Նատրիումի քլորիդ

Նատրիումի քլորիդ ( $NaCl$ ) կամ կերակրի աղ, նատրիումի և քլորի իոնիկ միացություն է $NaCl$ քիմիական բանաձևով, որը ներկայացնում է նատրիումի և քլորիդի իոնների 1։1 հարաբերակցությունը։ 22,99 և 35,45 գ/մոլ համապատասխանաբար մոլային զանգվածներով, 100 գ $NaCl$ -ը պարունակում է 39,34 գ $Na$ և 60,66 գ $Cl$ :

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Աղ (այլ կիրառումներ)

Արագ փաստեր Նատրիումի քլորիդ, Ընդհանուր տեղեկություններ ...

Նատրիումի քլորիդ


Ընդհանուր տեղեկություններ
Ավանդական անվանում	կերակրի աղ
Քիմիական բանաձև	NaCl
Մոլային զանգված	9,6E−26 կիլոգրամ^[1] գ/մոլ
Խտություն	2,165 գ/սմ³ գ/սմ³
Իոնիզացման էներգիա	1,4E−18 ջոուլ^[2] կՋ/մոլ
Ջերմային հատկություններ
Հալման ջերմաստիճան	800,8 °C և 800,7 °C^[2] °C
Եռման ջերմաստիճան	1413 °C^[3] և 1465 °C^[2] °C
Եռյակ կետ	-114,3 °C
Կրիտիկական ճնշում	+241 °C, 63 բար մթն.
Գոյացան էնթալպիա	−234,8 կՋ/մոլ կՋ/մոլ
Քիմիական հատկություններ
Լուծելիությունը ջրում	35,6 (0 °C) 35,9 (+25 °C) 39,1 (+100 °C) գ/100 մլ
Լուծելիությունը մեթանոլ-ում	1,49 գ/100 մլ
Լուծելիությունը ամոնիակ-ում	21,5 գ/100 մլ
Բեկման ցուցիչ	1,544202
Կառուցվածք
Կոորդինացիոն երկրաչափություն	ութանկյուն (Na⁺) Ութանկյուն (Cl^-)
Բյուրեղային կառուցվածք	Խորանարդային համակարգ
Դիպոլ մոմենտ	(գազ) 1.69
Դասակարգում
CAS համար	7647-14-5
PubChem	5234
EINECS համար	231-598-3
SMILES	[Na+].[Cl-]
ЕС	231-598-3
RTECS	VZ4725000
ChEBI	5044
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Նատրիումի քլորիդն անհրաժեշտ է մարդու օրգանիզմին․ դրա համար էլ այդ աղը պատկանում է առաջին անհրաժեշտության նյութերի թվին։ Շատ նոսր լուծույթի ձևով կերակրի աղը կիրառվում է նաև բժշկության մեջ (ֆիզիոլոգիական լուծույթ)։

Նատրիումի քլորիդը կիրառվում է պահածոներ պատրաստելիս, այսինքն՝ սնունդը փչանալուց պաշտպանելու համար։ Աղ դրված միսը, ձուկը, բանջարեղենը ավելի երկար են պահվում, քան թարմ վիճակում, որովհետև բարձր կոնցենտրացիաների դեպքում աղը սպանում է փտեցնող միկրոօրգանիզմները։

Մեծ քանակությամբ կերակրի աղ օգտագործվում է նաև քիմիական արդյունաբերության մեջ կծու նատրոն, մետաղական նատրոն, սոդա և նատրիումի այլ միացություններ, ինչպես և քլոր և նրա բազմազան միացություններ ստանալու համար։

Արդյունահանված աղի մոտ 51%-ը օգտագործվում է ցուրտ երկրներում ձմեռները փողոցների սառույցը հալեցնելու նպատակով։ Փողոցների սառույցը հալեցնելու համար ավելի գերադասելի է օգտագործել կալցիումի քլորիդ, քանզի այն ջրի հետ լուծվելիս էներգիա է անջատում՝ այդպիսով տաքացնելով մոտակա սառույցը և ձյունը։ Այն նաև իջեցնում է հալման ջերմաստիճանը։ Նատրիումի քլորիդը նույնպես իջեցնում է հալման ջերմաստիճանը, սակայն լուծվելիս ջերմություն չի արձակում։ Սակայն նատրիումի քլորիդն ավելի մատչելի է, և պաշարելու կամ օգտագործելու հատուկ պայմաններ չի պահանջում, ի տարբերությւն կալցիումի քլորիդի։ Մագնեզիումի քլորիդը նույնպես հաճախ օգտագործվում է այդ նպատակների համար։

Աղը ուղղակիորեն կամ անուղղակիորեն օգտագործվում է բազմաթիվ քիմիական նյութերի արտադրության մեջ, որոնք սպառում են աշխարհի արտադրության մեծ մասը։

Կոշտ ջուրը պարունակում է կալցիում և մագնեզիում իոններ, որոնք խանգարում են օճառի գործողությանը և նպաստում են կենցաղային և արդյունաբերական սարքավորումների և խողովակների մեջ ալկալային հանքային պաշարների մասշտաբի ստեղծմանը։

Շատ միկրոօրգանիզմներ չեն կարող ապրել աղի միջավայրում։ Ջուրը դուրս է բերվում իրենց բջիջներից` օսմոզով։ Այդ պատճառով աղը օգտագործվում է որոշ սննդամթերքների, ինչպիսիք են խոզապուխտը, ձուկը կամ կաղամբը պահելու համար։

Աղը ավելացվում է սննդի մեջ, կամ սննդի արտադրողի կամ սպառողի կողմից, որպես հոտավետության միջոց, կոնսերվանտ, հավելանյութ և գույների մշակող։ Սննդի արդյունաբերության մեջ աղի սպառումը բաժանվում է սպառման նվազման կարգով, սննդի վերամշակման այլ այլ ապրանքների, մսի տուփերի, պահածոյացման, հացաթխման, կաթնամթերքի և հացահատիկային արտադրատեսակների արտադրանքների մեջ։

Կաթնամթերքի շատ արդյունաբերություններում պանիրին ավելացվում է աղ, որպես գույնի, ֆերմենտացման և հյուսվածքների վերահսկման միջոց։

Կաթնամթերքի ենթահամակարգը ներառում է այնպիսի ընկերություններ, որոնք արտադրում են սերուցքային կարագ, խտացրած և եփած կաթ, սառեցված աղանդեր, պաղպաղակ, բնական և վերամշակված պանիր և մասնագիտացված կաթնամթերք։

Նատրիումի քլորիդը օգտագործվում է անասնաբուժական բժշկության մեջ` որպես էմիսիա առաջացնող միջոց։ Այն հանդես է գալիս որպես տաք հագեցած լուծույթ։

Առնվազն միջնադարից ի վեր մարդիկ օգտագործում են աղը որպես մաքրող միջոց, որը քսում է կենցաղային մակերեսներին։

Ջրային լուծույթների խտությունը և կոնցենտրացիան NaCl

Մանրամասն տեղեկատվություն Կոնցենտրացիա, %, Կոնցենտրացիա, գ/լ ...

Կոնցենտրացիա, %	Կոնցենտրացիա, գ/լ	Խտություն, գ/մլ
1	10,05	1,005
2	20,25	1,012
4	41,07	1,027
6	62,47	1,041
8	84,47	1,056
10	107,1	1,071
12	130,2	1,086
14	154,1	1,101
16	178,5	1,116
18	203,7	1,132
20	229,5	1,148
22	256	1,164
24	283,2	1,18
26	311,2	1,197

Արտադրությունը

Աղը ներկայումս զանգվածային արտադրվում է ծովային ջրի կամ աղի ջրազերծումից` ջրաղացանցի ջրհորներից և աղի լճերից։ Քարի աղի արդյունահանումը նույնպես հիմնական աղբյուր է։ Չինաստանը աշխարհում աղի հիմնական մատակարարն է։ 2017 թվականին համաշխարհային արտադրությունը գնահատվել է 280 միլիոն տոննա, իսկ հնգյակի արտադրողներն (միլիոն տոննայով) են Չինաստանը (68.0), ԱՄՆ-ը (43.0), Հնդկաստանը (26.0), Գերմանիան (13.0) և Կանադան (13.0): Աղը նաև կալիումի արդյունահանման հետևանք է։

Չնայած այն հեշտությամբ ձևավորվում է իր բաղադրիչ տարրերի նատրիումի և քլորի համադրությամբ՝

2Na_{(}s)+Cl_{2(g)}\rightarrow 2NaCl_{(}s)

այրվող ռեակցիայի մեջ, որը արտազատում է մոտ 411 կիլոջուլ էներգիա միացության մեկ մոլի համար։

Ուժային բազային նատրիումի հիդրօքսիդի և ուժեղ թթվային հիդրոքլորի թթու չեզոքացումը նաև ձևավորում է նատրիումի քլորիդի լուծույթներ՝ հակադարձելով էլեկտրոլիզի էներգիայի կլանման գործընթացը, որը և նատրիումի հիդրօքսիդը և հիդրոքլորաթթունը դարձնում է ավելի թանկ։

Նատրիումի քլորիդ

Ֆիզիկական հատկություններ

Բնության մեջ գտնվելը և ստացում

Կիրառում

Արտադրությունը

Տես նաև

Աղբյուրներ

Ծանոթագրություններ

Wikiwand - on