Ոսպ
բույսերի ցեղ From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Ոսպ (լատին․՝ Lens), միամյա բույս է, պատկանում է բակլազգիների (թիթեռնածաղկավորների) ընտանիքին միամյա բույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 6 տեսակ։
Remove ads
Կենսաբանական նկարագիր
Արմատը իլիկաձև է, թույլ ճյուղավորված։ Ոսպի ցողունը չորսկողմանի է, բարակ, կանգուն, կամ քիչ թեքված, ճյուղավորվող, թավոտ։ Տերևները ձվաձև են կամ գծային։ Ծաղկակոթունը կրում է 1-4 մար ծաղիկներ, որոնք ունեն հինգ պսակաթերթ։ Պսակաթերիկները սպիտակ են, կապույտ, վարդագույն կամ մանուշակագույն։ Պտուղը ռոմբաձև է, տափակ, քիչ ուռուցիկ, մերկ, հասունացումից առաջ՝ մանուշակագույն։ Սերմերը տափակ են, ուռուցիկ, խոշոր կամ մանր, 2-9 մմ տրամագծով և լինում են կանաչ, մոխրագույն, գորշ, շագանակագույն ու սև։ Ոսպի սերմի միջուկը հիմնականում նարնջագույն է, հազվադեպ է լինում կանաչ գույնի։
Remove ads
Հայաստանում
Հայաստանում՝ 3 տեսակ՝
- Ոսպ ոսպնյականման (L.ervoides),
- Ոսպ արևելյան (L. orientalis),
- Ոսպ ուտվող (L. culinaris)։
Առաջին երկուսը վայրի վիճակում հանդիպում են Սյունիքի, Վայոց ձորի, Արարատի մարզերում (մինչև ստորին լեռնային գոտիներ)։ Աճում են անտառներում, ժայռաճեղքերում, չոր, քարքարոտ լանջերին։ Գրանցված են Հայաստանի Կարմիր գրքում։ Ուտվող Ոսպ կարելի է մշակել գրեթե բոլոր մարզերում՝ մինչև վերին լեռն, գոտիները։
Remove ads
Քիմիական կազմ
Ոսպը պարունակում է մեծ քանակությամբ սպիտակուցային նյութեր, օսլա, ճարպ։ Սերմերը պարունակում են վիտամիններ, ճարպայուղեր և միկրոտարրեր։
Ոսպը բուսաբուժության մեջ
Բժշկության մեջ օգտագործվում են ոսպի սերմերը։
Հայկական բժշկության մեջ ոսպն օգտագործել են զարկերակային արյան ճնշման բարձրացման, մաշկային ցաների, նշիկների բորբոքումների, կերակրափողի խոցերի, հազի, խոցերի, աչքի, ականջի բորբոքումների, աչքի սպիտակափառության, բարորակ և չարորակ ուռուցքների, ոսկրացավի, լյարդի հիվանդությունների, մարսողական ուղու բորբոքումների, լուծի, ջրգողության բուժման համար[1]։
Տեսակներ և ենթատեսակներ
Դասը ընդգրկում է 7 տեսակ[2]։
- Lens culinaris Medik.
- Lens culinaris subsp. culinaris
- Lens culinaris subsp. odemensis (Ladiz.) M.E.Ferguson et al.
- Lens culinaris subsp. orientalis (Boiss.) Ponert
- Lens culinaris subsp. tomentosus (Ladiz.) M.E.Ferguson et al.
- Lens ervoides (Brign.) Grande
- Lens himalayensis Alef.
- Lens kotschyana (Boiss.) Nab.
- Lens lamottei Czefr.
- Lens montbretii (Fisch. & C.A.Mey.) P.H.Davis & Plitm.
- Lens nigricans (M.Bieb.) Godr.
Remove ads
Ծանոթագրություններ
Գրականություն
Արտաքին հղումներ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads