Գուստավո Դիաս Օրդաս

Գուստավո Դիաս Օրդաս Բոլանյոս (իսպ.՝ Gustavo Díaz Ordaz Bolaños, մարտի 12, 1911(1911-03-12)^{[1][2][3][…]}, Ciudad Serdan, Պուեբլա, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ - հուլիսի 15, 1979(1979-07-15)^{[1][2][3][…]}, Մեխիկո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ), մեքսիկացի պետական և քաղաքական գործիչ, Մեքսիկական կոնգրեսի պատգամավորների պալատի անդամ, սենատոր, Մեքսիկայի ներքի գործերի նախարար, Մեքսիկայի 56-րդ նախագահ, Իսպանիայում Մեքսիկայի դեսպան։

Գուստավո Դիաս Օրդաս
Կուսակցություն՝	Ինստիտուցիոնալ հեղափոխական կուսակցություն, Q6064551? և Socialist Mexican Party?
Կրթություն՝	Benemérita Universidad Autónoma de Puebla?
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ, փաստաբան, դիվանագետ և մարդասպան
Ծննդյան օր	մարտի 12, 1911(1911-03-12)[1][2][3][…]
Ծննդավայր	Ciudad Serdan, Պուեբլա, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Վախճանի օր	հուլիսի 15, 1979(1979-07-15)[1][2][3][…] (68 տարեկան)
Վախճանի վայր	Մեխիկո, Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Թաղված	Panteón Jardín[4]
Քաղաքացիություն	Մեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
Ի ծնե անուն	իսպ.՝ José Gustavo del Santísimo Sacramento Díaz Ordaz Bolaños[5]
Հայր	Ramón Díaz Ordaz Redonet?
Ամուսին	Guadalupe Borja?
Պարգևներ	և

Դիաս Օրդասի նախագահությունը՝ ուղեկցվելով ակտիվ սոցիալական քաղաքականությամբ, ինչպես օրինակ, բարեփոխումներով և տնտեսական լավ վիճակով, ստվերվել է 1968 թվականի հոկտեմբերի 2-ին Տլատելոլկոյում տեղի ունեցած ուսանողական բողոքի ակցիայի ժամանակ կառավարության կողմից ուսանողների կոտորածներից և անցկացված գործադուլներից հետո^[6][7][8]։ Այդ ամենի պատճառով Դիաս Օրդասը իր նախագահության վերջնամասում կորցրել է իր հեղինակությունը։ Մեքսիկացի պատմաբանները և քաղաքագետները Դիաս Օրդասին դասում են Մեքսիկայի պատմության վատագույն և հակասական նախագահների շարքին^[9][10]։

Կենսագրություն

Վաղ տարիներ

Գուստավո Դիաս Օրդաս Բոլանյոսը ծնվել է 1911 թվականի մարտի 12-ին Պուեբլա նահանգի Սյուդադ-Սերդան քաղաքում՝ Ռամոն Դիաս Օրդաս Ռեդոնետի ընտանիքում։ Պորֆիրիո Դիասի նախագահության ժամանակ Գուստավոյի հայրը ոստիկանապետ է եղել, սակայն նախագահ Դիասի պաշտոնազրկումից հետո կորցրել է աշխատանքը։ Իր ընտանիքի ֆինանսական վիճակի վատթարացումից հետո, Գուստավոյի հայրը մի քանի աշխատանք է փոխել և հիմնական բնակություն հաստատելու նպատակով ընտանիքի հետ անընդհատ մի վայրից մյուսն են տեղափոխվել։ Իր անբերետես արտաքինի պատճառով, Գուստավոն դեռ մանկուց ծաղրուծանակի է ենթարկվել։

Երիտասարդություն

Երբ Գուստավոյի ընտանիքը ժամանակավոր բնակություն է հաստատած եղել Օախակա քաղաքում, նա որոշ ժամանակով հաճախել է տեղի արվեստի և գիտության ինստիտուտ։ Գուստավոն ընդունակ աշակերտ է եղել, սակայն իրեն միշտ չի հաջողվել վճարել իր ուսման համար անհրաժեշտ դասագրքերի համար։ Գուստավոյի ինստիտուտում սովորելու ժամանակ, նրա ավագ եղբայր Ռամոնը այդտեղ լատիներեն էր դասավանդում։ Մի անգամ Գուստավոն ֆիզիկական ուժ է կիրառել մի ուսանողի նկատմամբ, որը ծաղրել էր Ռամոնին՝ իր արտաքինի համար։

Գուստավոն բարձրագույն կրթություն է ստացել 1937 թվականին՝ ավարտելով Պուեբլայի ինքնավար համալսարանը, դառնալով իրավաբան։ Շուտով պրոֆեսոր է դարձել, իսկ 1940-1941 թվականներին զբաղեցրել է համալսարանի պրոռեկտորի պաշտոնը։

Վաղ քաղաքական կարիերա

Լինելով չափավոր ձախերի գաղափարների կրող, Դիաս Օրդասը իր քաղաքական կարիերայի սկբնամասում եղել է Մեքսիկայի սոցիալական և հեղափոխական կուսակցությունների անդամ։

1932-1943 թվականներին աշխատել է Պուեբլա նահանգի կառավարությունում, իսկ 1943 թվականին ընտրվել է Մեքսիկական կոնգրեսի պատգամավորների պալատի անդամ։ Պատգամավորների պալատում պաշտոնավարել է մինչև 1946 թվականը։

1946-1952 թվականներին սենատոր է եղել։

1958-1964 թվականներին զբաղեցնելով Մեքսիկայի ներքին գործերի նախարարի պաշտոնը, համազգային ճանաչում է ձեռք բերել։ 1963 թվականներին հարել է Ինստիտուցիոն-հեղափոխականներին և 1964 թվականին կայանալիք նախագահական ընտրությունների համար թեկնածու է առաջադրվել նրանց կողմից։ Անցկացնելով ակտիվ քարոզարշավ և քվեարկության արդյունքում ստանալով ձայների 88,82%-ը ընտրվել է Մեքսիկայի նախագահի պաշտոնում։

Նախագահություն

1964 թվականի դեկտեմբերի 1-ին Գուստավո Դիաս Օրդասը պաշտոնապես ստանձնել է Մեքսիկայի նախագահի պաշտոնը։

Դիաս Օրդասի կառավարության ավտորիտար ոճը և կոշտ բնավորությունը իրենից վանել է մի շարք քաղաքական գործընկերների, հանդիսանալով նաև մի շարք բողոքի ակցիաների և գործադուլների պատճառ։ Դիաս Օրդասը երբեք չի հրաժարվել ցուցարարների նկատմամբ բիրտ ուժ կիրառելուց։ Դա նաև հրահրել է Գեռերո նահանգում նրա վարչակարգի դեմ զինված դիմադրության ձևավորմանը։

1968 թվականի Ամառային օլիմպիական խաղերը անցկացվել են Մեխիկոյում։ Մեքսիկայի պատմության մեջ այդ կարևոր իրադարձությունը ստվերվել է 1968 թվականի հոկտեմբերի 2-ին Տլատելոլկոյում տեղի ունեցած ուսանողական բողոքի ակցիայի ժամանակ Դիաս Օրդասի հրամանով ուսանողների նկատմամբ կիրառված բիրտ ուժից և անցկացված գործադուլներից հետո։ Բողոքի ակցիայի մասնակիցները կամ սպանվել են, կամ ազատազրկվել են մի քանի տարի ժամկետով։

1968 թվականի հոկտեմբերի 2-ի իրադարձությունները ցնցել են մեքսիկական ողջ հասարակությանը, իսկ Դիաս Օրդասը ձեռք է բերել կոպիտ և տհաճ նախագահի համբավ։

1970 թվականի նոյեմբերի 30-ին Դիաս Օրդասը, համաձայն Մեքսիկայի սամանադրության, իրավունք չունենալով իր թեկնածությունը առաջադրել գալիք նախագահական ընտրություններին պաշտոնապես դադարել է կատարել Մեքսիկայի նախագահի պարտականությունները։

Տնտեսություն

Դիաս Օրդասի նախագահությունը տնտեսապես հաջող է ընթացել․ Մեքսիկայի չափանիշներով գործազրկության և գումարային արժեզրկման ցուցանիշները ցածր են եղել։

Նախագահությունից հետո

1977 թվականին մեքսիկա-իսպանական դիվանագիտական կապերը վերականգնվելուն պես, Դիաս Օրդասը Իսպանիայում նշանակվել է Մեքսիկայի դեսպան։ Սակայն, նրա դեսպան դառնալու կապակցությամբ առաջացած խռովությունների պատճառով նրան չի հաջողվել երկար պաշտոնավարել։ Մեքսիկա վերադառնալուն պես Դիաս Օրդասը լքել է քաղաքականությունը։

Մահացել 1979 թվականի հուլիսի 15-ին։

Ընտանիք

1937 թվականին Գուստավոն ամուսնացել է Գուադալուպե Բորխա Օսորնոյի հետ։ Ունեցել է երկու որդի և մեկ դուստր։

Հիշողություն

• Դիաս Օրդասի անունով է կոչվել Պուերտո Վալյարտայի միջազգային օդանավակայանը։

Պարգևներ

Մեքսիկական

• Ացտեկական արծվի շքանշանի ժապավենի ասպետ

Արտասահմանական

• Ֆրանսիսկո Մորասանայի ոսկե աստղով Մեծ խաչի ասպետ (Հոնդուրաս)
• Մեծ խաչի ասպետ «Իտալիայի հանրապետությանը մատուցած ծառայության» շքանշանի ժապավենի վրա (Իտալիա)
• Պերուի արև շքանշանի ժապավենի ասպետ (Պերու)