Սյունիքի թագավորություն
From Wikipedia, the free encyclopedia
Սյունիքի թագավորություն (կոչվել է նաև՝ Կապանի թագավորություն), ավատատիրական հայկական պետություն միջնադարյան Հայաստանում, Սյունիք նահանգի տարածքում, որը գոյություն է ունեցել 987-1170 թվականներին՝ մայրաքաղաք ունենալով Կապան բերդաքաղաքը[1]։ Սյունյաց թագավորությունը կազմավորվել է Սյունիք նահանգում 10-րդ դարի 70-ական թվականներին[1][2]։ Իր գոյությունը պահպանել է մինչև 1170 թվականը[1]։ Այն ավելի ուշ է վերացել, քան Մեծ Հայքում եղած հայկական մյուս բոլոր թագավորությունները (Վասպուրականի, Անի-Շիրակի, Վանանդի կամ Կարսի, Լոռու կամ Տաշիր-Ձորագետի)[1]։
- Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սյունիք (այլ կիրառումներ)
| ||||
Քարտեզ | ||||
Ընդհանուր տեղեկանք | ||||
Մայրաքաղաք | Կապան | |||
Մակերես | 5.000 կմ2 | |||
Մակերես | 8.000 կմ2 | |||
Լեզու | հայերեն | |||
Կրոն | Հայ առաքելական եկեղեցի | |||
Իշխանություն | ||||
Պետական կարգ | Միապետություն | |||
Դինաստիա | Սյունիներ | |||
Պետության գլուխ | թագավոր | |||
Պատմություն |
Միջնադարյան Բագրատունիներից վասալական կախման մեջ գտնվող այս թագավորությունը իր մեջ ներառում էր մոտավորապես ներկայիս Հայաստանի Սյունիքի մարզը գրեթե ամբողջովին, բացառությամբ ներկայիս Գորայք համայնքը ընդգրկող տարածքի, նաև որոշ տարածքներ` Արցախի Հանրապետության Քաշաթաղի շրջանից ու Նախիջևանի ինքնավար հանրապետությունից (Ադրբեջան)[2]։
Բագրատունյաց Հայաստանի ենթակա թագավորություններից (Վասպուրական, Սյունիք, Վանանդ, Լոռի) ու իշխանություններից (Տարոն, Տայք) ամենավերջինն էր, որը հիմնադրվել էր 987 թվականին՝ Սմբատ Սյունու կողմից։ Տարածքն ընդգրկում էր Սյունիք նահանգի հարավային հատվածները՝ կազմելով 8 000 քառ. կմ։
Սյունիքի թագավորության մեջ կային 43 բերդ, 48 վանք և 1000-ից ավելի գյուղեր։ Մայրաքաղաքը սկզբնական շրջանում Շաղատ գյուղաքաղաքն էր, իսկ 10-րդ դարի վերջերից Կապան քաղաքը։
Սյունիքի թագավորության պատմությունը ամփոփված է մի քանի հայ պատմիչների աշխատություններում։ Նրանցից հատկապես մեծարժեք է Ստեփանոս Օրբելյանի «Սիսական նահանգի պատմություն» երկասիրությունը։