Հարավային Կորեա
երկիր Արևելյան Ասիայում / From Wikipedia, the free encyclopedia
Հարավային Կորեա, պաշտոնապես՝ Կորեայի Հանրապետություն[6][7] (կորեերեն՝ 한국 Տեհանմինգուկ, պաշտոնական անվանումը՝ Կորեայի Հանրապետություն[8]), հանրապետություն Արևելյան Ասիայում[9][10][11][12]։
| Կորեայի Հանրապետություն 대한민국 Daehan Minguk |
||||
|---|---|---|---|---|
|
||||
| Նշանաբան՝ "홍익인간" ("弘益人間") "Հայրենասիրական երգ"[1] |
||||
| Ազգային օրհներգ՝ "애국가" ("愛國歌") "Էգուկա" "Հայրենասիրական երգ" |
||||
.svg) |
||||
| Մայրաքաղաք |  Սեուլ
| |||
| Ամենամեծ քաղաք | Սեուլ | |||
| Պաշտոնական լեզու | Կորեերեն[2] | |||
| Էթնիկ խմբեր | Գերակշռող կորեացիներ։ Ոչ պաշտոնական տվյալներ[3] | |||
| Կառավարում | Ունիտար նախագահական սահմանադրական հանրապետություն |
|||
| - | Նախագահ | Յուն Սոկ Յոլ | ||
| - | Վարչապետ | Հան Դեոկ սու | ||
| - | Ազգային Ժողովի նախագահ | Ջինպյո Քիմ | ||
| - | Գերագույն դատարանի նախագահ | Յո Նամ-սեոկ | ||
| Պատմություն | ||||
| - | Առաջին Թագավորություն |
Հոկտեմբերի 3, մ. թ. ա. 2333 | ||
| - | Չոսոն Վիմանա |
մ. թ. ա. 194 | ||
| - | Երեք Թագավորություններ |
մ. թ. ա. 18 | ||
| - | Հյուսիս-սարավ թագավորություններ | 698 | ||
| - | Միավորում Գորյո դինաստիայի կողմից | 936 | ||
| - | Չոսոն | Հուլիսի 17, 1392 | ||
| - | Կորեական կայսրություն |
Հոկտեմբերի 12, 1897 | ||
| - | Ճապոնա-Կորեական միավորում | Օգոստոսի 29, 1910 | ||
| - | Մարտի 1-ի շարժում | Մարտի 1, 1919 | ||
| - | Ջրային (%) | 0.3 (301 km2 / 116 mi2) | ||
| Բնակչություն | ||||
| - | 2017 նախահաշիվը |  51,446,201[4] (27-րդ) |
||
| ՀՆԱ (ԳՀ) | 2019 գնահատում | |||
| - | Ընդհանուր | $2.241 տրիլիոն[5] (14-րդ) | ||
| - | Մեկ շնչի հաշվով | $43,212[5] (29-րդ) | ||
| ՀՆԱ (անվանական) | 2019 գնահատում | |||
| - | Ընդհանուր | $1.699 տրիլիոն[5] (11th) | ||
| - | Մեկ շնչի հաշվով | $32,766[5] (28-րդ) | ||
| Ջինի (2016) | 35.7 (93-րդ) | |||
| ՄԶՀ (2017) | 0.903 (22th) | |||
| Արժույթ | (₩) (KRW) | |||
| Ժամային գոտի | (ՀԿԺ+9) | |||
| Ազգային դոմեն | .kr | |||
| Հեռախոսային կոդ | +82 | |||
Ըստ 2017 թվականի մարդահամարի տվյալների՝ Հարավային Կորեայի բնակչությունը կազմում է 51 միլիոն մարդ[13]։ Ընդհանուր հաշվով՝ պետության մակերեսը կազմում է 97,230 հազար կմ²[14]։ Այս ցուցանիշով Հարավային Կորեան աշխարհում զբաղեցնում է 107-րդ հորիզոնականը։ Պետական լեզուն է կորեերենը, որով խոսում են ավելի քան 77 միլիոն մարդ[15]։ Մայրաքաղաքը Սեուլ քաղաքն է[16][17]։
Կրոնը հիմնականում Քրիստոնեությունն է։
Ունիտար պետություն, նախագահական հանրապետություն։ 2022 թվականի մայիսի 10-ից երկրի նախագահն է Յուն Սոկ Յոլը, որն ընտրվել է 2022 թվականի ընտրություններին։ Հարավային Կորեան վարչականորեն բաժանված է 16 վարչական միավորների, այդ թվում՝ 9 նահանգների և 7 քաղաքների[18]։
Տեղակայված է Կորեական թերակղզու հարավային հատվածում։ Ցամաքային սահման ունի Հյուսիսային Կորեայի հետ և ջրային սահման՝ Ճապոնիայի հետ։ Արևմուտքում երկիրը ողովում է Դեղին ծովով, արևելքից՝ Ճապոնական ծովով, իսկ հարավից՝ Կորեական նեղուցով և Արևելաչինական ծովով։
Կորեայի Հանրապետության բնակչության 96%-ը կազմում են կորեացիները։ Պետության բնակչության ավելի քան 65%-ը անկրոն են, հիմնական կրոններն են՝ բուդդայականությունը և քրիստոնեությունը։ Արդյունաբերական պետություն զարգացած տնտեսությամբ։ 2018 թվականի տվյալների համաձայն՝ Հարավային Կորեայի ՀԱՀ-ը կազմել է 2,137 տրիլիոն ԱՄՆ դոլար։ Ազգային արժույթը Հարավկորեական վոնն է[19][20][21][22]։
Կորեական պետականությունը իր պատմությունը սկսել է մ. թ. ա. IV-III դարերից։ Ըստ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի արդյունքների՝ Կորեան, որը առաջ գտնվում էր Ճապոնական կայսրության տիրապետության տակ, բաժանվել էր հյուսիսային մասի, որը անցել էր ԽՍՀՄ-ի տնօրինության տակ, և հարավային մասի, որը վերահսկվում էր ԱՄՆ-ի կողմից։ Կորեայի Հանրապետությունը հիմնադրվել է 1948 թվականի օգոստոսի 15-ին ամերիկյան գոտու սահմաններում, որից հետո սեպտեմբերի 9-ին խորհրդային գոտում հռչակվել էր Կորեայի Ժողովրդա-Դեմոկրատական Հանրապետությունը։ Դրան հաջորդող Կորեական պատերազմը (1950-1953) ամրացրել է երկրի բաժանումը[23]։