Օռլանդո (Ֆլորիդա)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Օռլանդո[2] (անգլ.՝ Orlando), Ֆլորիդայի՝ մեծությամբ չորրորդ և թերակղզու ամենամեծ ներքին քաղաքը։ Բնակչությունը 2 387 138 է (2016), ինչն այն դարձնում է ԱՄՆ-ում մեծությամբ 24-րդ քաղաքը, Միացյալ Նահանգների հարավային մասում վեցերորդ խոշորագույն մեգապոլիսը և Ֆլորիդա նահանգի երրորդ խոշորագույն մեգապոլիսը։ ԱՄՆ մարդահամարի Բյուրոյի գնահատմամբ՝ 2010 թվականին քաղաքում բնակվել է 238 300 մարդ, 2016 թվականի գնահատականով՝ 277 173 մարդ, ինչը քաղաքը դարձնում է 73-րդն ԱՄՆ քաղաքների ցանկում բնակչության թվաքանակով, Ֆլորիդայում մեծությամբ չորրորդ քաղաքը և նահանգի ամենախոշոր ներքին քաղաքը։ Քաղաքը Օռլանդո է ավանվել Օլանդո Ռիվասի պատվին, որը ԱՄՆ-ի բանակի զինվոր էր։
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Օռլանդո | |||||
| անգլ.՝ City of Orlando | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  ԱՄՆ | ||||
| Համայնք | Օրինջ շրջան | ||||
| Հիմնադրված է | հուլիսի 31 (օգոստոսի 12), 1875 թ. | ||||
| Մակերես | 308,41 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 34 մետր | ||||
| Բնակչություն | ▲307 573 մարդ (ապրիլի 1, 2020)[1] | ||||
| Ժամային գոտի | UTC-5 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 321 և 407 | ||||
| Փոստային դասիչ | 32825 | ||||
| Պաշտոնական կայք | cityoforlando.net(անգլ.) և visitorlando.com | ||||
| |||||
Օռլանդոն հայտնի է որպես թեմատիկ այգիների համաշխարհային մայրաքաղաք. 2014 թվականին քաղաքի տեսարժան վայրեր, այգիներ, կոնֆերանսներ և կոնվենցիաներ այցելել են ավելի քան 62 միլիոն այցելու[3]։ Միջազգային նշակակության օդանավակայան Օռլանդոն տասներեքերորդն է Միացյալ Նահանգներում և 29-րդը աշխարհում՝ ըստ զբաղվածության[4]։
ԱՄՆ-ում և նրա սահմաններից դուրս ամենահայտնի և ամենաշատ այցելուներն ունեցող տեսարժան վայրերը հիմք են ստեղծում զբոսաշրջության ոլորտի զարգացման համար. Դիսնեյ Ուորլդը, որը գտնվում է Օռլանդոից հարավ-արևմուտք 34կմ հեռավորության վրա՝ Լեյկ Բուենա Վիստայում, որը ունի 24 հազար հեկտար տարածք (բացման տարի՝ 1971), Յունիվերսալ Օռլանդո Ռեզորտը, որը բացվել է 1999 թվականին, Յունիվերսալ Ստուդիո Ֆլորիդան, SeaWorld, Gatorland և Wet 'N Wild: Բացառությամբ Walt Disney World-ի, մնացած բոլոր տեսարժան վայրերը տեղակայված են Ինտերնեյշնլ Դրայվ փողոցի մոտակայքում։ Քաղաքը համարվում է ԱՄՆ-ի ամենաակտիվ քաղաքներից մեկը՝ կոնֆերանսներ և կոնվեցիաներ անցկացնելու համար։
Քաղաքը երկար ժամանակ փոքր բնակավայր էր արևադարձային ճահճացած սելվայում, որտեղ վխտում էին մոծակներ և ալիգատորներ։ Սակայն, ինչպես և «արևոտ գոտու» մյուս խոշոր քաղաքները, Օռլանդոն արագորեն զարգացել է 1980-ական թվականներին և 21-րդ դարի առաջին տասնամյակում։ Օռլանդոյում է գտնվում Ֆլորիդայի կենտրոնական համալսարանը, որն ուսանողների թվով երկրորդն է ԱՄՆ-ում։ Օռլանդոն չորրորդ տեղն է զբաղեցնում բնակության համար առավել գրավիչ ամերիկյան քաղաքների ցուցակում[5]։
Ռասայական առումով քաղաքը նույնպես ենթարկվել է զգալի փոփոխությունների։ 2000 թվականին բնակչության 50,8 տոկոսը սպիտակամորթներ էին, 17,5 տոկոսը՝ լատինաամերիկացիներ, 26,9 տոկոսը ՝ աֆրոամերիկացիներ, 2,7 տոկոսը՝ ասիացիներ[6]։
Տեղագրություն
Օռլանդոն գտնվում է 28°24′57″ հս․ լ. 81°17′56″ ամ. ե.HGЯO (28.533513, −81.375789): Համաձայն ԱՄՆ մարդահամարի բյուրոյի տվյալների, քաղաքի տարածքը կազմում է 286,7 կմ²։ 265,2 կմ²-ն ցամաք է, իսկ 21,5 կմ²-ն (7,5 %)՝ ջուր։ Օռլանդոն ծովի մակարդակից բարձր է 30 մետրով։
Կլիմա
Օռլանդոյում ջերմ և խոնավ մերձարևադարձային կլիմա է՝ երկու հիմնական եղանակներով։ Սեզոններից մեկը տաք է և անձրևոտ, սկսվում է հունիսի սկզբին և շարունակվում մինչև սեպտեմբերի վերջ։ Մյուս սեզոնը չոր է, ջերմաստիճանը ցածր է և անձրևներ քիչ են գալիս։ Ջերմ և խոնավ կլիման արդյունք է այն բանի, որ քաղաքը գտնվում է գրեթե ծովի բարձրության վրա և համեմատաբար մոտ է հյուսիսային արևադարձային գոտուն։ Այս բնակավայրում եղանակը կախված է Գոլֆստրիմից։
Երբ Օռլանդոյում սկսվում է տաք և խոնավ ամառային սեզոնը, ջերմաստիճանը հազվադեպ է իջնում 21 °C-ից և օրվա միջին ջերմաստիճանը մոտավորապես 32 ... 37 °C է։ Թեև քաղաքում հազվադեպ է լինում 38 °C-ից բարձր ջերմաստիճան, բարձր խոնավությունը կարող է տպավորություն ստեղծել, որ փողոցում 45 °C է։ Ամենաբարձր ջերմաստիճանը, որը գրանցվել է քաղաքում, 39 °C է, դա տեղի է ունեցել հուլիսի 2-ին 1998 թվականին։ Ամռան ամիսներին ուժեղ ամպրոպները գրեթե ամեն օր են տեղի ունենում։ Այս ամպրոպները ստեղծվում են Մեքսիկական ծոցի և Ատլանտյան օվկիանոսի օդային զանգվածների կողմից, որոնք հանդիպում են Կենտրոնական Ֆլորիդայում։ Նրանք իրենց հետ բերում են կայծակներ, հորդառատ անձրևներ, քամի և երբեմն կարկուտ։ Զով սեզոնի ընթացքում խոնավությունն ու ջերմաստիճանն այնքան էլ բարձր չեն, թեև կարող են արագ փոխվել։ Միջին նվազագույն ջերմաստիճանը հունվարի գիշերը մոտ 10 °C է, իսկ միջին առավելագույն ջերմաստիճանը ցերեկը սովորաբար հասնում է 22 °C-ի։ Ջերմաստիճանը հազվադեպ է իջնում 0 °C-ից, չնայած քաղաքում նման ջերմաստիճանը լինում է տարվա ընթացքում մեկ կամ երկու անգամ։ Քանի որ ձմեռային սեզոնը բավականին չոր է, և զրոյական ջերմաստիճանների մեծ մասը տեղի է ունենում սառը հոսանքի ճակատից հետո, Օռլանդոյում իրականում ձյուն չի լինում։ Շատ հազվադեպ է բավական ցուրտ և խոնավ լինում, որպեսզի ձյան փաթիլներ հայտնվեն։ Սովորաբար դա կապված է լճի ազդեցության հետ։ Օռլանդոյի մոտակա բնակավայրում մի անգամ 1977 թվականին մոտ 15 սմ ձյուն էր եկել ձնաբքի ժամանակ։ Կենտրոնական Ֆլորիդայում ձյան փաթիլներ են նկատվել 1989 թվականի դեկտեմբերի 23-ին, 2003 թվականի հունվարի 24-ին, 2007 թվականի նոյեմբերի 24-ին և 2008 թվականի հունվարի 3-ին։
Օռլանդոյում միջին տեղումների քանակը տարեկան 128 սմ է, այդ տեղումների մեծ մասը լինում է հունիսից սեպտեմբեր ընկած ժամանակահատվածում։ Հոկտեմբերից մինչև մայիսը Օռլանդոյում չոր եղանակ է։ Այս ընթացքում տեղի են ուննենում անտառային հրդեհներ։ 1998 թվականին Էլ Նինյոյի պատճառով եղան անսովոր խոնավ հունվար և փետրվար, որոնց դրանց հաջորդեցին չորային գարունն ու ամռան սկիզբը, ինչը հանգեցրել է ռեկորդային թվով հրդեհների և Օռլանդոյում օդի որակի հետ կապված լուրջ խնդիրներ է առաջացրել։
Օռլանդոն փոթորիկների ռիսկի գոտում է, թեև այդ ռիսկն այնքան էլ բարձր չէ, որքան Հարավային Ֆլորիդայի քաղաքներում կամ այլ ափամերձ շրջաններում։ Քանի որ քաղաքը գտնվում է Ատլանտյան օվկիանոսից 68 կմ հեռավորության վրա և մեքսիկական ծոցից 124 կմ հեռավորության վրա, փոթորիկները սովորաբար թուլանում են, երբ հասնում են Օռլանդո։ Փոթորկի հետևանքով ջրերը սովորաբար խնդիրներ չեն ստեղծում, քանի որ տարածաշրջանը գտնվում է ծովի մակարդակից 30 մ բարձր մակարդակի վրա։ Չնայած իր գտնվելու վայրին, քաղաքը շատ է տուժում ուժեղ փոթորիկներից։ 2004 թվականի փոթորիկների սեզոնի ընթացքում Օռլանդոյի վրայով անցել է երեք փոթորիկ, որոնք զգալի վնաս են հասցրել քաղաքին։ Չարլի փոթորիկը ամենադաժանն էր։ Մինչ այդ, 1960 թվականին քաղաքը տուժել էր Դոնա փոթորկից։
2010 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ քաղաքի բնակչությունը կազմել է 238 300 մարդ։ Սպիտակ բնակչությունը կազմել է 57,6%, աֆրոամերիկացիները՝ 28,1%, ասիացիները՝ 3,8 %: 2000 թվականի տվյալներով՝ 18 տարեկանից ցածր անձինք կազմել են քաղաքի ընդհանուր բնակչության 22 տոկոսը, 65 տարեկանից բարձր անձինք՝ 11,3 տոկոսը։ Բնակչության միջին տարիքը 33 տարեկանն է։ Յուրաքանչյուր 100 կանանց բաժին է ընկնում 94 տղամարդ։
2000 թվականի տվյալներով՝ քաղաքի բնակչության 75,43 տոկոսը մայրենի լեզու է համարել անգլերենը, 16,6 տոկոսը՝ իսպաներեն, 1,93 տոկոսը՝ Հաիթիի կրեոլսկին, 1,33 տոկոսը՝ ֆրանսերենը և 0,99 տոկոսը՝ պորտուգալերենը[7]։ Օռլանդոյում բնակվում է Ֆլորիդայի խոշորագույն Պուերտո-ռիկյան համայնքը, որը նաև երկրի ամենաարագ աճող Պուերտո-Ռիկոյի սփյուռքն է։ 1980-ից մինչև 2010 թվականը քաղաքի լատինաամերիկյան բնակչությունն աճել է 4,1-ից մինչև 25,4 %։
.png)
| Օռլանդոյի ժողովրդագրությունը | |||
|---|---|---|---|
| ԱՄՆ 2010 թվականի մարդահամարը | Օռլանդո | Օրինջի շրջան | Ֆլորիդա |
| Բնակչության ընդհանուր թիվը | 238300 | 1145956 | 18801310 |
| Բնակչությունը, տոկոսային փոփոխությունը 2000-2010թթ | +28,2 % | +27,8 % | +17,6 % |
| Բնակչության խտությունը | 808,9 մարդ / կմ² | 344,7 մարդ / կմ² | 110,4 մարդ / կմ² |
| Սպիտակները (այդ թվում սպիտակ իսպանախոսները) | 57,6 % | 63,6 % | 75,0 % |
| Սպիտակները (սպիտակ իսպանախոսները ) | 41,3 % | 46,0 % | 57,9 % |
| Ցանկացած ռասսայի իսպանախոս լատինոամերիկացիները | 28,4 % | 26,9 % | 22,5 % |
| Աֆրոամերիկացիներ | 25,1 % | 20,8 % | 16,0 % |
| Ասիացիներ | 3,8 % | 4,9 % | 2,4 % |
| Բնիկ ամերիկացիները կամ Ալյասկայի բնիկ բնակիչները | 0,4 % | 0,4 % | 0,4 % |
| Խաղաղօվկիանոսյան տարածքները կամ Հավայան կղզիները | 0,1 % | 0,1 % | 0,1 % |
| Երկու և ավելի ռասաներ | 3,4 % | 3,4 % | 2,5 % |
| Այլ ռասաներ | 6,6 % | 6,8 % | 3,6 % |
2010 թվականին քաղաքում եղել է 121254 տնային տնտեսություններ, որոնց 15,4 տոկոսը բաղկացած է եղել մեկ մարդուց։ 2000 թվականի դրությամբ տանտերերի 24,5 %-ը ունեցել է նրանց հետ բնակվող մինչև 18 տարեկան երեխաներ, 32,4%-ը ամուսնացած զույգեր են եղել, ընտանիքների 15,4%-ի կանայք ապրել են առանց ամուսինների, իսկ 47,6%-ը ընտանիք չի ունեցել։ Բոլոր տնային տնտեսությունների 35,0 %-ը բաղկացած է առանձին անձանցից, իսկ 8,5%-ը բնակվել է միայնակ, որոնք 65 տարեկան և ավելի մարդիկ էին։ տնային տնտեսությունների միջին չափը կազմել է 2,25, իսկ ընտանիքի միջին չափը՝ 2,97։
2014 թվականին քաղաքի բնակչությունը բաղկացած էր 12,0% մինչև 18 տարեկան, 5,7 %-ը՝ 18-ից մինչև 24, 27,3 %-ը՝ 25-ից մինչև 44, 18,6 %-ը՝ 45-ից մինչև 64 և 36,3%-ը՝ 65 և բարձր տարիքի, միջին տարիքը 33 տարեկան էր։ Ամեն 100 կնոջ բաժին էր հասնում 95,3 տղաարդ։ 18 տարեկան ամեն 100 կնոջ բաժին էր հասնում 91,3 տղամարդ[8]։
Օռլանդոյում բնակվում է Ֆլորիդայում պուերտոռիկացիների ամենամեծ պոպուլյացիան[9]։ 1980-ից մինչև 2010 թվականը[10] իսպանալեզու բնակչությունը 4,1-ից հասել է 25,4-ի %[11]։ Օռլանդոյում կա նաև Կարիբյան ավազանի երկրներից բնակչության մեծ և անընդհատ աճող պոպուլյացիա, որտեղ ապրում են արևմտամետ մեծ համայնք և ստեղծված հաիթիի համայնք։ Օռլանդոյում ակտիվ հրեական համայնք է գործում[12][13]։
Օռլանդոյում ապրում է ԼԳԲՏ մեծ համայնք, քաղաքը ճանաչվել է որպես հարավ-արևելքում առավել ընդունելի և հանդուրժող քաղաքներից մեկը։ 2015 թվականի դրությամբ Օռլանդոյի բնակչության մոտ 4,1%-ն իրեն նույնականացնում է որպես ԼԳԲՏ[14], ինչը Օռլանդոյին դարձնում է երկրի 20-երորդ քաղաքը ԼԳԲՏ հասարակության թվով։ Ամեն տարի հունիսին քաղաքում անցկացվում են Gay Days (այդ թվում՝ մոտակա Walt Disney World-ում), ամեն հոկտեմբերին անցկացվում է հսկայական Pride փառատոնը։
Ինչպես Ֆլորիդայի այլ քաղաքներում, Օռլանդոյի տարածքում ապրում է լատինամերիկացիների մեծ և անընդհատ աճող պոպուլյացիան։ Սա բացատրում է, թե ինչու են Օռլանդոյում այդքան շատ ռեստորաններ, որոնցում լատինաամերիկյան ուտեստներ են մատուցվում, մեծ թվով իսպանալեզու ռադիոկայանների առկայությունը։ Երաժշտությունը, որը բնորոշ է իսպանախոս շրջաններին, ինչպիսին է Ռեգգետոն Սալսան, հայտնի է Օռլանդոյի ռադիոկայաններում։
Օռլանդոյում գործում է միակ բասկետբոլի թիմը։ Քաղաքային հրատարակչություն The Orlando Sentinel-ը տպում է իսպաներեն շաբաթաթերթ, որը կոչվում է El Sentinel: Օռլանդոյում և կենտրոնական Ֆլորիդայում ապրում են ԱՄՆ-ի ամենաազդեցիկ լատինամերիկյան ընտանիքները (հաջորդում են Լոս Անջելեսը և Տեխասը։ Շատ լատինաամերիկացիներ տեղափոխվել են Կենտրոնական Ֆլորիդա, հատկապես Օռլանդո Քիսիմիի շրջան։
Պուերտո Ռիկոյից Օլանդո թռիչքի քիչ ժամանակը, կլիմայի նմանությունը, լավ աշխատանք գտնելը գերում են պուերտոռիկոացիներին։ Օռլանդոյում ապրում են նաև կուբացիների շատ ժառանգներ, հիմնականում մարդիկ, որոնք փախել են Կուբայի հեղափոխությունից հետո։
Հազարավոր մարդիկ լրացնում են Օռլանդոյի կենտրոնական փողոցները Կենտրոնական Ֆլորիդայի խոշորագույն Լատինական մշակույթի ամենամյա փառատոնի ժամանակ, որը տեղի է ունենում ամեն հոկտեմբեր։
Օռլանդոն և արվարձանները համարվում են աֆրոամերիկացիների հիմնական տունը(342 166-ը 2007 թվականին, այդ թվում՝ ավելի քան 45 հազար աֆրոկարիբական ծագում)։
2000 թվականից Օռլանդոյում հայտնվեցին մեծ քանակով կազմակերպություններ. The Young Professionals (Փոքրիկ արհեստագետներ), Metropolitan Orlando Urban League (Օռլանդոյի քաղաքային լիգա), The Circle of Friends (Ընկերական շրջապատ), The Social Black Women and The Orlando Minority Professionals Network (Օռլանդո ազգային փոքրամասնությունների մասնագիտական կապեր)։
Ծաղկուն շրջանը, որտեղ ապրում են վիետնամցիները, կոչվում է «փոքրիկ Վիետնամ» կամ «փոքրիկ Սայգոն» և գտնվում է Օռլանդոյի Colonialtown կոչվող մասում[15]։ Տարածքը դարձել է տուրիստական վայր։ Այն ունի բազմաթիվ ռեստորաններ և խանութներ, որոնք վաճառում են Ասիայից բերված ապրանքներ, ինչպիսիք են երաժշտությունը, տեսանյութերը, քանդակները և այլն։ Այս շրջանի կենտրոնը 50 East Colonial Drive-ի և Mills Ave-ի ճանապարհների խաչմերուկում է, որը նաև կոչվում է «Vi-Mi»:
Օռլանդոյի վիետնամցիները ծագում են ռազմական փախստականներից, որոնք նոր կյանք են փնտրել ԱՄՆ-ում Սայգոնի անկումից հետո։ Հայտնի ժողովրդական ակտիվիստները, ինչպիսին է Թունգ Նգուեն Կուկ Ֆոշին, որը վերջերս է ազատվել Վիետնամի բանտից, Օռլանդոն համարոմ են իրենց տունը։ Օռլանդոյի վիետնամական հասարակությունը տարբեր կազմակերպությունների, ինչպիսիք են Long Van Temple, St. Philip Phan Van Minh Church, Վիետնամի բապտիստական եկեղեցի, և խմբերի հետ, օրինակ, Կենտրոնական Ֆլորիդայի վիետնամական վսոցիացիա, փորձում են պահպանել իրենց մշակութային արմատները և պատմել դրա մասին Օռլանդոյի մյուս բնակիչներին։
Ժամանց և ներկայացումներ
Քաղաքում կան խաղահրապարակներ և հիփ-հոփ, մետալ, ռոք, ռեգետոն և լատինական երաժշտական համերգներ, որոնք ակտիվորեն օգտագործվում են։ Օռլանդոն համարվում է Breakbeat հիմնական շարժման կենտրոնը Ֆլորիդայում։ Օռլանդոն նաև Արևելյան Հոլիվուդ է կոչվում։ Դրա պատճառը կինեմատոգրաֆիայի հետ կապված մեծ թվով զվարճանքներն են։ Walt Disney Feature Animation-ը Walt Disney World Resort-ում ստուդիա ուներ։ Feature Animation-Florida-ն «Մուլան», «Լիլո և Ստիչ» ֆիլմերի, «արջուկ եղբայր» ֆիլմի սկզբնական փուլերի հիմնական արտադրողն է և մասնակցել է այլ նախագծերի։ Քաղաքը հայտնի է նաև թեմատիկ «Սուրբ Երկիր», «ծովային աշխարհ», «Universal Orlando» զվարճանքի այգիներով։
Քաղաքում տեղակայված են բասկետբոլի ազգային ասոցիացիայում հանդես եկող «Օռլանդո Մաջիկ» բասկետբոլի թիմը և MLS-ում հանդես եկող «Օռլանդո Սիթի» ֆուտբոլային ակումբը։
2016 թվականի հունիսի 12-ին աֆղանական ընտանիքից սերված Օմար Մատինը հրաձգություն է սկսել Օռլանդոյում։ Հրացանով և ատրճանակով զինված՝ նա սպանդ է կազմակերպել գեյ-ակումբում, որի արդյունքում սպանվել է 50 և վիրավորվել 53 մարդ։ Հատուկ գործողության ընթացքում Օմար Մատինը սպանվել է։
Վալյադոլիդ (իսպ.՝ Valladolid), Իսպանիա (2006)
Գույլին ( չինարեն հեշտ. 桂林 , պինին: Guìlín), Չինաստան (1986)
Քուրիտիբա (պորտ.՝ Curitiba)), Բրազիլիա (1996)
Մոնտերեյ (իսպ.՝ Monterrey), Մեքսիկա (2001)
Օրենբուրգ, Ռուսաստան (1997)
Ռեյկյանեսբայր (իսլ.՝ Reykjanesbær), Իսլանդիա (1997)
Սենա և Մարնա (ֆր.՝ Seine-et-Marne), Ֆրանսիա (2002)
Թայնան ( չինարեն հեշտ. 臺南 , պինին: Táinán), Թայվան (2001)
Ուրայասու (ճապ.՝ 浦安市), Ճապոնիա (1991)- Վոլգոգրադ, Ռուսաստան (2008)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
