Սանտա Չեչիլիա ին Տրաստևերե

Սանտա Չեչիլիա ին Տրաստևերե (իտալ.՝ Basilica di Santa Cecilia in Trastevere), միջնադարյան տիտղոսակիր եկեղեցի Հռոմի Տրաստևերե շրջանում։ Եկեղեցին նվիրված է Սուրբ Չեչիլիա քրիստոնյա նահատակին։ Առաջին եկեղեցին այստեղ կառուցվել է 3-րդ դարում, որը, ըստ լեգենդի, հռոմեացի ազնվականի դուստր Չեչիլիայի և նրա ամուսնու՝ Վալերիանի տան վայրն է եղել։ Վերջիններս նահատակվել են Ալեքսանդր Սևերոսի օրոք։

Սանտա Չեչիլիա ին Տրաստևերե Basilica di Santa Cecilia in Trastevere
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	եկեղեցի և փոքր բազիլիկ
Երկիր	Իտալիա
Տեղագրություն	Հռոմ
Հասցե	Piazza di Santa Cecilia
Դավանանք	կաթոլիկություն
Թեմ	Հռոմի թեմ
Հիմնական ամսաթվերը	5-րդ դար
Ժառանգության կարգավիճակ	Իտալիայի մշակութային ժառանգություն[1]
Նվիրված	Սուրբ Կեկիլիա
Անվանված	Սուրբ Կեկիլիա
Ճարտարապետ	Ֆերնինանդո Ֆուգա
Ճարտարապետական տիպ	բազիլիկ
Ճարտարապետական ոճ	բարոկկո
Հիմնադրված	5-րդ դար
Շինանյութ	աղյուս, բետոն
Santa Cecilia (Rome) Վիքիպահեստում
vicariatusurbis.org/?page_id=188&ID=860

Նոր կառույցն այստեղ կանգնեցվել է 9-րդ դարում Սանտա Սաբինա բազիլիկի օրինակով, իսկ 16-րդ դարում այն վերակառուցվել է բարոկկո ոճով։ Հետագա վերանորոգումներն այստեղ իրականացվել են 1725, 1823, 1955 և 1980 թվականներին։

Պատմություն

Ստեֆանո Մադերնայի «Սանտա Չեչիլիա նահատակը» արձանը ամենահայտնի բարոկկո ոճով կերտված արձաններից մեկն է

Սանտա Չեչիլիա ին Տրաստևերե բազիլիկի ինտերիերը

Այս վայրում առաջին եկեղեցին հավանաբար կառուցվել է 3-րդ դարում Ուրբանոս I Պապի կողմից։ Եկեղեցին նվիրված է եղել հռոմեացի երիտասարդ կնոջը՝ Չեչիլիային, որը նահատակվել է Ալեքսանդր Սևերոսի օրոք (222-235)։ Ըստ ավանդության եկեղեցին կառուցվել է Սուրբ Չեչիլիայի տան տեղում^[2]։ Այս եկեղեցու հետ առնչվող մկրտարանը, ինչպես նաև հռոմեական տան մնացուկները, հայտնաբերվել են Մասունքների մատուռի տակ։ 5-րդ դարի վերջում եկեղեցին նշված է եղել որպես Titulus Cecilia։

Պասքալիս I Պապը 822 թվականին վերակառուցել է եկեղեցին և այստեղ բերել Սուրբ Չեչիլիայի մասունքները։ Հետագա վերականգնողական աշխատանքներ հիմնականում իրականացվել են 18-րդ դարում։ Սանտա Չեչիլիայում հայտնաբերված ձեռագրերը արժեքավոր աղբյուրներ են, որոնցում արտացոլվում է եկեղեցու պատմությունը։ Դրանք հավաքել և տպագրել է Վինչենցո Ֆորչելլլան^[3]։

Սանտա Չեչիլիայի ներկայիս կարդինալը Գուլտիերո Բասսետտին է։

Արվեստ և ճարտարապետություն

Կենտրոնական նավի առաստաղը

Սանտա Չեչիլիա

Նկուղային հարկ

Եկեղեցու ճակատամասը կառուցվել է 1725 թվականին Ֆերդինանտո Ֆուգայի կողմից։ Այն բացվում է դեպի անտիկ խճանկարներով և սյուներով զարդարված բակ։ Ճակատամասը ձևավորված է գերբով, որը նվիրված է տիտղոսակիր կարդինալ Ֆրանչեսկո Աքուավիվա դ՛Արագոնային։

13-րդ դարից մնացած արվեստի գործերից են Պիետրո Կավալինիի «Վերջին դատաստանը» որմնանկարը (1289–93), ինչպես նաև պրեսբիտերիումի ամպհովանին, որի հեղինակն է Արնոլֆո դի Կամբիոն։ Գոթական ոճով կառուցված ամպհովանին շրջապատված է չորս սև ու սպիտակ մարմարե սյուներով, որոնք զարդարված են հրեշտակների, սրբերի, մարգարեների և ավետարանականների արձանիկներով։ Բազիլիկի աբսիդում պահպանված են խճանկարներ, որոնցում պատկերված է Փրկիչը Պողոս առաքյալի, Պասքալիս I Պապի, Սուրբ Չեչիլիայի և նրա ամուսնու՝ Վալերիանի, Պետրոս առաքյալի և Սուրբ Ագաթայի հետ։

Կապելլա դեի Պոնցիանի առաստաղը, որտեղ պատկերված է հայր Աստվածը ավետարանականների հետ, ձևավորվել է Անտոնիո դել Մասսարոյի կողմից (1470)։ Կապելլա դելլա Ռելիքուին Լուիջի Վանվիտելիի աշխատանքն է, իսկ նավի հեղինակը Սեբաստիանո Կոնկան է (1727)։

Ամենաուշագրավ աշխատանքներից է Սուրբ Չեչիլիայի արձանը (1600)։ Այն ուշ Վերածննդի քանդակագործ Ստեֆանո Մադերնայի աշխատանքն է։

Բազիլիկի նկուղը ևս արժանի է ուշադրության։ Այն ձևավորված է «կոսմատեսկո» ոճով, և այստեղ ամփոփված են Սուրբ Չեչիլիայի և նրա ամուսնու՝ Սուրբ Վալերիանի մասունքները։ Նկուղի աբսիդում կա մի խորանի մնացուկ, որի վրայի մակագրությունը նշում է, որ այն նվիրված է եղել Գրիգոր VII Պապին (1073-1085)^[4]։

Ծանոթագրություններ

1. dati.beniculturali.it — 2014.
2. Beneath, in the remains of Roman construction, are cylindrical well-like granaries in opus spicatum
3. V. Forcella, Inscrizioni delle chese e d' altre edifici di Roma, dal secolo XI fino al secolo XVI Volume II (Roma: Fratelli Bencini, 1873), pp. 17-46.
4. Forcella, p. 19, no. 56.

Մատենագրություն

• Jacobus Laderchius, S. Cæciliæ virg. et mart. acta et Transtyberina basilica 2 vols. (Roma: Pagliarini 1723).
• Vincenzo Forcella, Inscrizioni delle chiese di Roma (Roma 1873), pp. 17–46. (The inscriptions found in the church)
• Bertha Ellen Lovewell, The Life of St. Cecilia (Boston-New York-London: Lamson, Wolffe and Company, 1898).
• Torquato Picarelli, Basilica e casa romana di Santa Cecilia in Trastevere (Roma : Romana, 1904).
• Torquato Piccarelli, Monografia storica anecdotica della chiesa, cripta, e casa di S. Cecilia in Trastevere (Roma 1922).
• Neda Parmegiani and Alberto Pronti, Il complesso di S. Cecilia in Trastevere (Roma : Sydaco Editrice, 1997).
• Anna Maria Panzera, The Basilica of Santa Cecilia in Trastevere (Roma: Nuove Edizioni Romane, 2001).
• Valentina Oliva, La basilica di Santa Cecilia (Genua : Marconi arti grafiche, 2004) (Edizioni d'arte Marconi, N. 73).

Արտաքին հղումներ

• Chris Nyborg, "Santa Cecilia in Trastevere".
• Armellini, Mariano, (իտալ.՝ ) "S. Cecilia in Trastevere", Le chiese di Roma dal secolo IV al XIX, Tipografia Vaticana, 1891. Through Bill Thayer's site, Lacus Curtius.
• Kunsthistorie.com Արխիվացված 2007-09-27 Wayback Machine, պատկերասրահ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սանտա Չեչիլիա ին Տրաստևերե» հոդվածին։