Տեսարժանություն
From Wikipedia, the free encyclopedia
Տեսարժանություն, վայր, առարկա կամ օբյեկտ, որն արժանի է հատուկ ուշադրության և ինչ-որ բանով հայտնի է կամ հրաշալի, օրինակ, պատմական ժառանգություն կամ մշակութային արժեք է հանդիսանում։
Օրինակներ. պատմական իրադարձությունների վայրեր, կենդանաբանական այգիներ, հուշարձաններ, թանգարաններ և պատկերասրահներ, բուսաբանական այգիներ, շենքեր և շինություններ, ամրոցներ, գրադարաններ, նախկինում բերդեր, երկնաքերեր, կամուրջներ, ազգային պարկեր և արգելանոցներ, անտառներ, այգիներ, դիմակահանդեսներ և տոնավաճառներ, մշակութային իրադարձություններ և այլն։ Շատ տեսարժանություններ նաև կողմնորոշիչ վայր են հանդիսանում։
Տեսարժան կարող են լինել նաև տարօրինակ և անբացատրելի երևույթների վայրերը, օրինակ Շոտլանդիայի Լոխ-Նեսս լիճը (շնորհիվ Լոխ-Նեսսի հրեշի) կամ ԱՄՆ-ում ՉԹՕ-ի ենթադրյալ վթարի վայրը, որը գտնվում է Ռոզուելից ոչ հեռու։ Ուրվականների, տեսիլքների հայտնվելու ենթադրյալ վայրերը նույնպես տեսարժան են համարվում։
Որոշակի էթնիկ խմբի ապրելու վայրերը նույնպես կարող են տեսարժան լինել (օրինակ, հնդկական բնակատեղերը կամ որոշ քաղաքների չինական թաղամասերը)։
Տեսարժանությունը ոչ միայն պատմության կամ արվեստի հուշարձան է, այլև հանրային օգտագործման առարկա, ապրանք` ստեղծված հանրային մշակույթի կողմից նոր տիպի սպառողի հարցերի բավարարման համար։ Տեսարժանության սահմանները ներառում են մի շարք գործողություններ. հուշարձանի փոխադրում արվեստի դաշտից հանրային մշակույթի դաշտ, պարզեցումը, երբեմն նաև մտքերի, արժեքների, նշանակությունների խեղաթյուրումը և հանրային օգտագործման կազմակերպումը, անհետաքրքիր ընկալման ոլորտից փոխադրումը հեղինակային օգտագործման ոլորտ[1]։
Տեսարժանությունը ապրում է ոչ թե արվեստի պատմության մեջ, տարբեր նեղ մասնագիտական ոլորտներում, այլև հանրային մշակույթում։ Ինչքան օբյեկտը ներառվում է հանրային մշակույթի մեջ և հեռանում մասնագիտական ոլորտից, այնքան այն հայտնի է դառնում, հանրաճանաչ է և ավելի մեծ հետաքրքրություն է ներկայացնում զբոսաշրջիկի համար[2]։