Մարգար Սեդրակյան

Մարգար Սեդրակի Սեդրակյան (մարտի 31, 1907(1907-03-31)^[1], Խառակոնիս, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն^[1] - հոկտեմբերի 1, 1973(1973-10-01)^[1], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]), հայ կոնյակագործ, ՀԽՍՀ վաստակավոր ինժեներ (1961 թ.), Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1971 թ.)։

Մարգար Սեդրակյան
Ծնվել է	մարտի 31, 1907(1907-03-31)[1]
Ծննդավայր	Խառակոնիս, Վանի վիլայեթ, Օսմանյան կայսրություն[1]
Մահացել է	հոկտեմբերի 1, 1973(1973-10-01)[1] (66 տարեկան)
Մահվան վայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1]
Գերեզման	Թոխմախի կենտրոնական գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Կրթություն	Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարան (1930)[1]
Մասնագիտություն	գինեգործ և դասախոս
Աշխատատու	Երևանի կոնյակի գործարան[1] և Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարան[1]
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ[1]
Պարգևներ և մրցանակներ	և ՀԽՍՀ վաստակավոր ճարտարագետ
Markar Sedrakyan Վիքիպահեստում

Մարգար Սեդրակյանի շնորհիվ Հայաստանում ընդարձակվեցին կոնյակագործության ծավալները, նոր տարածքներ հատկացվեցին խաղողի հումքի մշակման և մթերման համար։ Նրա ստեղծած բարձր որակի կոնյակների շնորհիվ ամբողջ աշխարհը ճանաչեց, որ հայկական կոնյակը ֆրանսիականի արժանի մրցակից է։

Կենսագրություն

Վերապրել է Հայոց ցեղասպանությունը, որին զոհ են գնացել ծնողները և ընտանիքի այլ անդամներ։ Նախնական կրթությունը ստացել է մանկատանը։ 1930 թվականին ավարտել է Երևանի գյուղատնտեսական ինստիտուտը։

1927 թվականից աշխատել է կոնյակի արտադրության բնագավառում։ 1935 թվականից ԽՍՀՄ Համտեսի (դեգուստացիոն) կենտրոնական հանձնաժողովի անդամ էր։

1940 թվականից մինչև կյանքի վերջն աշխատել է Երևանի կոնյակի գործարանում՝ որպես գլխավոր ինժեներ-տեխնոլոգ։ 1940-1948 թվականներին դասախոսել է Երևանի գյուղատնտեսական ինստիտուտում։ 1940-ական թվականների վերջին ձերբակալվել է, ապա արտաքսվել Օդեսա, որտեղ որոշ ժամանակ աշխատել է կոնյակի գործարանում^[2]։

Սեդրակյանը ԽՍՀՄ-ում կոնյակի արտադրության նոր տեխնոլոգիայի հիմնադիրն է։ Ստեղծել է հետևյալ կոնյակները.

• «Հոբելյանական» (1937 թ., ԽՍՀՄ-ում առաջին բարձրագույն որակի կոնյակը),
• «Ընտիր» (1939 թ.)
• «Հայաստան» (1940 թ.)
• «Արտաշատ» (1941 թ.)
• «Դվին» (1942 թ.)
• «Երևան» (1947 թ.)
• «Օդեսա» (1948 թ.)
• «Ուկրաինա» (1949 թ.)
• «Արարատ» (1955 թ.)
• «Տոնական» (1957 թ.)
• «40-ամյա» (1957 թ.)
• «Ախթամար» (1967 թ.)
• «Նաիրի» (1967 թ.)
• «50-ամյա» (1967 թ.)
• «Վասպուրական» (1977 թ.)։

1966 թվականին Մարգար Սեդրակյանին շնորհվել է «Կոնյակի արտադրության բարձր վարպետի կոչում»։ 1971 թվականին ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահությունը նրան շնորհել է Սոցիալիստական աշխատանքի հերոսի կոչումը՝ պարգևատրելով «Մուրճ ու մանգաղ» ոսկե մեդալով և Լենինի շքանշանով։ Արժանացել է Աշխատանքային կարմիր դրոշի և «Պատվո նշան» շքանշանների, ինչպես նաև ֆրանսիական կոնյակի «Կամյու» տան բարձրագույն պարգևի՝ «Համտեսի ասպետ» արծաթե մեծ մեդալի։

1975 թվականին Երևանի կոնյակի գործարանի տարածքում կառուցվել է Մարգար Սեդրակյանի հիշատակը հավերժացնող հուշահամալիր, իսկ 100-ամյակի կապակցությամբ 2007 թվականին թողարկվել է նրան նվիրված հայկական նամականիշ։

Մարգար Սեդրակյանի հուշատախտակը Երևանի Սայաթ Նովա 25 հասցեում

2015 թվականին Երևանի Սայաթ-Նովա 25 հասցեում գտնվող «Արարատ Տրեստ»-ի պատմական շենքի վրա բացվել է Մարգար Սեդրակյանի հիշատակը հավերժացնող հուշատախտակը^[3][4]։

Պատմական ակնարկ

1937 թվականին Իվան Պապանինի գլխավորությամբ մի խումբ մասնագետներ ուղևորվեցին դեպի Հյուսիսային բևեռ։ Յուրաքանչյուր խորհրդային հանրապետություն ինչ-որ բան նվիրաբերեց այդ գիտարշավի մասնակիցներին. Բելառուսը տրամադրեց տաք շորեր, Ուկրաինան՝ սալ, Հայաստանը՝ կոնյակ։ «Պրավդա» թերթում տպագրվեց հոդված և գիտարշավի մասնակիցների լուսանկարը, որում նրանք պատկերված էին կոնյակի տակառը ձեռքերին։ Հոդվածում նրանք պատմում էին, որ արշավն անցնում է այնքան սաստիկ ցրտի պայմաններում, որ անգամ 42 աստիճանի թնդության հայկական կոնյակը նրանց չէր տաքացնում։ Դրա պատճառով խնդիր դրվեց՝ արդյո՞ք հնարավոր է ստեղծել ավելի թունդ աստիճան ունեցող կոնյակ։ Վարպետ Մարգարի ստեղծագործական տաղանդը արարեց 50 աստիճանի թնդության «Դվին», իսկ 1947 թվականին էլ՝ կոնյակի արտադրության մեջ ամենաթունդ՝ 57 աստիճան ունեցող «Երևան» կոնյակը։

Ինչպես հայտնի է Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Ուինսթոն Չերչիլը նախընտրում էր միայն հայկական «Դվին» կոնյակը։ Այն ժամանակ երբ Չերչիլը հայտնաբերում է, որ «Դվին» կոնյակի որակը զգալիորեն ընկել է, բողոքում է Ստալինին այդ մասին։ Պարզվում է, որ «Դվին»-ի և այլ կոնյակների գլխավոր տեխնոլոգ Մարգար Սեդրակյանը աքսորվել է։ Չերչիլի բողոքից անմիջապես հետո Ստալինը ազատ է արձակում Մարգար Սեդրակյանին ու վերականգնում է նրա նախկին պաշտոնը^[5]։