Ուրուգվայ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Ուրուգվայ, պետություն Հարավային Ամերիկայում։ Սահմանակից է հյուսիսից Բրազիլիային, արևմուտքից՝ Արգենտինային, իսկ հարավում և արևելքում ափերը ողողում են Ատլանտյան օվկիանոսի և մասնավորապես Լա Պլատայի ծոցի ջրերը։
.svg)
Remove ads
Քաղաքական կառուցվածք
Ուրուգվայը հանրապետություն է։ Նահանգը և կառավարության ղեկավարին ընտրում է բնակչությունը հինգ տարի ժամկետով (երկրորդ անգամ անընդմեջ ընտրվելն արգելված է)։ 2015 թ. Տաբաե Վազքեզը երկրորդ անգամ ընտրվել է երկրի նախագահի պաշտոնում։
Խորհրդարան
Խորհրդարանը երկու պալատից կազմված գլխավոր ասամբլեան է։
Վերին պալատը Սենատն է (30 տեղ)։ Պատգամավորները ընտրվում են համամասնական համակարգով։
Ստորին պալատը Ներկայացուցիչների պալատն է (99 տեղ)։ Պատգամավորները ընտրվում են համամասնական ընտրակարգով, Ուրուգվայի յուրաքանչյուր գերատեսչություն Ներկայացուցիչների պալատում ներկայացված է առնվազն 2 անդամով։
Գլխավոր ասամբլեայի պատգամավորների պաշտոնավարման ժամկետը 5 տարի է։
Մեծ քաղաքական կուսակցություններ
2014 թ. հոկտեմբերի ընտրություններից հետո խորհրդարանի անդամները`
- Ընդարձակ ճակատը` ձախ կոալիցիան, 15 սենատոր և 50 պատգամավոր
- Ազգային կուսակցություն «Սպիտակ» աջ, 10 սենատոր և 32 պատգամավոր
- Կոլորադոյի «Կրասնյե» կուսակցությունը՝ կենտրոնի աջ, 4 սենատոր և 13 պատգամավոր
- Անկախ կուսակցություն՝ ձախ կենտրոնական, 1 սենատոր և 3 պատգամավոր
- Ժողովրդական ժողովը՝ արմատական ձախ կոալիցիան, 1 պատգամավոր
Ընդարձակ ճակատը ներառում է 7 կուսակցություն, դրանց թվում՝ Ուրուգվայի կոմունիստական կուսակցությունը, Ուրուգվայի սոցիալիստական կուսակցությունը և Ժողովրդական հաղթանակի կուսակցությունը։
Remove ads
Աշխարհագրական տեղեկություններ
Ուրուգվայի ափերը ողողում են Ատլանտյան օվկիանոսի ջրերը։ Հյուսիսային հարթավայրերն աստիճանաբար փոխարինվում են խոտածածկ տարածքներով, որոնք արգենտինյան պամպաների շարունակությունն են։
Ուրուգվայի ափերը ցածր են, հարթ, լագոնային տեսակի։
Ամենաբարձր կետը Քադետրալ (Cerro Catedral) լեռն է՝ 514 մետր։
Կլիմա
Կլիման մերձարևադարձային մայրցամաքային է։ Միջին ջերմաստիճանը հունվար ամսին կազմում է 22 -24 °C, հուլիսին 8-9 °C: Այդ ժամանակ ներխուժում են հարավային «Պամպերո» քամիները, որոնց ընթացքում լինում է գիշերային կարճատև ջերմաստիճանային անկում մինչև −5 °C:
Տեղումները լինում են ողջ տարվա ընթացքում, հարավային և ներքին գագաթների սահմաններում կազմելով 1000 մմ, իսկ հյուսիսում և բարձրադիր վայրերում հասնում են մինչև 1200 մմ-ի։
Տնտեսություն
Ուրուգվայը մեկն է այն Հարավամերիկյան պետություններից, որն ունի փոքր, բայց զարգացած տնտեսություն։ Մեկ շնչին հասնող ՀՆԱ-ն կազմել է 2013 թվականի տվյալներով 16,8 հազար դոլար (3-րդ տեղում է Լատինական Ամերիկայում և 94-րդ տեղը աշխարհում)։
Ուրուգվայի տնտեսությունը կենտրոնացած է անասնապահական արտադրանքի արտահանման վրա, իսկ ավելի ցածր մակարդակի վրա են գտնվում գյուղատնտեսությունը և ձկնաբուծությունը։ Աշխատողների 9%-ը զբաղվում է գյուղատնտեսությամբ, 15%-ը՝ արդյունաբերությամբ, 76%-ը՝ սպասարկման ոլորտում է։ Վերջին շրջանում տնտեսության մեջ կարևոր տեղ են զբաղեցնում բանկային գործունեությունը և տուրիզմը։
Բնակչության գրեթե 75%-ը կենտրոնացած է մայրաքաղաք Մոնտեվիդեոում։
Remove ads
Արտաքին առևտուր
2012 թվակյանի տվյալներով արտահանումը կազմել է 8.7 միլիարդ դոլար, և դրանց մեջ մտնում են միսը, բրինձը, կաշին, բուրդը, ձուկը, հալվան, մրգերը (նարինջ)։
Հիմնական գնորդներն են Բրազիլիան `19.3%, Չինաստանը` 9.2%, Արգենտինան `5.8%, Վենեսուելան` 4.8%, Ռուսաստանը՝ 4.5%, ԱՄՆ-ն՝ 3.7%, Գերմանիան` 3.0%:
2012 թ. ներմուծումը կազմել է 11.6 մլրդ դոլար, որի մեջ մտնում են նավթը և նավթամթերքները, արդյունաբերական սարքավորումները, քիմիական նյութերը, մեքենաները, թուղթը, պլաստմասանյութերը։
Հիմնական վաճառողներն են Բրազիլիան`18.0%, Արգենտինան` 15.0%, Չինաստանը`14.3%, ԱՄՆ-ն` 7.5%, Վենեսուելան` 7.1%, Ռուսաստանը` 5.1%:
Արդյունաբերություն
Հիմնական ոլորտներն են`
- Սննդամթերք
- մսամթերք
- գինեգործություն
- պահածոյացում
- տեքստիլ
- կաշի և կոշկեղեն
Էներգիա
95,6 % բաժին է ընկնում Հէկ-ին, իսկ մնացածը՝ Ջէկ-ին։
Տրանսպորտ
Երկաթուղու երկարությունը 2835 կմ է (1570 կմ-ը շահագործվում է դիզելային շարժիչով), իսկ մայրուղիները՝ մոտ 10 000 կմ։
Remove ads
Վարչական բաժանում
.png)
Remove ads
Բնակչություն
Բնակչությունը՝ 3,5 միլիոն է (2010 թվականի հուլիսի տվյալներ), որից 1.8 միլիոնն ապրում է երկրի ամենամեծ քաղաքում` Մոնտեվիդեոյում, որը նաև երկրի մայրաքաղաքն է։ Տարեկան աճը կազմում է 0.4%։ Տղամարդկանց կյանքի միջին տևողությունը 73 տարի է, կանանցը՝ 80 տարի։ Քաղաքի բնակչությունը 92% է (2008 թ.)։
Գրագիտության մակարդակը 98% է (2003 թ. տվյալներով)։
Լեզուները՝ իսպաներեն (պաշտոնական), Բրազիլիայի սահմանին՝ բարբառներ, որոնք առաջացել են իսպաներենի և պորտուգալերենի հիման վրա։
Անգլերենի մակարդակը, ըստ EF EPI- ի վարկանիշի, ցածր է (EF EPI ցուցանիշը՝ 51.63)[1]:
Ռասայական կազմը՝
Կրոնական կազմը
- կաթոլիկներ 47,1%
- այլ քրիստոնյաներ 11,1%
- անկախ հավատացյալներ 23,2%
- հուդիստներ 0,3%
- այլ կրոններ 1,1%
- աթեիստներ և ագնոստիկատներ 17,2%
Remove ads
Կրոն
Բնակչության 47,1%-ը կաթոլիկ է, բնակչության 23,2%-ը համարվում է հավատացյալ, բայց չի համարվում որևէ կրոնի հետևորդ,17,2%-ը աթեիստ է և ագնոստիկատ, 11,1%-ը` բողոքական, 0,8%-ը` առաքելական հայեր, 0,6%-ը համարվում է Ումբանդայի կրոնի և աֆրիկացիների կրոնի հետևորդ, 0,3%-ը` հուդիդտ, 0,4%-ը դավանում են այլ կրոնների[2]։
Լրատվամիջոցներ
Պետական հեռուստաընկերությունը TNU (Televisión Nacional de Uruguay - «Ուրուգվայի ազգային հեռուստատեսությունը», մյուսը ներառում է նույն հեռուստաալիքի պետական ռադիոընկերությունը RNU (Radio Nacional de Uruguay - «Ուրուգվայի ազգային ռադիո»), որը ներառում է ռադիոկայաններ (Radio Uruguay, Radio Clásica) և տարածաշրջանային պետական ռադիոկայաններ։
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads