Սուբռահմանյան Չանդրասեկհար

Սուբռահմանյան Չանդրասեկհար (/ˌtʃʌndrəˈʃeɪkɑr/ անգլ.՝ Subrahmanyan Chandrasekhar, թամիլերեն՝ சுப்பிரமணியன் சந்திரசேகர், հոկտեմբերի 19, 1910(1910-10-19)^{[1][2][3][…]}, Լահոր, Փանջաբ, Բրիտանական Հնդկաստան - օգոստոսի 21, 1995(1995-08-21)^{[1][2][3][…]}, Չիկագո, Իլինոյս, ԱՄՆ), ամերիկյան ֆիզիկոս և աստղաֆիզիկոս։ Ազգությամբ հնդիկ, Չանդրասեկհարա Վենկատա Ռամանի՝ ֆիզիկայի նոբելյան մրցանակակրի զարմիկը։

Սուբռահմանյան Չանդրասեկհար թամիլերեն՝ சுப்பிரமணியன் சந்திரசேகர்
Ծնվել է	հոկտեմբերի 19, 1910(1910-10-19)[1][2][3][…] Լահոր, Փանջաբ, Բրիտանական Հնդկաստան
Մահացել է	օգոստոսի 21, 1995(1995-08-21)[1][2][3][…] (84 տարեկան) Չիկագո, Իլինոյս, ԱՄՆ բնական մահով[2]
Գերեզման	Wheeling Township Arlington Heights Cemetery[4]
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ,  Հնդկաստան և  Բրիտանական Հնդկաստան
Դավանանք	աթեիզմ
Մասնագիտություն	մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, աստղագետ, աստղաֆիզիկոս, ակադեմիկոս և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Չիկագոյի համալսարան[5], Թրինիթի քոլեջ[6] և Երկեսի աստղադիտարան[5]
Գործունեության ոլորտ	աստղաֆիզիկա[7], ֆիզիկա[7] և մաթեմատիկա[7]
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ամերիկյան աստղագիտական միություն[8], Բավարիական գիտությունների ակադեմիա և Գիտությունների համաշխարհային ակադեմիա[9]
Ալմա մատեր	Թրինիթի քոլեջ (1933)[6], Նախագայական քոլեջ (1930)[6], Քեմբրիջի համալսարան (1933)[10] և Hindu Higher Secondary School?
Գիտական աստիճան	փիլիսոփայական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն[1][7][11]
Գիտական ղեկավար	Ռալֆ Ֆաուլեր և Արթուր Էդինգտոն[10]
Եղել է գիտական ղեկավար	Դոնալդ Էդվարդ Օստենբրոկ, Bimla Buti?, Donat Wentzel?, Jeremiah P. Ostriker?[10], Guido Münch?[10], Steven Lawrence Detweiler?[10], Russell Kulsrud?[10], Anne Barbara Underhill?[10], John Charles Miller?[10], Norman Ronald Lebovitz?[10], Morris L. Aizenman?[10], Yavuz Nutku?[10], John L. Friedman?[10], Arthur Code?[10], Merle Gold?[10], Surindar Kumar Trehan?[10], Yousef Sobouti?[10], Eberhart Jensen?[10], H. Lawrence Helfer?[10] և Esther M. Conwell?[12]
Պարգևներ	Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ [13] [14] Թագավորական մեդալ [2] [15][16] Հենրի Դրեյպերի մեդալ [17] Հենրի Նորիս Ռասելի մրցանակ Կարլ Շվարցշիլդի մեդալ [18] Քեթրին Բրյուսի մեդալ [19] Տոմալլա Հիմնադրամ Գիբսի լեկցիա [2] Ռամֆորդի մրցանակ [20] Srinivasa Ramanujan Medal? Գորդոն Ջ. Լենգի մրցանակ [21] Մարսել Գրոսմանի պարգև Ռիխտմայերի հիշատակի մրցանակ Մաթեմատիկական ֆիզիկայի Դենի Հայնեմանի մրցանակ [22] Ադամսի մրցանակ Հարվարդի համալսարանի պատվավոր դոկտոր [23] Սիլիմանյան դասախոսություն և Karl G. Jansky Lectureship?
Ամուսին(ներ)	Lalitha Doraiswamy?[2]
Հայր	CS Ayyar?[24]
Ստորագրություն
Subrahmanyan Chandrasekhar Վիքիպահեստում

Ավարտել է Մադրասի համալսարանը (1930)։ 1933 թ. փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան է ստացել Քեմբրիջի համալսարանում, որտեղ և աշխատել է մինչև 1936 թ.։ 1936 թ. տեղափոխվել է ԱՄՆ (1953 թ. ընդունել է ամերիկյան հպատակություն) և 1937 թվականից աշխատել Յերքի աստղադիտարանում ու դասավանդել Չիկագոյի համալսարանում (1942 թվականից՝ պրոֆեսոր)։ Լոնդոնի թագավորական ընկերության (1944), Գիտությունների և արվեստների ամերիկյան ակադեմիայի, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների Գիտությունների Ազգային Ակադեմիայի անդամ։

Աշխատանքները

Աշխատանքները վերաբերում են աստղերի կառուցվածքին, մթնոլորտին ու դրանց դինամիկային, մաթեմատիկական ֆիզիկային։ Զարգացրել է սպիտակ թզուկների տեսությունը, որը կանխատեսում է դրանց զանգվածների սահմանի գոյությունը և տալիս աստղի զանգվածի ու շառավղի ունիվերսալ առնչությունը, վերջինս որոշում է աստղերի էվոլյուցիայի վերջնական փուլերը։ Հետազոտել է աստղային համակարգերի դինամիկան, ճառագայթային էներգիայի փոխանցումը աստղերի հարթ-զուգահեռ մթնոլորտներում։ Դիտարկել է հիդրոդինամիկական և հիդրոմագնիսական կայունության խնդիրները հարաբերականության ընդհանուր տեսության շրջանակներում։

1983 թ․ Ուիլյամ Ֆաուլերի հետ ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ է ստացել աստղերի էվոլյուցիայի և կառուցվածքի մասին աշխատությունների համար։