Հելսինկիի համալսարան

Հելսինկիի համալսարան (ֆիններեն՝ Helsingin yliopisto, շվեդ.՝ Helsingfors universitet, լատին․՝ Universitas Helsingiensis), Ֆինլանդիայի հնագույն և խոշորագույն համալսարանը։ Համալսարանում սովորում է մոտ 38 հազար ուսանող (այդ թվում՝ 5 500 ասպիրանտ)։

Հելսինկիի համալսարան շվեդ.՝ Kejserliga Alexanders Universitetet i Finland[1], շվեդ.՝ Helsingfors universitet, շվեդ.՝ Kungliga Akademien i Åbo և շվեդ.՝ Kejserliga Akademien
Տեսակ	հասարակական համալսարան
Հիմնադրված է	մարտի 26, 1640
Հիմնադրիր	Քրիստինա
Ռեկտոր	Sari Lindblom?
Անդամակցություն	Ուտրեխտի ցանց, ORCID[2][3], Եվրոպայի համալսարանների միություն[4], ArXiv[5], Եվրոպական հետազոտական ​​համալսարանների լիգա, FinELib?[6] և Կոալիցիա հանուն հետազոտությունների գնահատման առաջխաղացման[7]
Երկիր	Ֆինլանդիա
Տեղագրություն	Հելսինկի
Կայք	helsinki.fi/en​(անգլ.)
Հելսինկիի համալսարան (Ֆինլանդիա) Հելսինկիի համալսարան, Ֆինլանդիա
University of Helsinki Վիքիպահեստում

«Helsinki University» մրտավարդն անվանվել է՝ ի պատիվ Հելսինկիի համալսարանի 350-ամյակի

Բոլոնիայի հռչակագրի եվրոպական ստանդարտներին համապատասխան՝ համալսարանը 2005 թվականի օգոստոսի 1-ից առաջարկում է ուսուցում բակալավրի, մագիստրոսի և գիտությունների դոկտորի աստիճանների համար։ Համալսարանը Եվրոպական հետազոտական համալսարանների միության, «Unica»-ի (Եվրոպայի մայրաքաղաքների համալսարաններ) անդամ է։ Համալսարանն ընդգրկված է Եվրոպական համալսարանների Ուտրեխտի ցանցի ասոցիացիայի մեջ։ Համալսանի շրջակայքում կա բուսաբանական այգի^[8]։ 2012 թվականի հունվարից համալսարանին կից բացվել է Ռուսաստանի հետազոտությունների նոր կենտրոն^[9]։ 2017 թվականից համալսարանի կանցլերը Կաարլե Հյամերին է։

Ըստ 2018 թվականի տվյալների՝ Հելսինկիի համալսարանը «Times Higher Education»-ի համալսարանների համաշխարհային վարկանիշում զբաղեցրել է 48-րդ հորիզոնականը^[10]։

Պատմություն

Համալսարանը հիմնադրվել է 1640 թվականին Աբո (Տուրկու) քաղաքում՝ որպես թագավորական ակադեմիա։

1809 թվականին՝ Ռուսական կայսրությանը Ֆինլանդիայի դքսության միանալուց հետո, համալսարանն սկսել է կոչվել Աբոյի կայսերական ակադեմիա։

Ալեքսանդրի կայսերական համալսարան (1828-1917)

1827 թվականին տեղի ունեցած ավերիչ հրդեհից հետո կայսր Նիկոլայ I-ի հրամանով համալսարանը տեղափոխվել է Հելսինգֆորս և ստացել Ալեքսանդրի կայսերական համալսարան (ի պատիվ կայսեր հանգուցյալ եղբոր՝ Ալեքսանդր I-ի) անվանումը։ Համալսարանի գլխավոր շենքը նախագծել է ճարտարապետ Կարլ Լյուդվիգ Էնգելը (1832)։

Հելսինկիի համալսարան (2017-ներկա ժամանակներ)

Ֆինլանդիայի անկախության հռչակումից հետո (1917) ուսումնական հաստատությունն ստացել է Հելսինկիի համալսարան անվանումը։

1944 թվականին համալսարանի շինությունների մի մասը ոչնչացվել է Հելսինկիի խորհրդային ռմբակոծության ժամանակ։

1990 թվականի օգոստոսի 28-ին՝ ԽՍՀՄ պատմության մեջ առաջին անգամ, խորհրդային «Ռելկոմ» գիտական ցանցը Հելսինկիի համալսարանի գիտնականների հետ հեռախոսային մոդեմի կապ է հաստատել, ինչը Ռունետի զարգացման ելակետերից մեկն է։

Համալսարանում կա դոցենտներ Արտո Լուկանենից և Պեկկի Կաուպալայից կազմված խումբ, որն զբաղվում է ԽՍՀՄ-ի և Ռուսաստանի կողմից Ֆինլանդիայի տարածքում հետախուզական գործունեության պատմության ուսումնասիրությամբ^[11]։

1990 թվականին Ֆինլանդիայում համալսարանի հիմնադրման 350-ամյակի առթիվ 150 հազար տպաքանակով թողարկվել է «350 տարեկան Հելսինկիի համալսարան» անվանումով 100 նամականիշ։

2015 թվականի նոյեմբերին համալսարանի դասախոսները որոշում են կայացրել գործադուլ հայտարարել՝ ի նշան կառավարության կողմից ծրագրվող ֆինանսավորման զգալի կրճատման դեմ բողոքի^[12]։

2016 թվականին համալսարանի վարչական բաժնի կառուցվածքը փոփոխությունների է ենթարկվել, կրճատվել է 200-300 աշխատակից^[13]։

2017 թվականին համալսարանն ստացել է իր գոյության պատմության մեջ ամենամեծ դրամական նվիրատվությունը։ Ընդհանուր գրականագիտության և գեղագիտության նախկին պրոֆեսոր Մայա Լեհտոնենը համալսարանին 4 միլիոն եվրո Է կտակել՝ նպատակ ունենալով դրանք օգտագործել ֆրանսերենի, ֆրանսիական գրականության, Ֆրանսիայի պատմության, ֆինն-ֆրանսիական մշակութային հարաբերությունների և ֆիննական գրականության ուսումնասիրությանն աջակցելու համար^[14]։

Ուսուցում

Ներկայումս այստեղ ներկայացված է ավելի քան 30 միջազգային մագիստրոսական ծրագիր։ Ուսուցման տևողությունը երկու տարի է (120 ECTS): Կա նաև դոկտորի աստիճան ստանալու հնարավորություն (PhD): PhD-ի համար դիմելու գործընթացն անհատական է յուրաքանչյուր ֆակուլտետի համար։

Համալսարանն առաջարկում է համաշխարհային մակարդակի ուսումնական միջավայր։ Արտասահմանցի ուսանողները շատ գոհ են լսարանների և լաբորատորիաների հագեցվածությունից, առցանց գրադարաններից, տեխնոլոգիաների և գիտահետազոտական աշխատանքի զարգացումից, ինչպես նաև դասախոսական կազմի աջակցությունից և բարյացակամ մթնոլորտից։

Արտասահմանցի ուսանողների ուսուցումը բոլոր մակարդակներում, բացի բակալավրից, դասավանդվում է անգլերեն։ Բակալավրի ծրագրերը դասավանդվում են ֆիններեն և շվեդերեն։

Հելսինկիի համալսարանում Ֆինլանդիայի, Եվրոպական միության և Եվրոպական տնտեսական գոտու քաղաքացիների համար կրթությունն անվճար է։ Արտասահմանցի ուսանողները (բացառությամբ Շվեյցարիայի քաղաքացիների) 2016 թվականից ի վեր վճարում են իրենց ուսման վարձը^[15]։

2013 թվականի աշնանից ի վեր բոլոր շրջանավարտ ուսանողների դիպլոմային աշխատանքները ստուգվում են «Moodle» համակարգչային ծրագրի միջոցով՝ գրագողությունից խուսափելու համար։ Գրագողության առավելագույն պատիժը համալսարանից 1 տարի ժամկետով ժամանակավոր ազատումն է^[16]։

Վարկանիշ

2015 թվականին համաշխարհային կարգի համալսարանների հետազոտության կենտրոնը (CWCU) Շանհայի Ցզյաո Տունի համալսարանում Հելսինկիի համալսարանին շնորհել է 67-րդ տեղը (500-ից), ինչը վեց հորիզոնականով ավելի բարձր է, քան 2014 թվականին^[17]։

«Times Higher Education»-ի վարկանիշում.

Տարի	2011[18]	2012[19]	2013	2014	2015[20]	2016[20]	2018[10]
Հորիզոնականը լավագույն հարյուրյակում	91	-			67	-	48

Բրիտանական հեղինակավոր «Quacquarelli Symonds» (QS) ընկերության վարկանիշում.

Տարի	2011	2012	2013[21]	2014[22]	2015	2016	2017[23]
Հորիզոնականը լավագույն հարյուրյակում			69	67		91	102

Դասախոսներ

• Լեո Աարիո, աշխարհագրագետ
• Վիլհելմ Բոլին, փիլիսոփա
• Վիկտոր Աքսել Հաքման, երկրաբան
• Յակով Կարլովիչ Գրոտ, բանասեր
• Հեյկի Կլեմետի, գիտությունների դոկտոր, կոմպոզիտոր, խմբավար, ֆիննական երգչախմբային երաժշտության դպրոցի հիմնադիր
• Իոսիֆ Եմելյանովիչ Մանդելշտամ, ռուսաց լեզվի և գրականության պրոֆեսոր
• Գունար Միկվից, պատմաբան
• Օննի Օկկոնեն, ակադեմիկոս, արվեստագետ
• Աննա-Մարի Սարայաս, ակադեմիկոս գրականագետ
• Ֆրեդերիկ Սիգնեուս, գեղագիտության և գրականության պրոֆեսոր
• Իլմարի Սուսիլուոտո, քաղաքագետ
• Ֆրեդերիկ Էլվինգ, բուսաբան
• Թոյվո Հաափանեն, երաժշտագետ
• Յուլի Կարլովիչ Շիմանովսկի, վիրաբույժ

Ռեկտորներ

• 1640-1641, 1649-1650 Էսկիլ Պետրեուս
• 1647-1648, 1652-1653 Գեորգ Ալանուս
• 1676-1677, 1683-1684 Էլիաս Թիլանդս
• 1729-1730 Դանիել Յուլենիուս
• 1755-1756 Կարլ Աբրահամ Կլևբերգ
• 1756-1757, 1765-1766, 1772-1773 Պեռ Կալմ
• 1767-1768 Մարտին Վալենիուս
• 1786-1787, 1798-1799 Հենրիխ Գաբրիել Պորտան
• 1803-1804, 1811-1812, 1825-1827 Յուհան Գադոլին
• 1806-1807, 1813-1814, 1827-1828, 1829-1832 Գուստավ Գաբրիել Գյոլստրյոմ
• 1824-1825 Կարլ Ռեյնգոլդ Զալբերգ
• 1828-1829 Դանիիլ Միրեն
• 1832-1833 Էրիկ Գաբրիել Մելարտին
• 1833-1839 Ֆրեդերիկ Վիլհելմ Փիփինգ
• 1839-1845 Նիլս Աբրամ ֆոն Ուրսին
• 1845-1848 Վիլհելմ Գաբրիել Լագուս
• 1848-1858 Գավրիիլ Ռեյն
• 1859-1869 Ադոլֆ Էդվարդ Արպե
• 1869-1872 Լոուրենս Լինդելյոֆ
• 1872-1875 Ադոլֆ Մոբերգ
• 1875-1878 Սակարիաս Տոպելիուս
• 1878-1884 Վիլհելմ Գաբրիել Լագուս
• 1884-1887 Ավգուստ Ալկվիստ
• 1887-1896 Թեոդոլֆ Ռեյն
• 1896-1899 Յակո Ֆորսման
• 1899-1905, 1905-1907 Էդվարդ Հիելթ
• 1905 Ռաբբե Աքսել Վրեդե
• 1907-1911, 1920-1922 Իվաև Հեյկել
• 1911-1915 Անդերս Սևերին Դոներ
• 1915-1920 Վալդեմար Ռուին
• 1926-1930 Անտի Թուլենհեյմո
• 1941-1945 Ռոլֆ Հերման Նևանլինա
• 1956-1962 Էդվին Լինկոմիես
• 1971-1973 Միկկո Յուվա
• 2003-2008 Իլկա Նիյնիլուոտո
• 2008-2013 Թոմաս Վիլհելմսոն
• 2013-2018 Յուկա Կոլա^[24]
• Յարի Նիեմելյա (2018 թվականից)^[25]

Ծանոթագրություններ

1. Uppslagsverket Finland (շվեդերեն) — Svenska folkskolans vänner.
2. https://orcid.org/members/001G000001zUlVeIAK-university-of-helsinki
3. https://web.archive.org/web/20231020113811/https://orcid.org/members
4. https://eua.eu/about/member-directory.html
5. Our Members / Tier 4
6. https://www.kiwi.fi/pages/viewpage.action?pageId=50169951
7. https://web.archive.org/web/20231109092552/https://coara.eu/coalition/membership/
8. Растения, находящиеся под угрозой исчезновения, сохраняют в Хельсинки с помощью банка семян // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 8 июля 2013.(Ստուգված է 9 Հուլիսի 2013)
9. В Финляндии создан новый центр исследования России — директор центра Кивинен: на Западе не понимают Россию // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 10 января 2012.(Ստուգված է 10 հունվարի 2012)
10. «Хельсинкский университет вошел в топ-50 лучших университетов мира». Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. 2018 թ․ նոյեմբերի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 18-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 18-ին.
11. Арто Луукканен: Данных о советской разведке в Финляндии открывается все больше. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 20 сентября 2013.(Ստուգված է 22 Սեպտեմբերի 2013)
12. В университетах готовят забастовку против политики правительства. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 12 ноября 2015.(Ստուգված է 12 Նոյեմբերի 2015)
13. Университет Хельсинки увольняет 200-300 человек. // Сайт телерадиокомпании Yleisradio Oy. Служба новостей Yle. — 13 января 2016.(Ստուգված է 14 հունվարի 2016)
14. «Гуманитарии университета Хельсинки получили крупное денежное пожертвование». Վերցված է 2017 թ․ մարտի 15-ին.
15. «Вузы теряют иностранных студентов — платное образование нравится не всем». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
16. «Университет Хельсинки усилит борьбу с плагиатом». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
17. «Университет Хельсинки поднимается в мировом рейтинге». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 4-ին.
18. «Университет Хельсинки — в числе 100 лучших вузов в мире». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 4-ին.
19. «Университет Хельсинки больше не входит в сотню престижных университетов мира». Фонтанка.Fi. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 31-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 4-ին.
20. «Университет Хельсинки лишился места в списке ста лучших университетов мира». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 4-ին.
21. «Рейтинг лучших вузов по версии QS: Хельсинкский университет на 69-ом месте». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 4-ին.
22. «Хельсинкский университет занял 67-ое место в рейтинге лучших мировых вузов». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 4-ին.
23. «Позиция университета Хельсинки в рейтинге QS ухудшилась». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 4-ին.
24. «Выбран новый ректор Университета Хельсинки». YLE. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 17-ին.
25. «Professor Jari Niemelä appointed as rector of the University of Helsinki | University of Helsinki». University of Helsinki (անգլերեն). 2018 թ․ ապրիլի 25. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 1-ին.

Գրականություն

• «Гельсингфорсский университет». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Արտաքին հղումներ

• Պաշտոնական կայք(ֆին.)(շվեդ.)(անգլ.)
• Դիմումների ներկայացում
• Միջազգային մագիստրոսական ծրագրեր
• Պաշտոնական youtube-պորտալ

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հելսինկիի համալսարան» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հելսինկիի համալսարան» հոդվածին։