350 քարանձավ։ Թենեսի գետը նահանգը բաժանում է երեք մասի՝ Արևելյան, Միջին և Արևմտյան Թենեսի։ Արևելյան Թենեսին գտնվում է լեռնային տարածքում, որտեղ էլ գտնվում է երկրի ամենաբարձր կետը՝ Քլինգմենս-Դոմ լեռը (2025 մ)։ հենց այնտեղ կա պետության ամենաբարձր կետը `Քլինգմենս լեռը (2025 մ)։ Այստեղից է սկիզբ առնում Թենեսի գետը։ Այս տարածքը ծածկված է բերրի հովիտներով, առանձնացված անտառապատ լեռնաշղթաներով։ Արևելյան Թենեսիում են գտնվում Նոսկվիլ և Չատանուգա քաղաքները։

Կենտրոնական Թենեսին գտնվում է Cumberland Plateau- ում, որի միջին բարձրությունը ծովի մակարդակից 450-500 մետր է։

Վիսկի Թենեսի

Թենեսին ԱՄՆ-ի միակ նահանգն է, որտեղ պաշտոնապես թույլատրվում է ամերիկյան հատուկ տեսակի եգիպտացորենի վիսկիի արտադրությունը, որն, իր նահանգի անվան համաձայն անվանում են Թենեսի վիսկի։ Bourbon-ից (հիմնականում արտադրվում է Կենտուկիի նահանգում) Tennessee- ն առանձնանում է շաքարավազի փայտածուխի մանրակրկիտ մշակման շնորհիվ։

Թորման միջոցով ստացված ալկոհոլը կաթիլներով ֆիլտրվում է երեք մետրից ավելի բարձրությամբ փեղկավոր փայտածածկով։ Արդյունքում ստացվում է յուրահատուկ փափուկ վիսկի։ Ամենահայտնի վիսկին համարվում է Jack Daniel’s-ը, որն իր անվանումն ստացել է տեխնոլոգիայի հեղինակի պատվին։

• 
• 
• 
• 

Ծանոթագրություններ

1. 2020 թվականի ԱՄՆ մարդահամար / United States Census Bureau
2. «Annual Estimates of the Resident Population for Incorporated Places: April 1, 2010 to July 1, 2015». 2015 Population Estimates. United States Census Bureau, Population Division. Արխիվացված է օրիգինալից (CSV) 2016 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 18-ին.
3. John Finger, Tennessee Frontiers: Three Regions in Transition (Bloomington, Ind.: Indiana University Press, 2001), pp. 46–47.
4. «Tennessee's Civil War Heritage Trail» (PDF). The University of Southern Mississippi. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
5. Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987). Աշխարհագրական անունների բառարան. Երևան: «Լույս». էջ 169.

Արտաքին հղումներ

• Tennessee.gov – Պաշտոնական կայք

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թենեսի» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 169)։