Էլմա Պարսամյան

Էլմա Սուրենի Պարսամյան (դեկտեմբերի 23, 1929(1929-12-23), Երևան, ԽՍՀՄ), հայ աստղաֆիզիկոս։ Ֆիզմաթ գիտությունների դոկտոր (1984), պրոֆեսոր՝ (1989), ՀՀ ԳԱԱ թղթակից անդամ (2000)^[1]։

Էլմա Պարսամյան
Ծնվել է	դեկտեմբերի 23, 1929(1929-12-23) (95 տարեկան) Երևան, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Մասնագիտություն	աստղաֆիզիկոս և դասախոս
Հաստատություն(ներ)	ՀՀ ԳԱԱ Վ. Հ. Համբարձումյանի անվան Բյուրականի աստղադիտարան և Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան
Գործունեության ոլորտ	աստղաֆիզիկա
Անդամակցություն	ՀՀ ԳԱԱ, Միջազգային աստղագիտական միություն, Եվրոպական աստղագիտական ընկերություն և Նյու Յորքի գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Երևանի պետական համալսարան (1954)
Կոչում	պրոֆեսոր և թղթակից անդամ
Գիտական աստիճան	ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր (1984)
Պարգևներ

ՀԽՍՀ վաստակավոր նկարիչ Ալբերտ Պարսամյանի քույրն է։

Կենսագրություն

1954 թվականին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանը։ 1954 թվականից աշխատում է Բյուրականի աստղադիտարանում, 1986 թվականից՝ առաջատար գիտաշխատող, 2000 թվականից՝ գլխավոր մասնագետ, 1983-1987 թվականներին, միաժամանակ՝ ՀՊՄԻ աստղագիտության և տեսական ֆիզիկայի ամբիոնի վարիչ։ Միջազգային աստղագիտական միության (1976), Եվրոպական աստղագիտական ընկերության (1990), Նյու Յորքի ԳԱ (1995) անդամ։ 2000 թվականից ՀՀ ԳԱԱ Վիկտոր Համբարձումյանի անվան ԲԱ-ի գլխավոր գիտաշխատող, Բյուրականի աստղադիտարանի գիտական աստիճանավորման խորհրդի նախագահ, «Աստղաֆիզիկա» հանդեսի խմբագրական կոլեգիայի անդամ^[2]։

Գործունեություն

Կատարել է գազային միգամածություններ սպեկտրային, լուսաչափական, բևեռաչափական հետազոտություններ։ Կազմել է գիսավորաձև միգամածությունների նոր քարտացուցակ։ Մշակել է բռնկվող աստղերի, դրանք պարունակող աստղասփյուռների և աստղակույտերի տարիքը որոշելու եղանակ (առաջին անգամ որոշվել է NGC 7000-ի տարիքը)։ Ստացել է աստղերի բռնկման էներգիայի և պայծառացման արագության կապը։ Առաջին անգամ որոշել է Օրիոնի աստղասփյուռի բռնկվող աստղերի բռնկման հաճախության բաշխման ֆունկցիան, ենթադրել ապա հաստատել է (Գ. Արոյի հետ) բռնկման պարբերությունը։ Պարսամյանը ցույց է տվել (1966), որ Մեծամորում մ. թ. ա. 2600-2500 թվականներին դիտվել է Սիրիուս աստղը։ Առաջին անգամ ենթադրել է Սիսիանի մեգալիթյան հուշարձանի հնարավոր կապը հնագույն աստղագիտության հետ. հուշարձանն անվանել է Քարահունջ^[3]։
Պարսամյանի անունով են կոչվել իր հայտնաբերած գիսավորաձև և մոլորակաձև (Մ. Ա. Ղազարյանի հետ) որոշ միգամածություններ, ինչպես նաև Օձի համաստեղության աստղերից մեկը (1997 թվական, Ցյուրիխ)^[4][5]։

Հետազոտության բնագավառներ

• Կոմետար
• Պլանետար միգամածությունների ֆիզիկա
• Բռնկվող աստղեր
• T-Ցուլի տիպի աստղեր
• Ֆուորներ, սուբֆուորներ
• Հնագույն աստղագիտությունը Հայաստանում՝ Մեծամոր, Զորաց Քար (Քարահունջ)

Պարգևներ

• Անանիա Շիրակացի մեդալ (2003)
• Աշխատանքի հերոսի մեդալ (1971)
• ՀՀ ԳԱԱ պատվոգիր
• ArAS/Բյուրականի աստղադիտարանի մրցանակ՝ աստղագիտության մեջ ներդրում կատարելու համար

Աշխատություններ

• Մեծամոր, Ե., 1973 թվական (համահեղինակ)։
• Parsamian E.S., On Astronomical Meaning of the Small Hill of Metsamor, Commun. BAO, Vol. 57, p. 92-100, 1985.
• Parsamian E.S., On Possible Astronomical Significance of Megalithic Rings of Angelacot. Commun. BAO, Vol. 57, p. 101-103, 1985.
• Parsamian E.S., On Ancient Astronomy in Armenia, Proc. International Conf. Oxford VI and SEAC 1999, ed. J.A. Belmonte, La Laguna, p. 77-81, 1999.
• Աշնանային մտորումներ, Ե., 2006։

Մամուլ

• Միգամածությունների աշխարհում։ «Գարուն», 1967 թվական, № 1, էջ 86-88։