Կատար
պետություն Արաբական թերակղզում / From Wikipedia, the free encyclopedia
Կատար (/ˈqætɑːr/ (օգնություն • ինֆո), արաբ․՝ قطر), պաշտոնական անվանումը՝ Կատարի Պետություն (արաբ․՝ دولة قطر ), ինքնիշխան պետություն Հարավարևմտյան Ասիայում՝ Արաբական թերակղզու վրա։ Ցամաքային սահման ունի միայն Սաուդյան Արաբիայի հետ, իսկ մյուս բոլոր կողմերից շրջապատված է Պարսից ծոցի ջրերով։ Պարսից ծոցը նաև Կատարը բաժանում է մերձակա Բահրեյնից։
- Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Կատար (այլ կիրառումներ)
Կատարի Պետություն قطر |
|||
---|---|---|---|
|
|||
Ազգային օրհներգ՝ السلام الأميري Աս-Սալման ալ-Ամիրի (transliteration) Amiri Salute |
|||
|
|||
Մայրաքաղաք և ամենամեծ քաղաք | Դոհա | ||
Պետական լեզուներ | արաբերեն | ||
Կառավարում | Բացարձակ միապետություն | ||
- | Էմիր | Տամիմ Բին Համիդ | |
- | Էմիրի Տեղակալ | Աբդուլլահ Բին Համադ | |
- | Վարչապետ | Խալիդ բին Խալիֆա | |
Հիմնադրում | |||
- | Հայտարարված | սեպտեմբերի 3, 1971 | |
Տարածք | |||
- | Ընդհանուր | 11,571 կմ² (164-րդ) | |
- | Ջրային (%) | չնչին | |
Բնակչություն | |||
- | 2016 նախահաշիվը | 2,675,522[1] (142-րդ) | |
- | 2010 մարդահամարը | 1,719,473 | |
- | Խտություն | 202 /կմ² (74-րդ) 525 /մղոն² |
|
ՀՆԱ (ԳՀ) | 2014 գնահատում | ||
- | Ընդհանուր | $298,4 միլիարդ[2][3] (49-րդ) | |
- | Մեկ շնչի հաշվով | $145,894 | |
ՀՆԱ (անվանական) | 2014 գնահատում | ||
- | Ընդհանուր | $213.784 միլիարդ | |
- | Մեկ շնչի հաշվով | $68,940[4] (2-րդ) | |
Ջինի (2007) | 41.1 (միջին) | ||
ՄՆԶԻ (2013) | 0.851[5] (շատ բարձր) (31th) | ||
Արժույթ | Ռիյալ (QAR) | ||
Ժամային գոտի | +3 | ||
Ազգային դոմեն | .qa | ||
Հեռախոսային կոդ | +974 |
Օսմանյան տիրապետության ավարտից հետո՝ 20-րդ դարի սկզբին, Կատարը դարձավ բրիտանական պրոտեկտորատ, իսկ 1971 թվականին ձեռք բերեց անկախություն։ Այսպիսով՝ Ջասիմ բին Մոհամմեդ ալ-Թանին դարձավ Կատար պետության հիմնադիրը։ Կատարը սկսեց կառավարվել դեռևս 19-րդ դարի սկզբին այստեղ հաստատված ալ-Թանի ազնվականական տոհմի ներկայացուցիչների կողմից, իսկ նորանկախ երկիրը դարձավ բացարձակ ժառանգական միապետություն։ Ներկայումս էմիրի պաշտոնում պաշտոնավարում է Թամիմ բեն Համիդ ալ-Թանին։ Չնայած նրան, որ Կատարն ունի բացարձակամիապետական կառավարման համակարգ[6][7]՝ այնուամենայնիվ սահմանադրությունն ու խորհրդարանը (կոնսուլտատիվ ժողով) կարևոր նշանակություն ունեն երկրի ներքին և արտաքին քաղաքականության մեջ[8]։
Կատարը զարգացած երկիր է՝ բարձր եկամուտ ունեցող տնտեսությամբ։ Ըստ բնական գազի պաշարների՝ Կատարն աշխարհում երրորդն է, իսկ նավթի պաշարներով՝ տասնչորսերորդը։ Ըստ Արժույթի Միջազգային Հիմնադրամի գնահատականի՝ մեկ շնչին բաժին ընկնող եկամտի ցուցանիշով 2014 թվականի դրությամբ Կատարն աշխարհում գրավում էր առաջին տեղը[9]։ Միավորված Ազգերի Կազմակերպության կողմից Կատարը դասակարգված է, որպես մարդկային զարգացման շատ բարձր մակարդակի վրա գտնվող ունեցող պետություն։ Կատարն արաբական աշխարհում ունի զգալի ռազմաքաղաքական ազդեցություն[10][11]։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ այս երկիրն արաբական գարուն հեղափոխական շարժման շրջանակներում աջակցում է մի շարք կազմակերպությունների[12][13][14]։ 2017 թվականի հունիսին Սաուդյան Արաբիան, Արաբական Միացյալ Էմիրությունները, Եգիպտոսը, Բահրեյնը և Պարսից ծոցի մի շարք երկրներ խզել են դիվանագիտական հարաբերությունները Կատարի հետ՝ վերջինիս մեղադրելով շիա Իրանին և ահաբեկչական մի շարք խմբավորումներին ֆինանսավորելու և սատարելու համար։ Դա հանգեցրեց Կատարի դիվանագիտական ճգնաժամին։
Ըստ 2017 թվականի տվյալների՝ Կատարի բնակչությունը կազմում է շուրջ 2,6 միլիոն մարդ[15]։ Կատարաբնակներից միայն 313 հազարն ունեն Կատարի քաղաքացիություն, իսկ մնացած 2,3 միլիոնը տարաբնիկներ են։ Պաշտոնական լեզուն արաբերենն է, իսկ կրոնը՝ իսլամը։ Զբաղեցնում է ընդհանուր հաշվով 11,571 կմ² տարածք (այս ցուցանիշով զբաղեցնում է 164-րդ տեղն ամբողջ աշխարհում)։ Մայրաքաղաքը Դոհան է, որը նաև երկրի արդյունաբերական, տնտեսական, քաղաքական և մշակութային գլխավոր կենտրոնն է։ Երկրի ազգային արժույթը Կատարական ռիյալն է։
2010 թվականի դեկտեմբերի 2-ին պարզ դարձավ, որ 2022 թվականի ֆուտբոլի աշխարհի առաջնությունը հյուրընկալող երկիրը Կատարն է։ Այսպիսով Կատարը առաջին արաբական երկիրն է, որտեղ երբևէ ընթացել է նման բարձր վարկանիշ ունեցող ֆուտբոլային մրցաշար[16]։